ที่มาของสีส้มและความกลมกล่อมระดับโลกของชาไทย
ชาไทยนั้นนอกจากเป็นที่ชื่นชอบของคนไทยแล้ว ยังโด่งดังไปจนติดอันดับโลกจากการจัดอันดับเครื่องดื่มไร้แอลกอฮอล์ของเว็บไซต์ #TasteAtlas ซึ่งก่อนจะมาติดท็อปเทน เครื่องดื่มสีส้มสดชื่นนี้ ก็เคยคว้าอันดับ 27 มาแล้วในปี 2018
แต่จุดเริ่มต้นของชาไทยเป็นมาอย่างไร แพร่หลายตอนไหน และที่สำคัญ สีส้มแสบสันได้ใจนั้นเกิดขึ้นได้อย่างไร ไปย้อนดูที่มาที่ไปของเครื่องดื่มชนิดนี้กัน
เป็นที่ทราบกันดีว่าใบชาที่ผลิตในประเทศไทยนั้น มีชื่อเสียงเป็นทุนเดิมอยู่แล้ว โดยข้อมูลจากสำนักงานนโยบายและยุทธศาสตร์การค้า (สนค.) ระบุว่า ผลิตภัณฑ์ชาไทยมีอัตราการเติบโตสูง เคยเป็นสินค้าดาวรุ่งในปี 2020 และในปี 2021 ไทยส่งออกชาสำเร็จรูปเป็นอันดับ 1 ของอาเซียนและเป็นอันดับ 8 ของโลกเลยทีเดียว
ซึ่งชาที่นิยมปลูกในประเทศไทยคือ ชาพันธุ์อัสสัม (Assam Tea) คิดเป็น 87% ของพื้นที่ปลูกทั้งหมด อีก 13% เป็น พันธุ์ชาจีน (Chinese Tea) พื้นที่ปลูกส่วนใหญ่อยู่ภาคเหนือได้แก่ เชียงราย เชียงใหม่ แพร่ น่าน แม่ฮ่องสอน
#วัฒนธรรมการดื่มชาในไทย
นอกจากชาไทยจะมีรสชาติแสนอร่อยแล้ว วิวัฒนาการความเป็นมาก็น่าสนใจไม่น้อย โดยชานั้นเป็นพืชตระกูล คาเมเลีย ไซเนนซิส (Camellia Sinensis) ถิ่นกำเนิดอยู่ในจีนและอินเดีย ซึ่งแรกเริ่มเดิมทีของการดื่มชานั้น คาดว่าน่าจะเริ่มในจีนเมื่อหลายพันปีก่อนคริสตกาล
ก่อนแผ่ขยายไปทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย ก็ได้รับอิทธิพลการดื่มชาจากชาวจีนที่มาอาศัยอยู่ประเทศไทย โดยหลักฐานชิ้นสำคัญคือ บันทึกของมองซิเออร์ เดอ ลาลูแบร์ (Monsieur de La Loubère) ที่เข้ามาสยามสมัยสมเด็จพระนารายณ์ ในปี 1687 ที่ระบุว่า คนไทยมีการดื่มชากันก่อนหน้านี้แล้ว โดยชงดื่มร้อนแบบไม่ใส่น้ำตาล นิยมชงชารับแขกและแพร่หลายในเขตเมืองหลวง
#เติมนมลงในชา
จุดเด่นอย่างหนึ่งของชาไทยคือการเติมนมลงไปด้วย ซึ่งการเติมนมเช่นนี้มีหลักฐานว่า อาจเริ่มขึ้นในทิเบตช่วงปี 781 ที่ได้รับอิทธิพลการดื่มชาจากจีนผ่านมาทางมองโกเลีย โดยการเติมนมลงไปจะช่วยให้ผู้ดื่มรู้สึกอิ่มและสามารถทำงานได้นานยิ่งขึ้น
ศตวรรษที่ 17 ในยุโรปก็นิยมเติมนมลงไปในชา โดยสันนิษฐานว่าใบชาในสมัยนั้นยังคุณภาพไม่ดี มีการปลอมเยอะ การเติมนมจะช่วยให้รสชาติของชาดีขึ้น และอีกเหตุผลที่มีความเป็นไปได้คือ เครื่องลายครามรวมถึงถ้วยชาในยุโรปสมัยก่อนมีค่ามาก แต่เปราะบาง แตกง่าย ไม่สามารถทนความร้อนจากชาได้ การเติมนมลงไปจะเป็นการช่วยลดอุณหภูมิ ป้องกันการแตกเสียหายได้เป็นอย่างดี ส่วนชนชั้นแรงงานในอังกฤษนิยมเติมนมและลงในชาเพราะช่วยให้พวกเขาทำงานได้ตลอดทั้งวัน จนมีชื่อเรียกว่า ‘Builder’s Tea’ หรือ ‘ชาของช่างก่อสร้าง’
ส่วนการเติมนมลงไปในชาของไทยนั้น ได้รับอิทธิพลจากชาวอินเดียที่เข้ามาค้าขาย โดยเรียกวิธีการชงชาแบบนี้ว่า ‘Masala Chai’ โดยจะเติมเครื่องเทศเฉพาะลงไปด้วย แต่การชงชาแบบนี้ไม่ได้รับความนิยมมากนักในสังคมไทย
ชาไทยเริ่มสร้างชื่อเมื่อบริษัทเนสท์เล่ (Nestle) ได้นำนมข้นหวาน ‘ตราแหม่มทูนหัว’ มาขายในประเทศในปี 1893 ด้วยรสชาติหวานมันและราคาถูก ทำให้มีการนำนมข้นหวานมาใส่ชาเพื่อเพิ่มรสชาติจนเป็นที่ถูกปากชาวไทย และกระจายออกไปอย่างกว้างขวางเมื่อ 1903 ที่มีการจัดตั้งโรงน้ำแข็งแห่งแรกขึ้น ส่งผลให้ช่วงปลายรัชกาลที่ 6 มีร้านขายกาแฟโบราณผุดขึ้นมากมายและมีการขายชาไทยควบคู่กันไปด้วย จากรสชาติที่แสนอร่อย หอม หวาน สดชื่น ดื่มแล้วมีแรงทำงาน และราคาถูก ชาไทยจึงได้รับความนิยมแพร่หลายทั่วทั้งพระนคร
โดยชาที่มีชื่อเสียงอย่างมากคือ “ชาตรามือ” ที่แรกเริ่มก็นำเข้าชาจากจีนมาขายแบบชงร้อน แต่พอปรับปรับสูตรเพื่อให้เข้ากับเมืองไทย ด้วยเติม นม-น้ำตาล ลงในชาแดง และเติม น้ำแข็ง-นม-น้ำตาล ลงในชาดำก็ได้รับความนิยมเป็นอย่างสูง และตั้งเป็นแบรนด์ชาตรามือในปี 1945
#ชาไทยทำไมสีส้ม
หลายคนคงสงสัยว่าทำไมชาไทยถึงมีสีส้มสะใจจนกลายเป็นเอกลักษณ์ให้ผู้คนทั่วโลกจดจำ เรื่องนี้มีที่มาไม่แน่ชัด โดยทฤษฎีแรกคือ เมื่อก่อนชาไทยก็มีสีเบจที่ใกล้เคียงกับสีของกาแฟเพราะชงจากชาซีลอน ร้านขายชาจึงมีการเพิ่มสีผสมอาหารในชา รวมทั้งมีสูตรที่ผสมดอกโป๊ยกั๊ก มะขามบด หรือเครื่องเทศอื่น ๆ เข้าไปด้วย เพื่อให้ลูกค้าแยกออกว่าอันไหนชา อันไหนกาแฟ
และอีกทฤษฎีของสีส้มในชาไทยคือ ในสมัยรัชกาลที่ 4 และรัชกาลที่ 5 มีชาวตะวันตกรวมถึงชาวอังกฤษเข้ามาอยู่ในไทยและได้นำชามาชงดื่มตามธรรมเนียมด้วย แต่คนรับใช้ชาวไทยนั้นกลับไม่ยอมทิ้งกากชาที่ชงแล้วเพราะคิดว่ายังมีรสชาติและกลิ่นที่สามารถชงได้อีก เพียงแต่สีของชาจะจางลง คนรับใช้เหล่านั้นจึงเติมสีผสมอาหาร มะขามเปียกและเครื่องเทศต่าง ๆ เพื่อยืดอายุของชาและเพิ่มสีสันชวนให้น่ารับประทานด้วย จนทำให้เป็นชาที่ชงนั้น มีสีส้ม กลิ่นหอม และวิวัฒนาการจนเป็นชาไทยแบบในปัจจุบัน
ส่วนชื่อ “ชาไทย-ชาไทยเย็น” (Thai Tea-Thai Iced Tea) ก็ไม่ได้ตั้งขึ้นมาโดยคนไทย แต่เป็นชื่อที่ชาวต่างชาติเรียกชานมที่ใส่น้ำตาลและน้ำแข็ง ซึ่งเป็นเครื่องดื่มที่มีขายเฉพาะในประเทศไทย
#การส่งออกใบชาไทย
ยอดขายชาของไทยในปี 2021 มียอดส่งออกรวมกว่า 64 ล้านเหรียญสหรัฐ โดยแบ่งเป็น ชาสำเร็จรูป 10.6 ล้านตัน มูลค่า 38.8 ล้านเหรียญสหรัฐ ขยายตัวจากปีก่อนหน้าถึง 19%
ส่วนใบชาเขียวและใบชาดำมีปริมาณการส่งออกรวมกัน 3.5 ล้านตัน มูลค่าการส่งออกรวม 24.9 ล้านเหรียญสหรัฐ ขยายตัวจากปีก่อน 4.9% โดยตลาดส่งออกที่สำคัญของใบชาจากไทยได้แก่ พม่า ลาว กัมพูชา จีน สหรัฐอเมริกา
และจากการที่ชาไทยได้ตำแหน่งเครื่องดื่มแสนอร่อยอันดับ 7 ของโลกนั้น มีส่วนกระตุ้นยอดขายชาไทยในประเทศให้เพิ่มขึ้น ทั้งในร้านกาแฟโบราณ ชาชัก และร้านกาแฟโมเดิร์น ซึ่งน่าจะส่งผลให้ใบชาไทยมียอดสั่งซื้อจากต่างประเทศเพิ่มขึ้นไปด้วย ซึ่งก็ต้องมาลุ้นกันว่า ยอดขายใบชาของไทยจะพุ่งขึ้นมากแค่ไหนจากกระแสครั้งนี้
เรียกได้ว่าช่วงนี้เป็นขาขึ้นของชาไทยและเป็นโอกาสที่ร้านค้าต่าง ๆ สามารถเกาะกระแสด้วยการเพิ่มเมนูชาไทยเข้าไปเพื่อดันยอดขายและกำไรให้ร้าน ทั้งรูปแบบบรรจุขวด หรือชงสดใหม่ ทั้งในร้านสะดวกซื้อ ร้านอาหารตามสั่ง คาเฟ่ หรือร้านเบเกอรี เป็นต้น
ซึ่งเรื่องนี้ก็ถือเป็นการเปิดมุมมองคนทำธุรกิจให้เปิดกว้างมากขึ้น เพราะสามารถหยิบเอาอาหารและเครื่องดื่มที่คุ้นเคย รวมถึงสินค้าใกล้ตัวอื่น ๆ ที่มีชื่อเสียงมาสร้างรายได้เพิ่มเติมให้ธุรกิจที่ทำอยู่แล้ว หรืออาจเป็นช่องทางสร้างธุรกิจใหม่ได้ด้วย
ล่าสุด #ปาท่องโก๋ ก็ติดอันดับ 5 ของหวานสตรีทฟู้ดที่ดีที่สุดในโลกจากเว็บไซต์ TasteAtlas เช่นกัน หากชาว aomMoney คนไหนมีสูตรเด็ดเครื่องดื่มแสนอร่อย ลองจับของหวานสตรีทฟู้ดอันดับ 5 ของโลก มาคู่กับเครื่องดื่มอันดับ 7 จัดเป็นคอมโบเซต เกิดเป็นธุรกิจเด็ดสร้างรายได้เป็นกอบเป็นกำก็ได้
เขียนและเรียบเรียงโดย อติพงษ์ ศรนารา
อ้างอิง :
#aomMONEY #ชาไทย #MoneyStorytelling #StoryofMoney #ThaiTea #ทำไมชาไทยสีส้ม #ชาไทยสีส้ม #ชาไทยใส่นมเริ่มตอนไหน
- 15
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
