18 ม.ค. 2023 เวลา 12:14 • ปรัชญา

ความหมายของการมีชีวิตอยู่...

อายุขัยเฉลี่ยของคนไทย อยู่ที่ 77 ปี ส่วนอายุขัยเฉลี่ยของมนุษย์ทั้งโลกคงไม่ต่างกันมากนัก ถ้าหากเราต้องมีอายุถึง 77 ปี ในชีวิตที่ผ่านมาเราคงได้ทำอะไรไปอย่างมากมาย แต่ทำไมเราถึงต้องมีชีวิตอยู่นานขนาดนั้น ถ้าหากเราไม่แม้แต่จะเข้าใจว่าเราเกิดมาทำไม...?
ในโลกใบนี้ คงมีมนุษย์จำนวนไม่น้อยมีคำถามกับตัวเองว่า "เราเกิดมาทำไม?" คำถามที่ดูง่าย ๆ แต่การหาคำตอบไม่ได้ง่ายเลย หากเราเกิดมาเพื่อทำงานหาเงินแล้วมีชีวิตดี ๆ แล้วทำไมเราถึงต้องทำแบบนั้นหากตัวเราไม่ได้อยากมีชีวิตดี ๆ แบบนั้นล่ะ หรือเพื่อดำรงเผ่าพันธุ์อย่างนั้นหรือ เหมือนกับสัญชาตญาณของสัตว์ที่เกิดมาแล้วก็ต้องหาทางเอาชีวิตเพื่อดำรงเผ่าพันธุ์ แล้วเราจะดำรงเผ่าพันธุ์ไปทำไมล่ะ การหาคำตอบของคำถามนี้ให้กับตัวเองมันช่างยากและน่าเศร้าเหลือเกิน ยิ่งคิดเราก็ยิ่งไม่เห็นคุณค่าของการเกิดมาบนโลกใบนี้เลย
ณ ช่วงเวลาหนึ่ง ตัวผมเองก็ได้เกิดคำถามแบบนี้ขึ้นกับตัวเอง เฉกเช่นมนุษย์คนอื่นอีกหลาย ๆ คน แม้จะคิดยังไงก็คิดไม่ออก สิ่งที่ออกมามีเพียงหยดน้ำตาที่ไหลออกมาเพราะรู้สึกถึงความอ่อนแอและไร้คุณค่าของตัวเอง เป็นแบบนี้อยู่หลายวัน วันละหลาย ๆ ครั้ง จนถึงทุกวันนี้ก็ยังคงมีคำถามนี้เกิดขึ้นอยู่บ้าง...
หลายครั้งตัวผมเองจะคอยสังเกตความคิดตัวเอง จึงได้พบว่า คำถามนี้จะเกิดขึ้นในหัวผมเอง ในตอนที่ผมว่าง ผมไม่ได้ทำอะไร ชีวิตประจำวันถูกใช้ไปอย่างว่างเปล่า
ผมจึงนึกถึงเรื่องเล่า เรื่องหนึ่ง เรื่องของครอบครัวชาวประมง
มีครอบครัวประมงอยู่ครอบครัวหนึ่ง ประกอบด้วย พ่อ แม่ ลูก ในทุก ๆ วัน พ่อจะออกไปหาปลา เมื่อกลับมาก็นำมากินกันในครอบครัว ซึ่งแต่ละวันก็มีปลาพอกิน ไม่อดอยากและมีแต่ความสุข วันหนึ่งมีนักธุรกิจมาชวนคนเป็นพ่อไปทำงานด้วยกัน แล้วบอกว่า "ถ้าคุณไปทำงาน ชีวิตคุณจะรุ่งเรือง และเมื่อคุณเกษียณ คุณก็จะได้มานั่งหาปลาและใช้ชีวิตริมทะเลกับครอบครัวอย่างมีความสุข" คนเป็นพ่อก็ได้ตอบไปว่า "ผมจะทำแบบนั้นไปทำไม ในเมื่อชีวิตผมตอนนี้ก็นั่งหาปลา ใช้ชีวิตริมทะเลอย่ามีความสุขกับครอบครัวอยู่แล้ว"
เรื่องนี้ทำให้ตัวผมนึกถึงแนวคิดของ อริสโตเติล แนวคิดเรื่องของการใช้ชีวิต ซึ่งอริสโตเติล เรียกมันว่า "ยูไดโมเนีย(eudimonia)" กล่าวสั้น ๆ ยูไดโมเนีย คือ การทำให้ชีวิตเจริญรุ่งเรือง ไม่ใช่เรื่องความมั่นคงทางทรัพย์สินเงินทอง ไม่ใช่ความสุขเพียงชั่วครู่ แต่เหมือนการใช้ชีวิตอย่างเต็มที่ในทุก ๆ วัน เลือกสิ่งที่ต้องการจะทำ เป็นสภาวะจิตใจที่มีความสุขจากการใช้ชีวิต โดยใช้แนวทาง "ความพอดี(golden mean)" เหมือนกับการเดินทางสายกลาง เช่น การใช้ชีวิตกับครอบครัวแต่ก็ยังไม่ลืมรักษาความสัมพันธ์กับเพื่อน ๆ เป็นต้น
หากเชื่อตามที่อริสโตเติลกล่าว ความหมายของการมีชีวิตอยู่ ก็คือการใช้ชีวิตให้เต็มที่ ทำชีวิตให้เจริญรุ่งเรือง พยายามใช้ชีวิต กล้าที่จะเผชิญอุปสรรคในชีวิต ถึงแม้ปลายทางของชีวิตชาวประมงคนนั้นจะเป็นการไปปหาปลาและใช้ชีวิตอย่างสงบกับครอบครัว แต่ระหว่างทางในชีวิตนั้นแตกต่างกัน
แม้จะดูเป็นเหตุผลที่ดูดี แต่ส่วนตัวผมเองกลับมองความหมายของการมีชีวิตแตกต่างออกไป ส่วนตัวผมเองก็เห็นด้วยกับการใช้ชีวิตให้รุ่งเรือง การพยายามใช้ชีวิตอย่างเต็มที่ แต่ก็ไม่ผิดที่ใครจะเป็นดั่งชาวประมงในเรื่องเล่าเช่นกัน
ความหมายของการมีชีวิตอยู่ของผม คือการที่ผมได้ทำประโยชน์กับโลกใบนี้สักอย่าง ผมเชื่อว่า คนเราเกิดมาควรทำประโยชน์สักอย่างให้กับโลกใบนี้ และทุกคนมีศักยภาพมากพอที่จะทำแบบนั้น เพราะเราก็คือส่วนหนึ่งของโลกใบนี้เป็นส่วนหนึ่งของธรรมชาติ แต่หากจะถามต่อไปว่า แล้วเราจะทำประโยชน์ให้โลกใบนี้ไปทำไม เราไม่มีความจำเป็นต้องอย่างงั้นก็ได้ ผมก็จะตอบไปว่า การที่โลกนี้ดีขึ้นมันก็ดีกับตัวเราด้วย
แล้วความหมายของการมีชีวิตอยู่ของผู้อ่านคืออะไร ลองบอกให้ฟังกันหน่อยครับ ผมเชื่อว่าแต่ละคนล้วนมีเหตุผลของการมีชีวิตอยู่แตกต่างกันไป :) และหากใครยังไม่มีคำตอบให้ตัวเองผมเชื่อว่าหากเราใช้ชีวิตไปอย่างเต็มที่ สักวันเราคงต้องพบคำตอบนั้น และถึงแม้ว่าท้ายที่สุดเราจะไม่เจอคำตอบนั้นเลย แต่ผมเชื่อว่าอย่างน้อยมันก็คุ้มค่าแล้วกับการได้ใช้ชีวิต
โฆษณา