4 พ.ค. 2022 เวลา 10:39 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี
เลขฐานใดเป็นฐานสากลของเอกภพ
ทุกวันนี้มนุษย์เราใช้เลขฐานสิบนับสิ่งต่างๆมากมายแทบจะทุกอย่างและใช้ในศาสตร์แทบทุกแขนง จนอาจกล่าวได้ว่าอารยธรรมมนุษย์วางอยู่บนเลขฐานสิบ จนหลายคนอาจคิดไปว่าเลขฐานสิบนั้นเป็นฐานที่เป็นสากลที่สุดของเอกภพ
1
ต้นกำเนิดของเลขฐานสิบนั้น เชื่อกันอย่างแพร่หลายว่ามาจากจำนวนนิ้วมือซ้ายและขวาของมนุษย์รวมกัน ซึ่งก็เป็นอะไรที่ค่อนข้างเมคเซนส์ สังเกตได้จากตอนเด็กๆเวลาเราหัดนับอะไรสักอย่างก็อาศัยนิ้วมือนี่แหละมาช่วยในการนับ
 
ในหนังเรื่อง The Foundation มีนักคณิตศาสตร์กล่าวไว้ว่า ในการเขียนสารานุกรมเอกภพ เราไม่ควรด่วนเขียนเรื่องราวของเลขฐานสิบเพียงอย่างเดียว เพราะยังมีเลขฐานอีกมากมายที่มีสำคัญแต่ถูกใช้งานไม่แพร่หลาย แต่ก็ควรค่าแก่การบรรจุลงในสารานุกรม และการถกเถียงเรื่องการนับนี้มีความสำคัญมาก เพราะถ้าเรายังไม่เห็นพ้องกันเรื่องการนับก็อย่าหวังว่าเรื่องอื่นๆจะถูกเห็นพ้องร่วมกันได้
3
ในยุคโบราณ ชนเผ่ามายันมีการใช้เลขฐาน 20 ซึ่งเกี่ยวข้องกับปฏิทินของพวกเขาอย่างลึกซึ้ง ปฏิทินของชาวมายันมี 3 แบบ แต่ละแบบถูกใช้งานแตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น ในการดำเนินชีวิต ชาวมายันจะใช้ปฏิทินแบบ Haab ซึ่งแบ่งเดือนออกเป็น 18 เดือน แต่ละเดือนมี 20 วัน ซึ่ง 18x20ได้ 360 วัน และมีการเติมวันพิเศษเข้าไป 5 วัน จนได้ 365 วัน ซึ่งนับว่าน่าทึ่งที่พวกเขาหาจำนวนวันในหนึ่งปีได้ค่อนข้างแม่นยำ
2
เดือนทั้ง 18 เดือนของปฏิทิน Haab ถูกแสดงด้วยภาพสัญลักษณ์ภาพ โดยแต่ละเดือนมี 20 วัน
ในปัจจุบัน ชนเผ่าเล็กๆอย่าง Oksapmin ในปาปัวนิวกีนี นั้นนับส่วนต่างๆของร่างกายเพิ่มเข้าไปจากนิ้วมือทั้งสิบนิ้ว โดยนับอวัยวะอื่นๆไล่ตั้งแต่ข้อมือ ส่วนต่างๆของแขน คอ หู ตา จมูก เข้าไปด้วย จนกลายเป็น 27 จึงกล่าวได้ว่าเซนส์การนับของพวกเขาวางอยู่บนเลขฐาน 27
1
การนับของชนเผ่า Oksapmin
จริงๆแล้วในชีวิตประจำวันของเราก็มีการใช้เลขฐานอื่นอย่างเลขฐาน 60 ในการระบุเวลา (วินาที,นาที, ชั่วโมง) และ มุม (องศา,ลิปดา,) ซึ่งเป็นมรดกทางความคิดจากอารยธรรมเก่าแก่ของชาวบาบิโลน
2
เหล่าโปรแกรมเมอร์เขียนโค้ดพื้นฐานมากๆจากเลขฐาน 2 (Binary) ที่มีแค่ 0 กับ 1 แน่นอนว่าการส่งสัญญาณแบบดิจิตัลก็วางอยู่บนเลขฐาน 2 เช่นกัน หากในอนาคตหุ่นยนต์ที่ทรงสติสัมปชัญญะถูกสร้างขึ้นมาได้ เผ่าพันธุ์พวกเขาจะคิดบนเลขฐานสิบเหมือนมนุษย์เราหรือพวกเขาจะสร้างฐานที่เหมาะสมกับพวกเขาขึ้นมาเป็นสิ่งที่ยังไม่มีใครตอบได้
4
รหัสพันธุกรรมในดีเอนเอของเราถูกเขียนขึ้นโดยอักษร 4 ตัว นั่นหมายความโดยหลักการแล้วนักวิทยาศาสตร์ใช้ดีเอนเอบรรจุข้อมูลดิจิตัลได้ ไม่ต่างอะไรกับการใช้ฮาร์ดไดร์ฟ หรือ เมมโมรีการ์ด ซึ่งทุกวันนี้แนวคิดดังกล่าวไม่ใช่แค่ทฤษฎี แต่มันเป็นหนึ่งในเทรนด์งานวิจัยที่ใช้งานได้จริงในระดับห้องทดลองและได้รับความสนใจไปทั่วโลก
3
แต่ถึงแม้ว่าอักษรของดีเอนเอจะมี 4 ตัว และเราควรจะต้องแปลงสัญญาณดิจิตัลให้กลายเป็นเลขฐาน 4 เพื่อจะได้จับคู่กับอักษรของดีเอนเอได้พอดี แต่ในทางปฏิบัติ นักวิทยาศาสตร์จะแปลงสัญญาณดิจิตัลเป็นเลขฐาน 3 ก่อนแล้วค่อยแปลงเป็นอักษรดีเอนเอ เนื่องจากการใช้ฐาน 3 จะช่วยลดความผิดพลาด(error)บางรูปแบบที่จะเกิดขึ้นได้
หากมองอย่างนักคณิตศาสตร์ในหนังเรื่อง The Foundation เลขฐานสิบคงไม่ใช่สิ่งสากลของเอกภพ แต่มันก็เป็นสิ่งที่ฝังอยู่ในวิธีคิดของมนุษย์เราจนแกะไม่ออกไปแล้ว
1
อย่างไรก็ตาม มันน่าคิดเหมือนกันนะว่า ในระหว่างที่สิ่งมีชีวิตบนโลกวิวัฒนาการขึ้นมานั้น มีเกิดเหตุบางอย่างทำให้สุดท้ายมนุษย์เราไม่ได้มีนิ้วมือสองข้างรวมกันได้ 10 นิ้ว แล้วทุกวันนี้เราจะยังนับเลขฐานสิบกันอยู่ไหม? ถ้าไม่ มันจะส่งผลอย่างไรกับอารยธรรมของเราบ้าง
4
และถ้าในอนาคต เกิดสงครามโลกครั้งที่ 3 จนไม่หลงเหลือมนุษย์อีกต่อไป แล้วสัตว์ที่เหลืออยู่วิวัฒนาการจนเกิดสติปัญญาอย่างมนุษย์ คำถามคือพวกมันจะนับเลขแบบไหน ปลาหมึกยักษ์จะใช้เลขฐาน 8 ตามจำนวนหนวดของมันไหม หรือแมลงสาบจะใช้เลขฐาน 6 ตามจำนวนขาของมัน
3
คงไม่มีใครให้คำตอบของคำถามเหล่านี้ได้ชัดเจนเหมือนคำตอบทางคณิตศาสตร์ แต่การพยายามครุ่นคิดหาคำตอบเหล่าก็ชวนให้สมองทำงานหนักได้ไม่แพ้ตอนนั่งคำนวณทางคณิตศาสตร์เลย
อ้างอิง
โฆษณา