นักวิทย์พบเชื้อราประหลาด ล่อล่วงให้แมลงวันสังวาสกับศพ
(เรียบเรียงโดย สัมโมทิก สวิชญาน)
หลายคนอาจไม่เคยรู้มาก่อนว่า มีราชนิดหนึ่งมีธรรมชาติสุดแปลกประหลาด เพราะมันจะกัดกินแมลงวันตัวเมียจากภายใน ระหว่างนั้น ราดังกล่าวจะบังคับให้แมลงวันตัวเมียไต่ขึ้นไปตายบนจุดที่สูงที่สุดเท่าที่จะไต่ถึง จากนั้นก็ปล่อยสารดึงดูดให้แมลงวันตัวผู้มาสังวาสกับศพ เพื่อให้สปอร์ติดตัวแพร่กระจายไปยังแมลงวันตัวอื่นๆ ต่อไป!
ฟังแล้วก็สยองสุดๆ ราชนิดนี้มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Entomophthora muscae ซึ่งแค่ชื่อราก็น่ากลัวแล้ว เพราะแปลว่าการทำลายล้างแมลงวัน (insect-destruction of a fly)
คณะนักวิทยาศาสตร์จากมหาวิทยาลัยในเดนมาร์กและสวีเดนพบเมื่อไม่นานมานี้ว่า “สารดึงดูด” ดังกล่าว คือสารระเหยจำพวก เซสควิเทอร์พีน (sesquiterpene) หลายๆ แบบผสมกัน ซึ่งในธรรมชาติ สารจำพวกนี้มีคุณสมบัติในการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมสัตว์หรือพืชที่รับสารเข้าไป เช่น รับเข้าไปแล้วมีอารมณ์ทางเพศมากขึ้น (ศัพท์เทคนิคเรียกสารที่มีคุณสมบัตินี้ว่า semiochemical)
รา Entomophthora muscae กัดกินแมลงวัน yellow dung fly (Scathophaga stercoraria) ที่มา : Wikipedia
ในที่นี้ แมลงวันตัวผู้รับสารแล้วก็อยากผสมพันธุ์ ยิ่งตายมานาน ศพก็ยิ่งดึงดูด เพราะราก็เพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ คณะนักวิทยาศาสตร์พบว่า แมลงวันตัวผู้ที่นำมาทดลอง สังวาสกับศพถึง 73% ถ้าตัวเมียตายมาแล้ว 25–30 ชั่วโมง แต่ถ้าตายมาแล้วแค่ 3–8 ชั่วโมง พบแมลงวันตัวผู้สังวาสกับศพแค่ 15 %เท่านั้น
สิ่งที่เกิดขึ้นเมื่อแมลงวันตัวเมียติดเชื้อราก็คือ หลังจากผ่านไปประมาณ 6 วัน ราจะเติบโตอยู่ภายในจนสามารถควบคุมพฤติกรรมของแมลงวันตัวเมียได้ แล้วก็บังคับให้ไต่ไปยังจุดสูงสุดของพืชหรือกำแพงที่เกาะอยู่ ยิ่งสูงก็ยิ่งเพิ่มโอกาสที่ตัวผู้ที่บินผ่านไปผ่านมาจะโดนฤทธิ์ของสารดึงดูด
จากนั้น แมลงวันตัวเมียก็จะอยู่ในสภาพที่โดนเอนไซม์ของราย่อยกัดกินจนไม่มีชีวิตแล้ว กลายเป็นเพียงวัตถุที่ยิงสปอร์เข้าไปในอากาศ แถมไม่ใช่ยิงธรรมดา แต่ยิงพุ่งเร็วมากสุดถึง 10 เมตรต่อวินาที
ความพิเศษของปรากฏการณ์นี้คือ รานี้มีความสามารถสองอย่างพร้อมๆ กัน ได้แก่ สามารถควบคุมพฤติกรรมของสัตว์ที่ติดเชื้อราได้ (เหมือนกับในซีรีส์ The Last of Us) และสามารถเลียนแบบลักษณะทางเพศของสัตว์นั้นได้ด้วย (sexual mimicry) ซึ่งในที่นี้คือ สร้างสารที่มีฤทธิ์เลียนแบบฟีโรโมนของแมลงวัน การที่เชื้อโรค (pathogen) มีความสามารถสองอย่างนี้พร้อม ๆ กัน พบได้น้อยมากในธรรมชาติ
องค์ความรู้ที่ได้จากงานวิจัยนี้ อาจจะนำไปประยุกต์ในการผลิตสารไล่แมลงวันได้ แต่จะเห็นได้ว่าวิวัฒนาการนั้นช่างเป็นกระบวนการที่น่าทึ่งที่สามารถสร้างสรรค์พฤติกรรมซับซ้อนแปลกประหลาดขนาดนี้ได้
- 9
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
