การทำงานด้วยจิตว่าง 2507-02-23
อภิปรายธรรมที่คุรุสภา พุทธทาสภิกขุ กับ มรว.คึกฤทธิ์
2 ครั้งแรก
ครั้งที่ 1.การทำงาน คือการปฏิบัติธรรม 2506-07-06
ครั้งที่ 2.การทำงานด้วยจิตว่าง 2507-02-23
ครั้งที่ 3.หมวดธรรมที่พึงใช้ในการทำงานด้วยจิตว่าง 2508-01-19
มรว.คึกฤทธิ์ ปราโมช
ลำดับ s9
ช่วงปีกึ่งพุทธกาล พ.ศ.2500 เป็นต้นมา ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช กำลังโด่งดังในฐานะนักหนังสือพิมพ์หนุ่มปากกาคม บรรณาธิการหนังสือพิมพ์สยามรัฐ ที่มีแฟนนักอ่านติดตามผลงานเป็นจำนวนมาก ในขณะที่ท่านพุทธทาสภิกขุ เป็นที่รู้จักในฐานะพระนักคิด นักเขียน และนักเทศน์ ผู้กล้าวิจารณ์สังคมพุทธแบบไทยๆ ว่า ให้ความสำคัญกับการสร้างพระเครื่องและพระพุทธรูป เสียจน “พระพุทธรูปบดบังสัจธรรมคำสอนของพระพุทธเจ้า”
และ “สมัยนี้คนเราเอาแต่ไหว้ (พระพุทธรูป) พอบอกให้ประพฤติธรรมก็กำหู" ทำให้มีนักอ่านจำนวนมาก ปรารถนาจะได้ฟังปราชญ์ฝ่ายฆราวาสผู้แตกฉานทางโลก และปราชญ์ฝ่ายบรรพชิต ผู้แตกฉานทางธรรมสองท่านนี้ ได้ ”ธรรมสากัจฉา” หรือมาสนทนาธรรมกันบนเวทีเดียวกัน
ครั้งแรก จัดขึ้นเมื่อ 6 กรกฎาคม 2506 ที่หอประชุมคุรุสภา มีการถ่ายทอดทางโทรทัศน์กองทัพบกช่อง ๗ ยุคขาว-ดำ (ทีวี.ดิจิทัล ช่อง1 ในปัจจุบัน) และทางสถานีวิทยุ วปถ.ไปทั่วประเทศ ในหัวข้อ “การทำงานคือการปฏิบัติธรรม” ซึ่งเป็นประเด็นที่ม.ร.ว.คึกฤทธิ์เห็นด้วย จนถึงกับเขียนบทความสนับสนุนแนวคิดนี้ แต่ในธรรมสากัจฉา
ครั้งที่ 2 วันที่ 23 กุมภาพันธ์ 2507 ในหัวข้อ “การทำงานด้วยจิตว่าง” ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ แสดงความเห็นต่างอย่างชัดแจ้ง จนทำให้เกิด “วิวาทะ” ซึ่งมิได้หมายถึงการโต้เถียงกันถึงขั้นทะเลาะวิวาท หากหมายถึงการแสดงความคิดเห็นที่แตกต่างกันเยี่ยงนักปราชญ์ ท่ามกลางผู้ฟังเนืองแน่นหอประชุมคุรุสภา
ธรรมสากัจฉาในวันนั้น จบลงตรงคำยืนยันของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ว่าการทำงานด้วยจิตว่างในทางธรรม ท่านเชื่อว่าทำได้ แต่ในทางโลก ทำไม่ได้ แล้วหลังจากนั้น ประเด็นนี้ถูกนำไปวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวาง บ้างกล่าวหาว่าท่านพุทธทาสนำคำสอนในศาสนาพุทธนิกายมหายานแบบของจีน และนิกายเซ็นแบบญี่ปุ่นมาสอน
จนภายหลังเมื่อท่านพุทธทาสอ้างอิงที่มาของคำสอนเรื่อง “สุญญตา” ในพระไตรปิฎก ความเข้าใจเรื่อง “การทำงานด้วยจิตว่าง” ในหมู่ชาวพุทธก็มีมากขึ้น เสียงโจมตีเบาลง แม้แต่สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช (เจริญ สุขวฒฺโนมหาเถร) ก็สนับสนุนคำสอนเรื่องสุญญตา ความว่าง และจิตว่าง
ขณะที่ท่านพุทธทาส ได้กล่าวในการแสดงธรรมเรื่องนี้บ่อยครั้งว่า ข้อโต้แย้งของ ม.ร.ว.คึกฤทธิ์ ปราโมช มีส่วนช่วยให้ชาวพุทธเกิดความเข้าใจเรื่อง “การทำงานด้วยจิตว่าง” ดีขึ้นมากทีเดียว
ท่านพุทธทาสอรรถาธิบายคำว่า “จิตว่าง” คือสภาวะจิตที่ว่างจากกิเลส ตัณหา อุปาทาน การทำงานด้วยจิตว่างคือการทำงานโดยปราศจากกิเลส ตัณหา อุปาทาน
ทำหน้าที่เพื่อหน้าที่ ทำงานโดยไม่ต้องหวังว่าจะได้เงินทองเท่าไร (กิเลส) ไม่คาดหวังว่าจะมีใครนิยมชมชอบเราหรือไม่ (ตัณหา) และไม่ยึดมั่นถือมั่นในงานที่ทำว่าเป็นตัวเรา ของเรา (อุปาทาน)
ท่านพุทธทาสกล่าวว่า "ขอให้พยายามทำความเข้าใจเรื่อง ภาษาคน ภาษาธรรม กันไว้ด้วยอีกสักเรื่องหนึ่ง มันไม่ใช่เรื่องธรรมะโดยตรง แต่มันเป็นเรื่องของภาษา ที่มันเกี่ยวกับธรรมะ เปรียบเหมือนกับ ภาชนะสำหรับใส่ นั่นเอง"
ผู้ที่เพิ่งจะฟังธรรมท่านพุทธทาส รู้สึกฟังยาก /ฟังไม่เข้าใจ อาจเป็นที่ท่านยังไม่มีภาชนะรองรับเหมาะสม...ขอแนะนำให้ฟังภาษาคน ภาษาธรรม,ปทานุกรมธรรมที่ท่านพุทธทาสบรรยายด้วย จะช่วยให้เข้าใจธรรมท่าน , search ฟังบางคำที่ต้องการได้ครับ
สำหรับผู้ฟังใหม่และผู้ที่สนใจศึกษาพุทธศาสนา , ท่านพุทธทาส..." แนะให้อ่านหนังสือบรมธรรมมี ๒ เล่ม* แล้วก็อ่านฆราวาสธรรม* มันเป็นเล่มพื้นฐาน แล้วต่อจากนั้นก็เลือกเอาเอง ประเภทศีลธรรมก็มี ประเภทปรมัตถธรรมก็มี ประเภทเกี่ยวกับบ้านเมืองก็มี ผมทําไว้หมดแล้ว เต็มความสามารถแล้ว สมควรจะหยุดได้แล้ว " จาก เล่าไว้เมื่อวัยสนธยา หน้า 221-https://bit.ly/3lz6XLS
ฟัง Podcast บรมธรรม
บรมธรรมภาคต้น 7เมษา2512
บรมธรรมภาคปลาย 29เมษา2512
ฆราวาสธรรม 21เมษา2513
#สืบสานงานท่านพุทธทาส ทำเพื่อ
รับใช้ประณิธานของท่านพุทธทาส 3 ข้อ คือ
1. ให้พุทธศาสนิกชน หรือ ศาสนิกแห่งศาสนาใดก็ตาม
เข้าถึง ความหมายอันลึกซึ้งที่สุดแห่งศาสนาของตน
2. ทำความเข้าใจอันดีระหว่างศาสนา
3. ดึงเพื่อนมนุษย์ให้ออกมาเสียจากวัตถุนิยม
# ภาษาคน_ภาษาธรรมคลิปสั้น 412 คำ
เลือกฟังคำที่สนใจได้
ฟังใน SoundCloud
ฟังใน Youtube
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
