ยาที่สามารถให้ทางสายให้อาหาร
ผู้ป่วยที่ต้องให้อาหารทางสายให้อาหาร มักจะมียาที่ต้องให้ร่วมด้วยหลายชนิด ซึ่งส่วนใหญ่มักจะเป็นยาเม็ดในรูปแบบต่างๆกัน
และจำเป็นมากที่จะต้องเป็นยา ที่มีคุณสมบัติหนึ่ง ร่วมกัน คือ สามารถ หัก แบ่ง บดได้ ด้วยเหตุผลที่ต่างกัน ตามที่จะเล่าต่อไปนะคะ
.
1.ยาเม็ดแข็งเป็นยาเม็ดชนิดรับประทาน ที่ใช้ โดยทั่วไป สามารถหักแบ่งบดได้ปกติ ผสมน้ำแล้วให้เข้าทางสายได้เลย
.
2. ยาเม็ดเคลือบน้ำตาล หรือเคลือบฟิล์มเพื่อป้องกันตัวยาจากแสงหรือความชื้น การหักแบ่งบดเคี้ยวทำได้ยาก ทำให้ไม่เหมาะจะนำมาใช้ทางสายให้อาหาร
.
** สังเกตได้จากลักษณะเม็ดยา จะดูเหมือนเป็นเงาๆเป็นฟิล์มเคลือบ หรือถ้า เป็นเคลือบน้ำตาลจะเงาวาวชัดเจนค่ะ
ตัวอย่างยา เช่น ยาบำรุงเลือด Ferrous sulfate
.
3.ยาเม็ดเคลือบฟิล์มที่ เรียก enteric coat ลักษณะเม็ดยาแบบนี้ จะทนต่อความเป็นกรด แต่ ไม่ทนต่อความเป็นด่างในลำไส้ เพื่อให้เม็ดยาคงสภาพไปจนถึงลำไส้เล็กแล้ว จึงปลดปล่อยตัวยาออกมา
.
วัตถุประสงค์คือเพื่อป้องกันกระเพาะอาหาร จากฤทธิ์ของยาที่ระคายเคือง
.
ยาเม็ดเคลือบฟิล์มประเภทนี้ จึง #ห้ามบด เพราะอาจทำให้ยาแตกตัวก่อน และถูกทำลายโดยกรด ก่อนที่จะออกฤทธิ์
ตัวอย่างยา เช่น ยา bisacodyl (ยาระบาย) ,ยา aspent -M
.
4.ยาเม็ด หรือ แคปซูลที่ข้างใน มีลักษณะเป็นเม็ดเล็กๆ(pellet) ที่ถูกเคลือบด้วยฟิล์มที่ทนต่อกรด(enteric coat) ในกระเพาะ เช่นเดียวกับในข้อ 3
.
วิธีการคือ ละลายยาเม็ดในน้ำ หรือแกะแคปซูล ก็จะได้ pellet ซึ่งเมื่อผสมกับน้ำ จะนำไปให้ทางสายให้อาหารได้เลย
*ที่สำคัญคือ #ห้ามบด ก่อนนำไปให้ทางสายให้อาหาร ด้วยเหตุผลเดียวกับยาในประเภทที่ 3
.
หมายเหตุ- อาจพบปัญหาในยาบางชนิด ที่ pellet ละลายไม่หมด เช่น ยา Nexium ติดอยู่ที่ผนังกระบอกให้ยา ทำให้อุดตันได้ มีข้อแนะนำว่า อาจให้ยาแบบนี้ เป็นตัวแรก ขณะที่สายให้อาหารยังไม่เปียก
.
5.ยาเม็ดฟู่ ละลายน้ำปกติ พอฟองฟู่หมด ก็สามารถให้ยาได้
.
6.ยาอมที่ละลายบนลิ้นก่อนกลืน ให้ละลายน้ำก่อนเข้าทางสายให้อาหารได้ตามปกติ
7.ยาบางชนิดที่แตกตัวง่ายๆ เช่น ยายี่ห้อ prevacid ซึ่งออกแบบให้วางเม็ดยาบนลิ้นและละลายได้เร็ว ดังนั้นหากจะนำไปให้ทางสายให้อาหาร ก็เพียงแต่นำเม็ดยาไปละลายน้ำก่อน แล้วให้ทางสายอาหาร **#ห้ามบด อีกแล้วคับท่าน
8.ยาอมใต้ลิ้น ถูกออกแบบให้ดูดซึมเข้าทางหลอดเลือดบริเวณใต้ลิ้น และเข้าสู่ระบบไหลเวียนเลือดโดยไม่ต้องถูกทำลายที่ตับก่อน ทำให้ยาออกฤทธิ์ได้ทันที ยาประเภทนี้ ไม่ควรนำไปให้ทางสายยาง เพราะ ไม่ได้ประโยชน์จากยา
.
.
#ข้อแนะนำเพิ่มเติม สำหรับผู้ที่ต้องดูแลคนไข้ผู้ป่วยกลุ่มนี้
• เวลารับยาทุกครั้ง ให้แจ้งเภสัชกรก่อนรับยาได้ว่า ผู้ป่วยเป็นผู้ป่วยให้อาหารทางสายให้อาหาร มียา ที่มีข้อควรรระวัง หรือ มีคำแนะนำเป็นพิเศษหรือไม่
.
• ในฉลากยา ถ้ามีการระบุว่า ยาห้าม หัก แบ่งหรือบด แสดงว่ายากลุ่มนั้นถูกออกแบบให้ออกฤทธิ์นาน และมีตัวยาในปริมาณสูงกว่าปกติ จึงห้ามบด หรือห้ามทำให้แตก
***สังเกตท้ายชื่อยา ถ้ามีห้อยท้ายแปลกๆ เช่น CR , XR ,MR,XL,IR,OCAS,HBS ถามเภสัชกรได้เลยจ้า
เพราะอาจจะเป็นความเสี่ยงที่ จะทำให้ผู้ป่วยได้รับยาในขนาดที่สูงเกินไป จนทำให้เกิดพิษได้ ถ้า เจอข้อความดังกล่าว หรือ สงสัย ควรปรึกษาเภสัชกรนะคะ
ดูตัวอย่างยาใน ref.2 ได้คะ
.
.
วันนี้จบซีรีส์ ของการให้ยาทางสายให้อาหารแล้วนะคะ ถ้าผู้อ่านท่านใดสนใจ ข้อมูลเพิ่มเติม ฝาก link ไว้ด้านล่างนะคะ ขอบคุณที่ติดตามและให้กำลังใจนะคะ
.
.
#เรื่องเล่าจากห้องยา
#ยาที่ให้ทางให้อาหาร
#ยาที่ห้ามบดแบ่งหักหรือเคี้ยว
ข้อมูลอ้างอิง
.
1.หนังสือตำราเภสัชกรครอบครัว ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 1 พฤษภาคม 2557
โดยสมาคมเภสัชกรรมโรงพยาบาลประเทศไทย
.
2.รูปแบบยาที่ห้าม บด หัก แบ่งหรือเคี้ยว
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
