ไปซื้อ “ผ้าทอ” ??? กันมั้ย
เมื่อเร็วๆ นี้ มีข่าวไฟไหม้ ตลาดสำเพ็ง ซึ่งเป็นตลาดค้าผ้าตั้งแต่ในตำนานจนถึงปัจจุบัน ที่ผู้คนจะพากันไปซื้อหาผ้ากันเป็นหลัก แต่ถ้าเราอยากได้ผ้าทอละคะ จะไปบอกผู้ขายได้ถูกต้องหรือเปล่า ว่าต้องการผ้าทอ แบบไหน ลักษณะเป็นอย่างไร ดังนั้นก่อนไปซื้อหา เรามาทำความรู้จัก โครงสร้างผ้ากันดีกว่าค่ะ
ผ้าทอ
โครงสร้างผ้า (Fabric construction)
จริงๆ แล้ว ผ้า ก็คือ วัสดุสิ่งทอชนิดหนึ่ง ที่ประกอบขึ้นจาก เส้นใยธรรมชาติ และ/หรือ เส้นใยประดิษฐ์ ที่ได้รับการปั่นรวมกันจนกลายเป็นเส้นด้าย หรืออาจประกอบขึ้นจากเส้นใยโดยตรงโดยที่ไม่ผ่านการปั่นรวมกันเป็นเส้นด้ายก็ได้
เทคนิคการผลิตวัสดุสิ่งทอ ที่เรียกว่าผ้า มีกระบวนการผลิตอยู่หลายรูปแบบ ประมาณหนึ่ง แต่กระบวนการเริ่มต้นที่ใช้ในการผลิตคือ การทอ (weaving) และการถัก (knitting) ที่จะให้ผลผลิตออกมาเป็น ผ้าทอและผ้าถัก นั่นเอง
การทอ
การทอคือกระบวนการขัดสานกันของเส้นด้ายสองชุด ที่เรียกว่า เส้นด้ายยืน (warps) ซึ่งจะอยู่ในตำแหน่งแนวตั้ง กับ เส้นด้ายพุ่ง (weft) ในตำแหน่งแนวนอน บนผู้ช่วยที่มีชื่อว่า เครื่องทอผ้า (loom) เกิดเป็นลายทอผ้า 3 แบบหลักๆ ได้แก่ ลายขัด (plain) ลายทแยง (twill) และลายซาติน (satin)
loom
การทอลายขัด (Plain weave)
การทอลายขัดจัดเป็นลายผ้าทอพื้นฐานและเก่าแก่ที่สุดของโครงสร้างผ้าทอ เกิดจากการนำเส้นด้ายยืนและเส้นด้ายพุ่งแต่ละเส้น ขัดกันไป-มา ในลักษณะของ การข้ามผ่านบนเส้นด้ายยืนเส้นที่หนึ่งแล้วลอดผ่านเส้นด้ายยืนเส้นถัดไป (ตามรูป) ผิวหน้าผ้าที่ได้จะเรียบแน่นและจะมีลักษณะเหมือนกันทั้ง 2 ด้าน
ผ้าทอลายขัดและลักษณะการสอดประสานของด้ายพุ่ง&ด้ายยืน
บางครั้ง ลายขัดพื้นฐานอาจถูกเรียกได้ว่า “การทอผ้าลายแทฟ-ฟิทะ (taffeta)” ซึ่งผิวสัมผัสของผ้าทอลายขัดอาจมีได้ทั้งหยาบและอ่อนนุ่มขึ้นอยู่กับขนาดของเบอร์เส้นด้ายที่ใช้ในการทอ
ผ้าทอลายขัดพื้นฐานนี้อาจถูกดัดแปลงเป็นผ้าทอลายสานตะกร้า (basket weave) ที่เส้นด้ายยืนและ/หรือเส้นด้ายพุ่งได้มาจากการใช้เส้นด้ายมากกว่าหนึ่งเส้นรวมกัน
ทำให้เกิดรูปลักษณ์ของลายผ้าที่เรียกได้ว่า โครงสร้างผ้าทอลายสานตะกร้า
ชื่อที่ใช้เรียกชนิดของผ้าทอลายขัด ได้แก่ ผ้าชีฟอง (chiffon) ผ้าออร์แกนซ่า (organza) ผ้าแทฟ-ฟิทะ (taffeta) ผ้าแคนวาส (canvas) เป็นต้น
ผ้าทอลาย Hound's Tooth
การทอลายทแยง (Twill weave)
เป็นการทอที่กำหนดให้ด้ายยืนและด้ายพุ่งสานขัดกันแล้วเกิดเส้นลอยเรียงเป็นแนวเส้นทแยงมุม เป็นโครงสร้างที่มีจุดสานน้อยกว่าลายขัด ลายทอมีลักษณะเป็นเส้นทแยงใหญ่บ้างเล็กบ้าง เรียงติดต่อกันอย่างเห็นได้ชัด แนวของเส้นลอยที่เห็นเป็นสันนูนบนผืนผ้าเรียกว่า เวล (wale)
การใช้เส้นด้ายที่มีขนาดเล็กทอผ้าลายทแยงจะได้ผ้าเนื้อแน่น ทนทาน และน้ำซึมผ่านได้ยาก และจากเหตุที่เส้นด้ายขัดกันไม่แน่นเท่าแบบลายขัด เส้นด้ายเคลื่อนที่ได้ค่อนข้างดี ทำให้ผ้ามีความโค้งงอและไม่ยับง่าย
ตัวอย่างผ้าลายสอง ได้แก่ ผ้าเสิร์จ (serge) ผ้ากาบาร์ดีน (gabardine) ผ้าวิปคอร์ด (whipcord) ผ้าเดนิม (denim) ผ้าดริล (drill) ผ้าฟูลาร์ด (foulard) และผ้าซูราห์ (surah) เป็นต้น
ผ้าทอลายทแยงและลักษณะการสอดประสานกันของด้ายยืน&ด้ายพุ่ง
การทอลายต่วน (Satin or Sateen weaving)
ผ้าลายต่วนหรือผ้าลายซาตินมีลักษณะคล้ายผ้าทอลายทแยง ด้ายยืนหรือด้ายพุ่งจะลอยข้ามอยู่ด้านบนเกือบทั้งหมด และมีลายทางที่ยาวกว่า วิธีขัดของเส้นด้ายแตกต่างกันกับผ้าลายทแยง คือ เส้นด้ายที่ลอดอยู่ด้านใต้กระจัดกระจาย ส่วนเส้นด้ายที่ลอย ยิ่งยาวยิ่งทำผ้าให้เป็นมันมาก
ผ้าทอลายต่วน
ผ้าทอ 2 ชั้น (Double – cloth weaving)
ใช้ด้าย 4 ชุด เป็นด้ายยืน 2 ชุด ด้ายพุ่ง 2 ชุด เมื่อทอเป็นผ้า 2 ชั้น ในการทอด้ายจะสานและยึดผ้าทั้ง 2 ชั้นให้ติดกันเป็นช่วงๆ หรือเป็นระยะสลับกัน ช่วงที่ผ้าไม่ติดกันจะเกิดช่องว่างคล้ายถุงหรือกระเป๋า บางครั้งจึงเรียกการผลิตผ้าวิธีนี้ว่าการทอแบบกระเป๋า (Pocket weave) และเรียกผ้าที่ทอเสร็จแล้วว่า ผ้ากระเป๋า
ผ้าที่ได้จะเป็นผ้าเนื้อหนาและหนัก มักออกแบบสำหรับผ้าที่ต้องการใช้ได้ทั้ง 2 หน้า และมีสีและลวดลายทั้ง 2 ด้าน เช่นด้านหนึ่งหรือด้านบนเป็นผ้าตา อีกด้านหนึ่งหรือด้านล่างเป็นผ้าเนื้อเรียบธรรมดาและมีสีพื้นเพียงสีเดียว
Double-cloth weaving
การทอแจ็กการ์ด (Jacquard weaving)
เป็นการทอตกแต่งลวดลายผ้าด้วยเครื่องทอที่มีเครื่องทอประกอบพิเศษที่เรียกว่า แจ็กการ์ด ซึ่งเป็นการทอยกดอกและลวดลายที่มีขนาดใหญ่ จะต้องจัดเส้นยืนไว้ไม่น้อยกว่า 25 ชุด ในการทำลวดลายหนึ่งๆ ทำให้ผ้ายกดอกแจ็กการ์ดมีราคาค่อนข้างแพง ลวดลายของผ้าจะสวยงามมาก ตัวอย่างผ้าทอแจ็กการ์ด ได้แก่ ผ้าดามาสค์ (damask) ผ้าโบรเคด (brocade) ผ้าทาเพสตรี (tapestry) ฯลฯ
The floral pattern ทอจากเครื่องทอแจ็กการ์ด
ขอขอบคุณข้อมูลและรูปภาพจาก
- Fabric for Fashion by Clive Hallett & Amanda Johnston
- @ออกแบบสิ่งทอ โดย ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ดิสนีย์ สิงหวรเศรษฐ์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
