ชาวเล 3 กลุ่ม แตกต่างกันอย่างไร
ชาวเลในเมืองไทยมี3 กลุ่ม คือมอแกน มอแกลน และอูรักลาโว้ย ชาวเลทั้งสามกลุ่มมีรายละเอียดของภาษา พิธีกรรมและเรือแบบดั้งเดิมที่แตกต่างกัน นอกจากนั้นยังพบว่า ชาวเลแต่ละกลุ่มมีชื่อเฉพาะที่ใช้เรียกชาวเลกลุ่มอื่น ยกตัวอย่างเช่น ชาวมอแกนเรียกตนเองว่า มอแกน ในขณะที่เรียกชาวมอแกลนว่า ออลัง ตามับ คำว่า “ออลัง” แปลว่า คน ส่วน “ตามับ” สันนิษฐานว่าเป็นชื่อเรียกสถานที่หรือคำบรรยายลักษณะภูมิประเทศ
ในขณะเดียวกัน ชาวมอแกนเรียกชาวอูรักลาโว้ยว่า ออลัง ลอนตา ซึ่งคำว่า ลอนตา สันนิษฐานว่ามาจากคำว่า “ลันตา” ซึ่งเป็นเกาะที่มีชาวอูรักลาโว้ยอาศัยอยู่เป็นชุมชนใหญ่ คำเรียกชื่อชาวเลกลุ่มอื่นๆ ที่แตกต่างไปจากกลุ่มของตนเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงทั้งการติดต่อสัมพันธ์และความเข้าใจคนกลุ่มต่างๆ
ชาวมอแกน มอแกลน และอูรักลาโว้ยเรียกคนไทยว่า แชม ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่าชาวเลทั้งสามกลุ่ม
มีความคุ้นเคยและติดต่อพบปะกับคนเชื้อสายไทยที่อยู่บริเวณนี้มาตั้งแต่ยังเรียกดินแดนและผู้คนบริเวณนี้ว่า
“เสียม” หรือ “สยาม”
ชาวเลทั้งสามกลุ่ม คือ อูรักลาโว้ย มอแกลน และมอแกน แม้ว่าจะมีภาษาและวัฒนธรรมคล้ายคลึงกันแต่หากพิจารณาในรายละเอียดแล้ว ก็จะพบความแตกต่างที่ทำให้คนภายนอกสังเกตได้หลายประการ อาทิภาษา แม้จะจัดอยู่ในตระกูลออสโตรนีเชียนเช่นเดียวกัน แต่กลุ่มอูรักลาโว้ยมีภาษาที่แตกต่างกับกลุ่มอื่น ค่อนข้างมาก ในขณะที่ภาษาของมอแกนและมอแกลนมีส่วนคล้ายคลึงกัน มีคำศัพท์ที่เหมือนกันเป็นส่วนใหญ่และสามารถสื่อสารกันพอรู้เรื่อง
รูปแบบเรือดั้งเดิมของมอแกน มอแกลน และอูรักลาโว้ยก็แตกต่างกัน แม้ว่าจะมีลักษณะเป็นเรือไม้มีแจว และมีใบเรือเหมือนกัน แต่ในความทรงจำของคนเฒ่าคนแก่แล้ว กลุ่มมอแกนเป็นเพียงกลุ่มเดียวเท่านั้นที่ใช้เรือง่าม หรือเรือไม้ระกำที่มีรอยหยักเว้าที่หัวเรือและท้ายเรือ ส่วนเรือดั้งเดิมของชาวอูรักลาโว้ยเป็นเรือต่อด้วยไม้กระดาน ใช้แจวและใบเรือ และเรือมอแกลนนั้นเป็นเรือขุดเสริมกราบด้วยไม้กระดาน ใช้แจวและบางครั้งติดใบเรือด้วยเช่นกัน
ในปัจจุบัน ชาวเลกลุ่มอูรักลาโว้ยและมอแกลนตั้งถิ่นฐานอย่างถาวร หันมประกอบอาชีพประมงชายฝั่งรับจ้างทำสวน และอาชีพอื่นๆ ซึมซับวัฒนธรรมไทยมากขึ้น บ้างก็รับคำเรียกขานกลุ่มตนเองว่า ไทยใหม่
ส่วนกลุ่มมอแกนค่อนข้างรักษาอัตลักษณ์ของวัฒนธรรมไว้ได้มากกว่ากลุ่มอื่น แต่ก็มีความเปลี่ยนแปลงเพราะรับอิทธิพลจากภายนอกเช่นกัน
พิธีกรรมสำคัญของชาวเลทั้งสามกลุ่มก็มีความแตกต่างกัน ชาวมอแกนเน้นที่การฉลองวิญญาณในธรรมชาติและวิญญาณบรรพบุรุษ มีสัญลักษณ์เป็นเสาแกะสลักเรียกว่า เสาหล่อโบง และบางครั้งก็มีเรือลอยเคราะห์ที่เรียกว่า ก่าบางชวาย ส่วนชาวมอแกลนเน้นการบนบานต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์และวิญญาณบรรพบุรุษโดยมีสัญลักษณ์เป็นศาลขนาดย่อม ที่ทางใต้เรียกว่า หลาทวด รายละเอียดของพิธีกรรมของมอแกลนแตกต่าง
กันไปบ้างในแต่ละชุมชน
พิธีกรรมของอูรักลาโว้ยนั้นเป็นที่รู้จักกันมากกว ่าของชาวเลกลุ ่มอื่นๆ กล ่าวคือ
เป็นพิธีลอยเรือ ปือลาจั้ก ที่ชาวบ้านจะนำเอาข้าวกับข้าว หมากพลูรูปสลักซึ่งเป็นตัวแทนของคนในครอบครัวข้าวตอก และมีการตัดเล็บตัดผมใส่ไปในเรือเพื่อเป็นการลอยเคราะห์ร้ายออกไปจากชุมชนถึงแม้ว่ารายละเอียดพิธีกรรมของชาวเลทั้งสามกลุ่มจะแตกต่างกัน แต่ทว่าพิธีกรรมสำคัญส่วนใหญ่มักจัดขึ้นในช่วงระหว่างเดือน 4-6 และเดือน 11-12 ซึ่งเป็นช่วงรอยต่อระหว่างลมมรสุมตะวันตกเฉียงใต้และลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ
ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่า วิถีชีวิตของชาวเลทั้งสามกลุ่มขึ้นอยู่กับจังหวะฤดูกาลของลมมรสุมเป็นอย่างมาก
ที่มา : ทักษะวัฒนธรรมชาวเล
เรือชาวมอแกน เกาะสุรินทร์ จ.พังงา
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
