งบประมาณฐานศูนย์ ใน MOU ก้าวไกล คืออะไร ?
หนึ่งใน MOU ในการจัดตั้งรัฐบาล คือ การจัดทำงบประมาณแบบใหม่ โดยเน้นใช้วิธีการจัดงบประมาณฐานศูนย์ หรือ Zero-Based Budgeting
ซึ่งวิธีการจัดทำงบประมาณแบบนี้ ก็เป็น 1 ใน 216 นโยบาย ของกรุงเทพมหานคร ในสมัยของผู้ว่าฯ ชัชชาติ เช่นกัน
งบประมาณฐานศูนย์ คืออะไรแตกต่างจากแบบปัจจุบันอย่างไร ?ลงทุนแมนจะเล่าให้ฟัง
โดยทั่วไปแล้ว การจัดทำงบประมาณประจำปี ของทั้งภาครัฐและเอกชน มักจะใช้วิธีที่เรียกว่า “Incremental Budgeting” หรือการพิจารณา “เฉพาะงบประมาณส่วนที่เพิ่มเติมขึ้นมา”
ยกตัวอย่างเช่น ปี 2565 ได้รับงบประมาณ ดังนี้- รายการ A 100 ล้านบาท
ต่อมาในปี 2566 มีการของบประมาณ ดังนี้- รายการ A 110 ล้านบาท- รายการ B 50 ล้านบาท
ในการพิจารณางบประมาณปี 2566 ก็จะพิจารณาเพียงแค่ รายการ A ที่เพิ่มขึ้นมา 10 ล้านบาท และ รายการ B 50 ล้านบาท
ตามแนวคิดที่ว่า งบประมาณรายการเดิมได้ถูกพิจารณาไปแล้ว จึงพิจารณาเฉพาะส่วนเพิ่มเติมใหม่ ที่ยังไม่เคยขอมาก่อน
สิ่งที่มักจะเกิดขึ้น ในการจัดทำงบประมาณแบบนี้ ก็คือ
- เมื่อใกล้สิ้นปีงบประมาณ หน่วยงานก็จะพยายามเบิกงบที่เหลือมาใช้ให้หมด หรือที่เรียกว่า งบล้างท่อเพราะกลัวว่าปีหน้าจะถูกตัดงบลง
- สำหรับการของบประมาณในปีต่อไป ก็มักจะใช้รายการเดิมเป็นฐาน และบวกเพิ่มตามอัตราเงินเฟ้อ หรืออาจบวกเพิ่มตามปริมาณงาน เช่น 5 ถึง 10%
ซึ่งข้อเสียของวิธี Incremental Budgeting ที่เห็นได้ชัด ก็คือ
- รายการเก่าที่ไม่จำเป็น อาจจะยังคงได้รับงบประมาณในปีต่อไป
- งบประมาณจะบวมขึ้นเรื่อย ๆ เพราะเป็นการเอาฐานเก่า มาปรับขึ้น
- ขาดการปรับปรุงประสิทธิภาพการทำงาน เพราะไม่มีแรงจูงใจ เนื่องจากไม่ว่าจะปรับปรุงประสิทธิภาพหรือไม่ หน่วยงานนั้นก็จะได้รับงบประมาณมากกว่าเดิมอยู่ดี
เมื่อเป็นแบบนี้ จึงมีการพัฒนาแนวคิด “Zero-Based Budgeting” หรือ การตั้งงบประมาณฐานศูนย์ ขึ้นมา
งบประมาณฐานศูนย์ ถูกพัฒนาขึ้นโดย Peter Pyhrr ผู้จัดการในบริษัท Texas Instruments ในสหรัฐอเมริกา ในช่วงทศวรรษ 1960
ต่อมาในปี 1973 อดีตประธานาธิบดี Jimmy Carter ซึ่งขณะนั้นเป็นผู้ว่าการรัฐจอร์เจีย เห็นชอบกับแนวคิดงบประมาณฐานศูนย์นี้ และได้แต่งตั้ง Peter Pyhrr ให้เป็นผู้บริหารกระบวนการงบประมาณของรัฐจอร์เจีย ในเวลาต่อมา
งบประมาณฐานศูนย์ อธิบายง่าย ๆ ก็เหมือนเป็นการ “Set Zero” หรือ ยกเครื่องร่างงบประมาณขึ้นมาใหม่ จากฐานที่เป็นศูนย์
โดยไม่ได้อิงว่า หน่วยงานหรือรายการเดิมที่เคยได้รับงบประมาณ จะต้องได้รับเหมือนเดิม
โดยงบประมาณฐานศูนย์ มีขั้นตอนในการจัดทำ ดังนี้
1. กำหนดแผนยุทธศาสตร์, วัตถุประสงค์ และผลลัพธ์ที่ต้องการ
2. จัดลำดับความสำคัญของงาน
3. ระบุความจำเป็นของงาน, ข้อมูลสนับสนุน และอาจรวมถึงทางเลือกหรือวิธีการอื่น ในการดำเนินงานนั้น ๆ
4. สร้างงบประมาณออกมาทีละรายการ
และเมื่อจัดทำงบประมาณออกมาแล้ว ก็ต้องมีการควบคุมและติดตามผลการดำเนินงาน เพื่อให้ผู้บริหารเข้าใจได้ว่า งบประมาณที่จัดสรรเป็นไปอย่างถูกต้องหรือไม่
จะเห็นได้ว่า การจัดทำงบประมาณแบบฐานศูนย์ มีข้อดีหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็น
- งบประมาณที่แต่ละหน่วยงานได้ จะตรงตามวัตถุประสงค์มากกว่า
- ได้ทบทวน และปรับลดงบประมาณสำหรับงานที่ไม่เกิดประโยชน์
- สามารถปรับเปลี่ยน ยืดหยุ่น ไปตามยุทธศาสตร์หรือสถานการณ์โลกที่เปลี่ยนไปได้ดีกว่า
- กระตุ้นให้เกิดความคิดสร้างสรรค์ มีการปรับกระบวนการทำงานให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้น โดยใช้งบประมาณเท่าเดิมหรือน้อยลง
ในขณะที่ข้อเสียของ งบประมาณแบบฐานศูนย์ ก็มีเช่นกัน
- ผู้บริหารและผู้อนุมัติงบประมาณ จำเป็นต้องมีความรู้ความเข้าใจอย่างดีในการพิจารณาแต่ละรายการและอาจจะต้องใช้ทรัพยากรบุคคลจำนวนมากในการพิจารณา
- มีรายละเอียดที่ต้องพิจารณาเยอะ ทำให้ใช้เวลามาก
สรุปแล้ว Zero-Based Budgeting ถือเป็นแนวคิดที่ทำให้งบประมาณถูกจัดสรรได้อย่างตรงเป้า แต่ก็ต้องแลกมาด้วยบุคลากร, เวลา และค่าใช้จ่ายจำนวนมาก
รวมถึงถ้ามีการ Set Zero งบประมาณ ในทุก ๆ ครั้งที่มีการเปลี่ยนขั้วรัฐบาล ก็อาจทำให้การพัฒนาในด้านต่าง ๆ ทำได้ไม่ต่อเนื่อง ถ้าเปลี่ยนรัฐบาล ได้เช่นกัน..
- 47
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
