12 ม.ค. 2023 เวลา 11:16 • ปรัชญา

ปรัชญา คืออะไร?

ย้อนกลับไปช่วงมัธยมปลาย ช่วงที่ได้มีโอกาสอ่านหนังสือที่เกี่ยวกับปรัชญามากขึ้น ได้ดูหนังที่ทำให้เรารู้สึกว่าทำไมคำพูดนี้ดูปรัชญาจัง และได้มีโอกาสเห็นคำคมต่าง ๆ จากคนดัง ๆ ตามเพจFacebookมากขึ้น และเราก็ตีความว่า ปรัชญา = คำคม จนทำให้เราเองก็อยากที่ เรียนปรัชญา เพราะอยากมีคำคมเป็นของตัวเองบ้างจัง(ตอนแรกคิดแบบนี้จริง ๆ แต่เป็นแค่ 1เหตุผล จากหลากหลายเหตุผลที่อยากเรียน) ซึ่งแม้ว่าจะลองหาข้อมูลแล้วก็รู้เพียงแค่ว่า
1
ปรัชญา มาจากคำว่า ปัญญา หรือก็คือ วิชาปรัชญคือวิชาที่ว่าด้วยหลักแห่งความรู้และความจริง หรือจะเป็นในภาษาอังกฤษ Philosophy ซึ่งมาจากคำว่า Philos ที่แปลว่าความรัก และ Sophia ที่แปลว่าความรู้จึงรวมกันเป็น ความรักในความรู้ แต่นี่เป็นเพียงความหมายที่มาจากรากศัพท์ยังไม่ใช่ความการนิยามตามเนื้อหาทางวิชาการ ซึ่งพอบอกคนอื่นว่าจะเข้าเรียนปรัชญา เราก็ไม่รู้ว่าจะตอบว่า วิชานี้เรียนเกี่ยวกับอะไรบ้าง แล้วจบไปทำงานอะไร(อ่านรีวิวแล้วช่วยได้นิดหน่อยครับ555)
ต่อมาเมื่อมีโอกาสได้เข้าเรียนในสาขาปรัชญาและศาสนา(เข้าแบบไม่สนคำถามที่คนอื่นถามก่อนหน้านี้เลย)
สิ่งที่ผมได้เรียนรู้คือแม้แต่นักปรัชญาเองก็ยังให้คำนิยามปรัชญาไว้แตกต่างกัน โดย วนิดา ขำเขียว (2558, น. 1) เขียนถึงนิยามของนักปรัชญาไว้ดังนี้
ปรัชญาไม่เพียงแต่หมายถึงสิ่งที่เป็นเหตุผลเท่านั้น แต่ยังหมายถึงผู้ปกป้องอีกด้วย
มาติน ไฮเด็กเกอร์ (Martin Heidegger)
ปรัชญา คือ วิธีคิดก่อนจะกลายเป็นบทสรุปที่มีระบบ
ฟรานซิส ฮัทชีสัน (Francis Hutcheison)
"ปรัชญา คือ การค้นหาสิ่งที่ไม่สามารถกำหนดลงไปได้"
ดาโกเบิร์ต เดวิด รูนส์ (Dagobert D. Runes)
และในความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับปรัชญา (น. 1)ก็เขียนถึงนิยามของนักปรัชญาคนอื่นไว้ดังนี้
ปรัชญา คือ ความรักในความรู้
โสเครตีส(Socrates)
ปรัชญา คือ การศึกษาธรรมชาติที่แท้จริงของสรรพสิ่งโดยมีเป้าหมายคือความรู้ที่แท้จริง
เพลโต(Plato
ปรัชญา คือทฤษฎีความรู้ หรือทฤษฎีคุณค่า เป็นศาสตร์ที่ค้นหาถึงธรรมชาติของสิ่งที่มีอยู่ เป็นอยู่ด้วยตนเองและคุณสมบัติตามธรรมชาติของสิ่งนั้น
อริสโตเติล(Aristotle)
1
ปรัชญา คือ ศาสตร์แห่งความรู้และการวิพากษ์วิจารณ์ความรู้
ค้านท์(Kant)
ปรัชญา คือ ราชาแห่งศาสตร์ทั้งหลาย
ก็องต์ (Comte)
จากที่กล่าวมาจะเห็นได้ว่า คำนิยามของปรัชญานั้นเป็นอะไรที่กว้างเป็นอย่างมาก และเมื่อยิ่งเวลาผ่านไป ยิ่งผู้เขียนได้มีโอกาสเรียนรู้เกี่ยวกับเรื่องปรัชญาเพียงใด ก็ยิ่งค้นพบว่าปรัชญานั้นยิ่งกว้างมากขึ้นหรือไม่มีจุดสิ้นสุดเลยก็ว่าได้ เช่น ผู้เขียนได้มีโอกาสเรียน วิชาจริยศาสตร์สิ่งแวดล้อม หรือแม้แต่ปรัชญาแฟชั่น ในตอนนั้นเราก็รู้สึกทึ่งเป็นอย่างมากว่าทำไมปรัชญาถึงได้อยู่รอบตัวเราขนาดนี้
ถ้าเปรียบปรัชญาเป็นกราฟ ทั้งแกนXและY ของปรัชญานั้นคงเรียกได้ว่าขยายออกไปอย่างไม่มีจุดสิ้นสุด
ซึ่งสุดท้ายแล้วผู้เขียนได้แต่ทำความเข้าใจนิยามของปรัชญาด้วยตัวเอง และได้นิยามออกมาว่า " ปรัชญา คือการตั้งคำถามบ้า ๆ(ที่บางครั้งก็คิดว่าเรารู้แล้วได้อะไร)และคิดหาคำตอบอย่างมีเหตุผลรองรับ" และอีกอย่างที่ผู้เขียนได้รู้ก็คือ ปรัชญา ≠ คำคม แต่คำคมที่เห็นกันนั้น คือ คำพูดส่วนหนึ่งจากแนวคิดของคน ๆ นั้น ปรัชญาไม่ใช่คำพูดลอย ๆ ประโยคเดียว แต่มันมีแนวคิดและเหตุผลที่ลึกซึ้งรวมอยู่ในนั้นด้วย
แล้วปรัชญาของคุณล่ะครับ คืออะไร?
โฆษณา