✅แนวคิดเรื่องบุคลิกภาพกลุ่มสุดท้าย เรื่องนี้มันจะลึกกกกกเข้าไปในระดับจิตวิญญาณ
ก่อนจะพูดถึงหลักการของ Enneagram หรือ นพลักษณ์ เราต้องมาทำความเข้าใจเรื่องจิตวิญญาณกันก่อน
ในทางจิตวิทยาก็มีแนวคิดเรื่อง Spiritual เหมือนกัน พักหลังๆจะเห็นคำว่า Spiritual psychology บ่อยขึ้น (หรือบางทีก็เป็นคำว่า Transpersonal psychology) :ซึ่งคำว่า Spiritual นี้ ศาสนาต่าง ๆ ก็เอาไปตีความ และมีแนวทางคำสอนแตกต่างกันไปตามความเชื่อ แต่แก่นของคำว่า Spiritual จริง ๆ จะมีความเป็นกลางที่พูดถึงแก่นแก้ของความเป็นมนุษย์ ไม่ได้เอาแนวคิดของศาสนาใด ศาสนาหนึ่งมาประกอบเป็นพิเศษ
นิยามของ Spiritual ไม่ใช่สายมู ไม่ใช่วิญญาณที่จะออกจากร่างตอนเราตาย
แต่หมายถึง “จิต” ที่อยู่ข้างในของเรา บอกความเป็นตัวตนของเรา ความรู้สึกของการมีชีวิตที่สมบูรณ์ เข้าใจว่าเราเกิดมาเพื่ออะไร ต้องทำอะไรเพื่อบรรลุเป้าหมายนั้น และสามารถก้าวข้ามความเป็นตัวตนของเราเพื่อให้เราเติบโตทางจิตวิญญาณได้อีกด้วย
💡เกริ่นแค่นี้พอ .... มาเข้าเรื่อง Enneagram กัน
ขอเข้าประเด็นเลยว่า หลักการของ Enneagram คือ เค้าเชื่อว่าบุคลิกภาพของคนเกิดจาก “กิเลส” ที่ต่างกัน
อ๊ะๆ อย่าเพิ่งตกใจกับคำว่า กิเลส ‼
ต้องทำความเข้าใจกันอีกครั้งนึงว่า คนเรามีกิเลสเป็นเรื่องธรรมชาติ และปกติมากกกกกก (ก.ไก่ล้านตัว)
แต่ประเด็นคือ เมื่อเรารู้ว่าเรามีกิเลสอะไรแล้ว เราจะจัดการกับกิเลสที่มันเกิดขึ้นยังไง ? เราต้องมาปรับวิธีคิดกันใหม่ว่ากิเลสไม่ใช่เรื่องแย่ แต่การปล่อยให้กิเลสมาครอบงำจนเราควบคุมไม่ได้ต่างหากที่เป็นเรื่องแย่ แล้วถ้าวันนี้เราอยากจัดการกับมันได้ เราก็ต้องเปิดใจยอมรับ “ความจริง” ก่อนว่า ลึกๆเข้าไปข้างในตัวเรามีกิเลสอะไรเป็นแรงกระตุ้น
❤❤❤ เดี๋ยวตอนที่เล่าถึงคนแต่ละประเภท เราจะมีพูดถึงกิเลสด้วย .... ขอย้ำหนักๆเลยนะ ว่าเราเจตนาพูดถึงแรงกระตุ้นโดยธรรมชาติของคนเพื่อให้ทุกคนตั้งคำถามเกี่ยวกับข้างในจิตใจตัวเอง ไม่ได้มีเจตนาในการกล่าวร้ายใด ๆ นะ ❤❤❤
ถ้ามองจากรูปวงกลมที่อยู่ในแผนภาพแล้ว
🟩จุดที่เส้นบรรจบกันบนเส้นรอบวง 9 จุด คือตัวแทน 9 ลักษณ์ (Type) ที่เป็นบุคลิกภาพหลักของเรา
🟩จุดที่อยู่ข้างๆลักษณ์ของเรา เรียกว่า ปีก (Wing) ซึ่งเป็นบุคลิกเสริมที่มีอิทธิพลต่อเรา (คนเราจะมี 2 ปีกขวาซ้าย แต่มักจะเอียงไปทางใดทางหนึ่ง)
🟩ลูกศรที่พุ่งออกจากแต่ละลักษณ์ (Arrow) คือบุคลิกที่อาจจะเปลี่ยนไปเมื่อเราอยู่ในภาวะที่เครียด หรือ ภาวะที่มั่นคง
คนเราโดยปกติจะมีทุกลักษณ์ประกอบอยู่แล้ว แต่จะมีลักษณ์ใดลักษณ์หนึ่งที่ชัดมาก ๆ ขึ้นมา เวลาที่เราจะพิจารณาลักษณ์ของตัวเอง อย่าถามว่า “เรามีพฤติกรรมอะไร” แต่ให้ถามตัวเองว่า “เราทำแบบนี้เพราะอะไร” มากกว่า เพื่อให้เราเข้าใจถึงแรงกระตุ้นที่อยู่ข่างในตัวเราจริง ๆ
คนทั้ง 9 ลักษณ์ จะสามารถจัดกลุ่มย่อยได้เป็น 3 กลุ่ม ตามวิธีการในการรับรู้ คือ ความคิด ความรู้สึก และการสัมผัส และมีวิธีการตอบสนองแตกต่างกันออกไป ....
วันนี้เล่าสู่กันฟังคร่าวๆ ว่าแต่ละลักษณ์มีลักษณะยังไงบ้าง แต่ขอย้ำหน่อยว่า เรื่องนพลักษณ์เป็นเรื่องที่รายละเอียดเยอะมาก นอกจากลักษณ์ทั้ง 9 แบบที่เอามาเล่าให้ฟังแล้ว ยังมีลักษณ์ย่อยลงไป มีวิธีการตอบสนองต่อสถานการณ์ต่าง ๆ ไม่เหมือนกัน และแต่ละลักษณ์ก็มีการแสดงออกที่หลากหลายมาก ตัวเราเองเพิ่งเริ่มเข้ามาศึกษาไม่นาน แต่คิดว่าเป็นศาสตร์ที่ทำให้เรามองเห็นตัวเองได้ชัดขึ้นเยอะ และมีประโยชน์มากในการหาสมดุลให้กับการอยู่ร่วมกับคนอื่น เลยอยากเอามา intro ให้ฟัง เผื่อใครสนใจอยากศึกษาเพิ่มเติมกันนะ
💟 เช่นเดียวกับแนวคิดเรื่องบุคลิกภาพอื่น ๆ การที่เรารู้ลักษณ์ของเรา ไม่ได้หมายความว่า เราต้องยืดติดกับความเป็นลักษณ์นั้น
แต่ให้มองเห็นว่าเราเป็นแบบนี้เพราะอะไร แล้วพยายามหาทาง balance และเติบโตให้เราเป็นเราในแบบที่ดีขึ้นนะ
เครดิต : เนื้อหาส่วนใหญ่สังเคราะห์มาจากการเรียน การทำ workshop เรื่อง enneagram โดยตรง , บทความเรื่อง Spiritual, และหนังสือเรื่อง Principles of the Enneagram ของมูลนิธิโกมลคีมทอง
💟 มาเริ่มกันที่กลุ่มแรก : ศูนย์หัว
คนกลุ่มนี้เป็นกลุ่มนักคิด ชอบคิดวิเคราะห์ เก็บข้อมูล เชื่อมโยงสิ่งต่าง ๆ เข้าด้วยกันจะทำอะไรแล้วต้องมีการคิดให้รอบคอบ คิดถึง (worst case) scenario ต่าง ๆ ที่อาจจะเกิดขึ้นได้ ถ้าข้อมูลไม่พร้อม ไม่แน่ใจ ก็จะไม่ตัดสินใจลงมือทำอะไร ถ้าเป็นมาก ๆ ก็จะคิดวนไปวนมา แล้วก็ยึดติดกับความคิด ไม่ได้ลงมือทำอะไรซักที
เหตุผลที่คนกลุ่มนี้เค้าต้องคิดขนาดนี้ เพราะลึก ๆ แล้วเค้ามีความเชื่อว่าโลกนี้เต็มไปด้วยความไม่แน่นอน และเกิด “ความกลัว” ว่าจะได้รับอันตรายเหล่านั้น จึงพยายามหาข้อมูลต่าง ๆ คิดเยอะ ๆ เพื่อให้แน่ใจว่าตัวเองจะสามารถรับมือกับความเสี่ยงเหล่านั้นได้ดีขึ้น
คน 3 ลักษณ์ที่อยู่ในกลุ่มนี้ คือ
🟣 ลักษณ์ 5 นักสังเกตการณ์ : The observer
ลักษณะของคนกลุ่มนี้ก็เป็นตามนิยามเลยว่าชอบสังเกต (อยู่ห่าง ๆ) มักเป็นคนเก็บตัว ไม่ค่อยยุ่งกับใคร หลีกเลี่ยงกับสถานการณ์ที่ต้องเกี่ยวข้องกับอารมณ์ แต่ชอบเก็บข้อมูลมากกว่า
❤เหตุผลที่เค้าเป็นอย่างนี้ เพราะเค้าต้องการความมั่นคง เลยอยากได้ทุกอย่างที่ทำให้รู้สึกปลอดภัย และรู้สึกว่าตัวเองมีคุณค่า ซึ่งความอยากได้ (อย่างมากกกก) ของเค้านี่แหละ ทำให้แรงขับดันของเค้าคือ “ความโลภ” (ความโลภในที่นี้ ไม่ใช่โลภอยากได้ทางวัตถุเสมอไปนะ แต่หมายความถึงความต้องการทุกอย่าง รวมถึงพื้นที่ส่วนตัว หรือเวลาส่วนตัวก็ได้เหมือนกัน)
🟣 ลักษณ์ 6 นักปุจฉา : The questioner
ลักษณะของคนกลุ่มนี้ คือ เป็นนักคิดที่มีจินตนาการสูง (โดยเฉพาะในเรื่อง worst case scenario) ชอบวางแผนเพื่อลดความเสี่ยงให้น้อยที่สุด ชอบตั้งคำถาม ระมัดระวัง รอบคอบ มักจะพึ่งพาได้ แก้ปัญหาได้ดีเพราะตอนที่เค้าคิดถึง worst case scenario ต่าง ๆ เค้าได้คิดถึงวิธีการแก้ปัญหาไปด้วยแล้ว
❤เหตุผลที่เค้าเป็นอย่างนี้ เพราะมีความกลัวลึกๆภายใน แต่แสดงออกมาในรูปแบบของ “ความสงสัย” มากกว่า มันอาจจะเริ่มมาจากความกลัวว่าจะมีอันตรายเกิดขึ้น แต่เมื่อเริ่มคิดถึงการจัดการปัญหาแล้ว ก็มักจะสงสัยต่อว่า วิธีการแก้ปัญหาแบบนี้มันจะดีพอหรือยัง ถ้ายังไม่ดี จะต้องทำยังไงให้มันดีขึ้น ถ้าในกรณีที่เป็นมาก ๆ และยังจัดการอารมณ์ตัวเองไม่ได้ อาจจะดูเป็นเหมือนคนขี้ระแวง แต่ถ้าจัดการอารมณ์ได้แล้วล่ะก็ คนกลุ่มนี้จะเป็นคนที่ทำงานได้รัดกุมมากเลยล่ะ
🟣 ลักษณ์ 7 คนมองโลกในแง่ดี : The optimist
ลักษณะของคนกลุ่มนี้ คือ ร่าเริงอยู่เสมอ มีความเป็นเด็กในตัวสูง ชอบทำอะไรใหม่ ๆ ไม่ชอบอยู่นิ่ง ชอบความสนุกสนาน มีอะไรให้ลองจะลองให้หมด วางแผนไปกับการทำสิ่งใหม่ๆในอนาคต ทำให้บางทีสนใจอะไรไม่ได้นาน ประสบการณ์ที่ต้องการคือความสุขจากกระบวนการ ไม่ใช่จากผลลัพธ์ ดังนั้น พอได้เริ่มทำอะไรซักนิดนึงแล้ว ก็ถือว่าได้ประสบการณ์แล้ว ไม่จำเป็นต้องให้งานสำเร็จก็ได้ ชอบหาเหตุผลให้ตัวเองพึงพอใจ แม้ว่าจะเจอเรื่องที่ไม่สบายใจก็จะรีบหนีไปทันทีเพื่อให้ตัวเองยังร็สึกพอใจอยู่
❤เหตุผลที่เค้าเป็นอย่างนี้ เพราะเค้าหนีความกลัว โดยการค้นหาความสุขอย่าง “ละโมบ” หรือ “ตะกละ” คืออยากทำไปหมด อยากลองไปหมด อยากมีความสุขตลอดเวลา จนเก็บกดความกลัวและความกังวลไว้แบบไม่รู้ตัว
💟 ต่อกันที่กลุ่มที่ 2 : ศูนย์ท้อง
คนกลุ่มนี้เป็นกลุ่มนักทำ ตอบสนองทุกอย่างผ่านสัญชาตญาณของร่างกาย เชื่อมโยงกับคนอื่นผ่านความรู้สึกทางร่างกาย ต่อให้มีการคิดวิเคราะห์มาก่อน แต่ถ้าไม่ลงมือทำให้เห็นจริง ๆ ก็จะไม่มั่นใจว่ามันเวิร์ค แถมยังรู้สึกว่าการมัวแต่คิดจะไม่ทันการณ์เอาด้วยซ้ำ
เหตุผลของคนกลุ่มนี้มาจากความเชื่อที่ว่า โลกนี้ไม่ดีพอ ไม่ถูกต้อง ไม่ยุติธรรม ทำให้เค้าเกิด “ความโกรธ” และใช้ความรู้สึกนี้เป็นแรงบันดาลใจที่จะทำอะไรๆให้โลก (ของเค้า) ถูกต้องมากขึ้น และบางครั้งเมื่อเค้าให้ความสนใจกับการสร้างความถูกต้องมากเกินไป เค้าก็จะเกิด “ความหลงลืมตัวเอง” ว่าจริง ๆ แล้วตัวเองต้องการอะไรกันแน่
คน 3 ลักษณ์ที่อยู่ในกลุ่มนี้ คือ
🟣 ลักษณ์ 8 ผู้พิทักษ์ : The protector
ลักษณะของคนกลุ่มนี้ ที่เห็นได้ชัดมาก ๆ คือ เป็นคนเอาจริงเอาจัง ตรงไปตรงมา เปิดเผย กล้าแสดงความต้องการของตัวเองออกมาชัด ๆ ไม่ค่อยปิดบังความรู้สึก ชอบความชัดเจน รวดเร็ว ไม่ชอบให้ตัวเองมีความสงสัย ชอบความยุติธรรม รักพวกพ้อง ไม่ชอบแสดงความอ่อนแอให้ใครเห็น
❤เหตุผลที่เค้าเป็นอย่างนี้ เพราะ “ความต้องการที่มากเกินความจำเป็น” เค้ารู้สึกว่าเค้าต้องใช้ชีวิตให้คุ้มค่า และพยายามที่จะใส่พลังลงไปในการกระทำทุก ๆอย่างของเค้าอย่างเต็มที่ กับด้วยความที่เค้ารักความยุติธรรมมาก ดังนั้น ถ้าเจอความไม่เป็นธรรม เค้าจะมีความรู้สึกของ “การแก้แค้น” โดยการจะพยายามจัดการสิ่งเหล่านั้นให้กลับสู่สมดุลให้ได้ด้วย
🟣 ลักษณ์ 9 ผู้สมานไมตรี : The mediator
ลักษณะของคนกลุ่มนี้ อบอุ่น เป็นมิตร เป็นที่รักของเพื่อน ๆ ชอบมีชีวิตที่มีรูปแบบ คาดการณ์ได้ ให้ความสำคัญกับความต้องการของคนอื่น ไม่กล้าปฏิเสธใคร ชอบผูกมิตร ชอบอยู่กับคน ต้องการให้ตัวเองกลมกลืนเข้าไปในกลุ่ม เลยมักจะเห็นความต้องการของคนอื่นสำคัญกว่าของตัวเอง จนบางทีลืมไปเลยว่าลึก ๆ แล้วตัวเองต้องการอะไรกันแน่ ไม่ค่อยกล้าตัดสินใจ จัดลำดับความสำคัญของสิ่งที่ต้องการไม่ได้
❤เหตุผลที่เค้าเป็นอย่างนี้ เพราะเค้า “ขี้เกียจ” ที่จะนึกถึงความต้องการของตัวเอง ขี้เกียจจะคิด ขี้เกียจจะผลักดันตัวเองให้ทำตามสิ่งที่ตัวเองต้องการ ถึงแม้ว่าจะต้องทำตามสิ่งที่คนอื่นต้องการแล้วรู้สึกขัดใจอยู่บ้างแล้วโกรธ เค้าก็ยังไม่กล้าที่จะแสดงความโกรธออกมา ไม่ยอมรับ เพราะรู้สึกว่า โกรธไปก็ไม่คุ้ม (แต่โกรธนะ)
🟣 ลักษณ์ 1 คนเนี้ยบ : The perfectionist
ลักษณะของคนกลุ่มนี้ คือ มาตรฐาน (ของตัวเอง) สูงปรี๊ดดดดด ย้ำว่าเป็นมาตรฐานของตัวเองเท่านั้น ไม่ใช่มาตรฐานสากลที่ทุกคนเข้าใจตรงกันได้ เอาจริงเอาจัง เคร่งครัด มุ่งมั่น มีกรอบการทำงานชัดเจน มีพรสวรรค์ในการมองเห็นข้อผิดพลาดเล็ก ๆ น้อย ๆ ชอบตัดสินตัวเอง อ่อนไหวกับคำวิจารณ์ แต่ก็พยายามที่จะพัฒนาตัวเองอยู่ตลอดเวลา
❤เหตุผลที่เค้าเป็นอย่างนี้ เพราะเค้ามี “ความโกรธ” ที่อะไรๆไม่เป็นไปตามมาตรฐานที่เค้ากำหนดไว้เป็นแรงผลักดัน แต่มักจะไม่ยอมรับว่าตัวเองกำลังโกรธ และเอาเหตุผลต่าง ๆ มาเป็นข้ออ้าง เช่น ใช้เหตุผลว่าเราต้องมีความรับผิดชอบในการทำงาน แต่ไม่ยอมรับว่าจริง ๆ แล้วตัวเองกำลังรู้สึกโกรธที่งานยังไม่ได้ตามมาตรฐานที่ตัวเองต้องการมากกว่า (ในขณะที่ บางทีอาจจะได้ตามมาตรฐานคนอื่นแล้ว)
💟 กลุ่มสุดท้าย : ศูนย์ใจ
คนกลุ่มนี้เป็นกลุ่มที่ให้ความสำคัญกับความสัมพันธ์อย่างมาก รับรู้สิ่งต่าง ๆ และตอบสนองผ่านความรู้สึกเป็นหลัก ทำให้เป็นกลุ่มที่ค่อนข้างจะห่วงภาพลักษณ์ของตัวเองว่าคนอื่นจะมองเรายังไง ไวต่อความอารมณ์ และความต้องการของคนอื่น ต้องการมีความสัมพันธ์ที่ดีกับคนอื่นเพื่อให้ตัวเองรู้สึกได้รับความรัก และว่างเปล่า
สาเหตุที่เค้าเป็นแบบนี้เพราะเค้าต้องการ “การยอมรับ” เพราะเชื่อว่าคนที่ประสบความสำเร็จจะได้รับความรัก (ไม่ว่าจะเป็นเรื่องงาน ครอบครัว หรือเรื่องอะไรก็ได้ที่เค้าให้ความสำคัญ) และคนที่สำเร็จมากกว่า ก็จะได้รับความรักมากกว่า ทำให้หลายครั้งก็อดเปรียบเทียบ และแข่งขันกับคนอื่นได้โดยไม่รู้ตัว
คน 3 ลักษณ์ที่อยู่ในกลุ่มนี้ คือ
🟣 ลักษณ์ 2 ผู้ให้ : The giver
ลักษณะของคนกลุ่มนี้ คือ ชอบช่วยเหลือ เป็นมิตร และสามารถอุทิศตนให้กับคนที่เค้าให้ความสำคัญมาก ๆ ได้ ชอบบริการ ชอบให้ของ (เลือกของขวัญเก่งเพราะใส่ใจในความต้องการของผู้รับมาก) ไม่ค่อยกล้าบอกความต้องการของตัวเอง คล้อยตามความต้องการของคนอื่นตลอดเวลา มีความสุขกับการทำให้คนอื่นมีความสุข แต่ก็จะน้อยใจถ้ารู้สึกว่าคนรับไม่ได้ให้ความสำคัญ หรือไม่ตอบสนองกับสิ่งที่เราทำให้
❤เหตุผลที่เค้าเป็นอย่างนี้ เพราะถูกผลักดันด้วย “ความหยิ่ง” ที่จะให้ตัวเองมั่นใจได้ว่าตัวเองสามารถช่วยเหลือคนอื่นได้ดี การพยายามทำทุกอย่างให้คนอื่นพอใจ เพราะอยากให้คนนั้นเชื่อว่าไม่มีใครทำได้ดีไปกว่าเค้า อยากให้คนอื่นรู้สึกว่าเค้าสามารถพึ่งพาได้ ให้ความสำคัญกับเค้า และยอมรับเค้าในที่สุด
🟣 ลักษณ์ 3 นักแสดง : The performer
ลักษณะของคนกลุ่มนี้ คือ ความมุ่งมั่นตั้งใจในการทำงาน ทะเยอทะยาน เชื่อมั่นในตัวเอง กระฉับกระเฉง มีเสน่ห์ ส่วนมากจะทำงานเก่ง และชอบสร้างความสำเร็จ เพื่อให้งานเป็นเครื่องมือที่ทำให้ตัวเองเป็นที่ยอมรับ ต้องการเป็นคนสำคัญ ต้องการเป็นจุดเด่น มองทุกอย่างเป็นงานที่สามารถสร้างความสำเร็จได้ (เช่น การเลี้ยงลูกได้ดีก็เป็นงานอย่างหนึ่ง) สามารถปรับบทบาทการทำงานได้ตามสถานการณ์ และหน้าที่ที่ได้รับจนบางทีอาจจะลืมความต้องการที่แท้จริงของตัวเองไป
❤เหตุผลที่เค้าเป็นอย่างนี้ เพราะเค้าสร้างภาพเป้าหมายที่เค้าต้องการไว้ มักจะเป็นภาพลักษณ์ของความสำเร็จ และใช้เป้าหมายนั้นในการผลักดันตัวเอง จนบางครั้งกลายเป็น “การหลอกลวง” เพื่อให้ตัวเองเป็นไปตามภาพที่ตัวเองอยากให้คนอื่นเห็น แต่ไม่ได้ถามความต้องการข้างในตัวเองว่าเป็นภาพเดียวกับที่ตัวเองจริง ๆ รึเปล่า
🟣 ลักษณ์ 4 คนโศกซึ้ง : The romantic
ลักษณะของคนกลุ่มนี้ จะมีความลึกซึ่งทางด้านอารมณ์ค่อนข้างสูง สามารถดำดิ่งกับเรื่องอะไรได้มาก อ่อนไหว มีสุนทรียภาพในเรื่องต่าง ๆ ให้ความสำคัญกับคุณค่าและความงดงาม ต้องการความเป็นเอกลักษณ์ ความโดดเด่น ความแตกต่างไม่เหมือนใคร แต่ในเวลาเดียวกันก็รู้สึกเหงาเพราะรู้สึกว่าตัวเองแปลกแยก ไม่เหมือนใครได้ด้วย
❤เหตุผลที่เค้าเป็นอย่างนี้ เพราะ เค้ารู้สึกว่าเหมือนขาดอะไรตลอดเวลา ต้องการชีวิตที่เป็นอุดมคติ แต่ก็ไม่เคยไปถึงได้ เวลามองเห็นสิ่งอื่น ๆ รอบตัว จะเกิดการเปรียบเทียบ และมี “ความอิจฉา” เป็นแรงกระตุ้น และใส่ใจกับสิ่งที่ตัวเองขาด (อาจจะไม่ได้หมายถึงอิจฉาบุคคลนะ แต่เป็นอิจฉาโลกอุดมคติของเค้าแล้วรู้สึกว่าเราไม่ดีพอซักที)
- 4
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
