3 ก.พ. 2023 เวลา 01:30 • สิ่งแวดล้อม

4 อันดับสวนสัตว์ที่เก่าแก่ที่สุดของโลก

ขออนุญาตลูกเพจเข้าสู่โหมดสาระ วันนี้ ZOO 101 เพจสวนสัตว์ที่มีสาระบางเบาราวกับขนนก ขอนำทุกท่านมารู้จัก 5 อันดับสวนสัตว์เก่าแก่ที่สุดในโลก ที่ยังพร้อมให้เราไปเยี่ยมชนในปัจจุบัน
อันดับที่ 1 สวนสัตว์เวียนนา ประเทศออสเตรีย หรือ สวนสัตว์ทีกาเท็นเชินบรุน (Tiergarten Schönbrunn) สวนสัตว์ที่เก่าแก่ที่สุดของโลกที่ยังหลงเหลือให้เราได้เยี่ยมชม
ประวัติของสวนสัตว์เวียนนานั้นถูกบันทึกไว้ เริ่มจากเมื่อปี ค.ศ. 1752 สมัยจักพรรดิ์ฟรานที่หนึ่ง ที่มีความหลงใหลชื่นชอบวิทยาศาสตร์ธรรมชาติมาก บิ๊กดรีมคือการที่มีสัตว์แปลกๆ เก็บไว้ส่วนตัว จักรพรรดิ์ดินีมาเรีย เทเรซ่า เองก็ยินดีที่จะสานฝันพระสวามี ยินยอมให้สร้างโรงเลี้ยงสัตว์ แต่มีข้อแม้เพียงข้อเดียวว่าสัตว์ที่นำมาเลี้ยงนั้นต้องไม่ดุร้ายพร้อมจะเขมือบลูกๆ ของนางได้ตลอดเวลา สำหรับสัตว์ที่ปังมากของที่นี้ในปี ค.ศ. 1828 คือ ยีราฟ นั้นเอง
แต่หลังจากที่จักพรรดิ์ฟราน สวรรคต สถานที่แห่งนี้จึงเปิดให้สาธารณะชนได้เยี่ยมชมสัตว์ต่างๆ นอกจากนี้แล้วของสะสมของจักรพรรดิ์อีกหลายชิ้น ก็ยังถูกเก็บรักษาไว้ในพิพิทธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ธรรมชาติของเวียนนา
แต่กว่าจะมาเป็นสวนสัตว์เวียนนาที่เราเห็นกันทุกวันนี้ สวนสัตว์เองก็ฝ่าวิกฤตมาหลายครั้ง ไม่ว่าจะเป็นช่วงสงครามโลกครั้งที่ 1 ที่ต้องเผชิญกับการขาดแคลนอาหารสัตว์ ช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่มีการทิ้งระเบิดและสัตว์เสียชีวิตไปเป็นจำนวนมาก หรือแม้แต่ช่วงปลายปี ค.ศ. 1980 ที่สวนสัตว์ถูกต่อต้านเรื่องโครงสร้างพื้นฐานและการดูแลสวัสดิภาพสัตว์ส่งผลให้ผู้เข้าชมสวนสัตว์ลดน้อยลง
แต่ปัจจุบันสวนสัตว์เวียนนา ได้มีการยกระดับมาตรฐานและพัฒนาสวนสัตว์จนถูกโหวตให้ติดอันดับต้นๆ สวนสัตว์ที่ดีที่สุดในโลก และได้รับรางวัลต่างๆ มากมาย นอกจากผู้เที่ยวชมจะได้สัมผัสกับสัตว์ดาวเด่นต่างๆ อย่างเช่น อุรังอุตัง โคอาล่า และแพนด้ายักษ์แล้ว สำหรับบางคนที่สนใจงานสถาปัตยกรรมแบบราชวังโบราณนั้นยังถือเป็นจุดเด่นของสวนสัตว์เวียนนาอีกด้วย ใครเคยได้มีโอกาสไปเยี่ยมมาแชร์ให้เพื่อนฟังบ้างจ้า
อันดับที่ 2 สวนสัตว์เมนนาเจอรี่ดูจาดินเดสพลันเต้ (Ménagerie du Jardin des Plantes) กรุงปารีส ประเทศฝรั่งเศส
เดิมทีเป็นพื้นที่สวนพฤกษศาสตร์ และเพิ่มการเลี้ยงสัตว์ที่ถูกย้ายมาจากพระราชวังแวร์ซายด์ ในยุคของพระเจ้าหลุยที่ 14 ทรงมีการสร้างโรงเลี้ยงสัตว์แห่งแรกเป็นสไตล์บาโรกตามคำร้องขอของสมาชิกสถาบันวิทยาศาสตร์ฝรั่งเศส แต่หลังจากพระเจ้าหลุยที่ 14 สวรรคต ก็ไม่มีผู้ใดดูแล
จากนั้นในปีค.ศ. 1972 ยุคพระเจ้าหลุยที่ 16 จึงเริ่มมีการขนย้ายสัตว์จากพระราชวังมาไว้ที่สวนพฤกษศาสตร์และถูกแต่งตั้งเป็นสวนสัตว์เมนาเจอรี่ (Ménagerie Zoo) แต่ในช่วงนั้นยังขาดเงินทุนบริหารจัดการ รวมทั้งขาดแคลนอาหาร ซึ่งส่งผลกระทบให้สัตว์ตายไปเป็นจำนวนมาก
หลังจากนั้นจึงมีการนำสัตว์ที่ได้จากการเป็นเครื่องราชบรรณาการ การสำรวจทางวิทยาศาสตร์ การล่าอาณานิคม และการยึดสัตว์จากโรงเลี้ยงหรือละครสัตว์ ซึ่งมีสัตว์ที่เป็นดาวเด่นได้แก่ ช้างที่ได้มาจากการยึดจากโรงเลี้ยงสัตว์ที่ฮอลแลนด์ ยีราฟที่ได้รับมาจากมูฮัมหมัดอาลี อุปราชชาวเติร์กแห่งอียิปต์ ที่มอบให้กับกษัตริย์ชาร์ลสที่สิบแห่งฝรั่งเศส เป็นต้น
เมื่อเวลาผ่านไปคอกสัตว์เกิดการทรุดโทรมจนต้องมีการบูรณะใหม่ ในช่วงศตวรรษที่ 18 นั้นเอง ที่ได้เกิดแนวคิดในการสร้างส่วนจัดแสดงสัตว์แบบใหม่ฉีกแนวกรงขังสไตล์บาโรก
มาเป็นการสร้างภูมิทัศน์เลียนแบบธรรมชาติ อีกทั้งไม่ได้เน้นเพียงแค่แสดงสัตว์เพื่อนักท่องเที่ยวหรือสาธารณชน แต่สนใจความเป็นอยู่ตัวสัตว์ด้วย ซึ่งต่อมาถือเป็นต้นแบบของการสร้างส่วนจัดแสดงสัตว์ที่แพร่หลายมากในยุโรปและสวนสัตว์อื่นทั่วโลกอีกด้วย
สำหรับสวนสัตว์เมนาเจอรี่เป็นตัวแทนของสวนสัตว์ที่มีการปรับตัวให้เข้ากับยุคสมัยตลอดเวลา แม้ในช่วงวิกฤตอย่างช่วงที่เกิดสงคราม สวนสัตว์ยังถูกเปลี่ยนเป็นโรงพยาบาลชั่วคราว
ปัจจุบัน สำหรับนักท่องเที่ยวที่เข้าไปเยี่ยมชมความน่ารักของสัตว์ที่อาศัยอยู่ในพื้นที่ที่ปรับเปลี่ยนให้ตรงกับความต้องการของตัวสัตว์แล้ว สวนสัตว์เองยังถือเป็นพื้นที่ทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญ เราจะยังเห็นร่องรอยต่างๆ ผ่านอาคารสถาปัตยกรรมแนวอาร์ตเดคโค อีกทั้งบางส่วนได้ถูกขึ้นทะเบียนเป็นอาคารอนุรักษ์ด้วย
อันดับ 3 สวนสัตว์และสมาคมสัตววิทยาลอนดอน (ZLS London Zoo) สวนสัตว์ทางวิทยาศาสตร์ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก และที่ตั้งของสมาคมสัตววิทยาของลอนดอน (Zoological Society of London;ZLS)
ใครที่ชื่นชอบสถานที่สำคัญทางประวัติศาสตร์ที่เหล่าอินฟลูเรนเซอร์ใช้เป็นแรงบันดาลใจในการสร้างผลงานที่ยังโด่งดังมาจนถึงทุกวันนี้ ไม่ว่าเป็นหนังสือกำเนิดสปีชีร์ หรือการ์ตูนวินนี่เดอะพูห์ ต้องไม่พลาดสวนสัตว์และสมาคมสัตววิทยาลอนดอน
ส่วนใหญ่แนวความคิดหรือจุดเริ่มต้นของการจัดตั้งสวนสัตว์จะเริ่มมาจากงานอดิเรกในการสะสมคอลเล็กชันสัตว์ต่างถิ่นที่หาดูได้ยาก ซึ่งถือเป็นความชอบส่วนตัวของเหล่าราชวงศ์หรือผู้มั่งคั่งในสมัยนั้น แต่ไม่ใช่สำหรับสวนสัตว์ลอนดอน ที่กลับถูกก่อตั้งด้วยเหตุผลทางด้านการศึกษาทางสัตววิทยา เมื่อปีค.ศ. 1828 โดยท่านเซอร์โทมัส สแตมฟอร์ด แรฟเฟิลส์ บุคคลสำคัญในการก่อตั้งประเทศสิงคโปร์
หลังจากที่รู้สึกเบื่อหน่ายและหันหลังให้กับการเมืองจึงกลับบ้านเกิดที่ประเทศอังกฤษ และก่อตั้งสมาคมสัตววิทยาวิทยาขึ้นมา และเปิดให้เฉพาะสมาชิกเข้ามาศึกษาเพื่อประโยชน์ทางด้านวิทยาศาสตร์เท่านั้น แต่ด้วยเหตุผลด้านเงินทุน เกือบยี่สิบปีให้หลังจึงเปิดให้สาธารณะชนได้เข้าชมเช่นกัน
หนึ่งในบุคคลที่มีอิทธิพลทางด้านธรรมชาติวิทยาอย่าง ชาลล์ ดาร์วิน ได้รับแรงบันดาลจากสวนสัตว์ทำให้เกิดผลงานการเขียนกำเนิดสปีชีร์ (On the origin of species) หนังสือสร้างรากฐานเกี่ยวกับแนวความคิดทฤษฎีวิวัฒนาการที่ใช้กันจนถึงปัจจุบัน
.
และอีกผลงานการ์ตูนเรื่องวินนี่ เดอะ พูห์ คาแร็คเตอร์และชื่อน้องหมีนั้นได้รับแรงบันดาลใจมาจากตุ๊กตาหมีของลูกชายที่ตั้งตามชื่อของหมีดำ “วิินนี่” ที่อยู่ในสวนสัตว์ลอนดอนนี้เอง
นอกจากนี้ ยังมีสัตว์ที่ป๊อปปูล่าอย่างช้างแอฟริกาชื่อ จัมโบ้ ที่กลายมาเป็นคำแสลงที่แปลว่าใหญ่มาก หรือเจนนี่ อุรังอุตังสาวน้อยน่ารัก ซึ่งชาล์ล ดาร์วินเอง ก็หลงใหลความแสนรู้และมีบันทึกถึงพฤติกรรมของน้องด้วย
ปัจจุบันสวนสัตว์ลอนดอนยังเป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวที่แนะนำให้ไปเยือน เพราะภายในสวนสัตว์ยังมีสถานที่สำคัญทางประวัติศาตร์ รวมถึงการจัดแสดงสัตว์ที่เป็นต้นแบบให้กับสวนสัตว์อื่นๆ ทั่วโลกเช่นกัน
อันดับ 4 สวนสัตว์ดิบบลิน (Dublin zoo) ประเทศไอร์แลนด์ สวนสัตว์สาขาย่อยของสวนสัตว์ลอนดอน ถูกจัดตั้งโดยสมาคมสัตววิทยาไอร์แลนด์ ตั้งอยู่บนพื้นที่ฟินิกซ์ปาร์ค
เริ่มเปิดให้สาธารณชนเข้าชมในปีค.ศ. 1831 ตอนแรกราคาบัตรอยู่ที่หกเพนนี แต่ต่อมามีโปรโมชั่นวันอาทิตย์ราคาค่าเข้าชมเพียงเพนนีเดียวเท่านั้น
สวนสัตว์ดับบลิน โด่งดังมากจากความสามารถในการเพาะขยายพันธุ์สิงโต แม้แต่บริษัท MGM สตูดิโอภาพยนต์เจ้าดังของ Hollywood ได้นำเจ้าสแลทส์สิงโตที่เกิดในสวนสัตว์ดิบบลิน ไปใช้เป็นต้นแบบโลโก้สิงโตคำรามที่เราเห็นในปัจจุบัน
และเช่นเดียวกับสวนสัตว์อื่นๆ ที่ต้องฝ่าวิกฤตช่วงสงครามโลกทั้งสองครั้งมาได้ ด้วยความช่วยเหลือของสมาชิกที่อยู่ในสมาคม
ปัจจุบันสวนสัตว์ดิบบลิน ถือเป็นต้นแบบแนวความคิดงานด้านการอนุรักษ์ ทั้งแผนการเพาะขยายพันธุ์สัตว์ป่าหายาก รวมถึงการเข้าไปมีส่วนร่วมอนุรักษ์สัตว์ในพื้นที่ถิ่นอาศัย เช่น โครงการอนุรักษ์ช้างในเขตอุทยานแห่งชาติกาซิรังคา (Kaziranga National Park) รัฐอัสสัม ประเทศอินเดีย รวมถึงการเน้นให้การศึกษา ประชาสัมพันธ์การเป็นแหล่งเรียนรู้ให้กับประชาชนให้ตระหนักถึงการอนุรักษ์ทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัดด้วย
โฆษณา