26 ก.ย. 2023 เวลา 00:00 • หนังสือ

GPS ทางจิต

เมื่อโซเวียตรัสเซียส่งดาวเทียมดวงแรกนาม สปุตนิก ขึ้นโคจรรอบโลกเป็นครั้งแรกในปี 1957 อเมริกาเชื่อว่ารัสเซียมีแผนครองโลก การตามดาวเทียมดวงนี้เป็นจุดเริ่มต้นของเทคโนโลยีใหม่ที่สามารถระบุตำแหน่งของทุกสิ่งบนโลกได้
ผ่านไปหลายปี กองทัพอเมริกันก็ทดลองเทคโนโลยีนี้สำเร็จในระดับหนึ่ง เป็นที่มาของระบบกำหนดตำแหน่งบนโลก หรือ จีพีเอส (Global Positioning System: GPS) และพัฒนาต่อมาเรื่อย ๆ จนใช้การได้สมบูรณ์ทั่วโลกในปี 1994
จีพีเอสถูกใช้ในระบบการบินของเครื่องบินทั่วโลกอย่างได้ผล สำหรับบุคคลธรรมดา ก็สามารถใช้ระบบนี้ได้เพื่อป้องกันการหลงทางหรือตามหาคนหลงทาง
จีพีเอสสามารถบอกตำแหน่งสิ่งต่าง ๆ บนพื้นผิวโลก โดยคำนวณความถี่สัญญาณนาฬิกาที่อยู่ในดาวเทียมหลายดวงซึ่งโคจรรอบโลกที่ระดับประมาณสองหมื่นกิโลเมตรจากพื้นโลก ทำงานประสานกันเพื่อครอบคลุมทุก ๆ จุดบนผิวโลก ทำให้สามารถรู้ตำแหน่งและเวลาของสิ่งที่อยู่ทั้งบนผิวโลกและใกล้โลก
ดังนั้นเมื่อเรามีเครื่องจีพีเอสติดตัว และเกิดหลงทางกลางป่าอะเมซอนหรือติดอยู่ในหลืบเล็ก ๆ ในเทือกเขาหิมาลัย หน่วยกู้ภัยก็สามารถรู้ตำแหน่งแน่นอนของเราได้อย่างแม่นยำ
ทว่าบ่อยครั้งการหลงทางในชีวิตอาจแย่กว่าการหลงป่าอะเมซอนหรือเทือกเขาหิมาลัยหลายเท่า!
2
เชื่อไหมว่า พระพุทธเจ้าทรงค้นพบระบบ GPS มาตั้งแต่สองพันหกร้อยปีก่อน?
เปล่า ไม่ได้พูดเล่น! นี่เป็นความจริงแท้แน่นอน แต่เป็น GPS ทางจิต
1
ก่อนไปถึงระบบ GPS ของพระพุทธเจ้า เราต้องเข้าใจการทำงานของใจมนุษย์เสียก่อน
พระไพศาล วิสาโล เขียนในบทความเรื่อง ทุกข์เพราะยึด ว่า ความทุกข์ในโลกแบ่งเป็นสองอย่างคือ ทุกข์ทางกายกับทุกข์ทางใจ
1
ความทุกข์ทางกายเกิดจากสภาพแวดล้อมทางกายภาพ เช่น ความเจ็บป่วย ความหิว อุบัติเหตุ ภัยธรรมชาติ ฯลฯ ส่วนความทุกข์ทางใจมาจากการยึดติดอย่างเดียวเท่านั้น เรียกว่า ทุกข์เพราะยึด
ความกังวลกับเรื่องในอนาคต ความเศร้าหรือโกรธแค้นจากเรื่องในอดีต ความอาลัย ความห่วง ความกลัว ทั้งหมดนี้มาจากเรื่องเดียวเท่านั้นคือ ยึดติด ไม่ยอมปล่อยวาง ไม่ยอมคนอื่น
1
ยึดยิ่งแน่น ยิ่งทุกข์
ปล่อยวางได้เมื่อไร ทุกข์ก็หายไปเป็นปลิดทิ้ง
ปัญหาคือคนส่วนมากไม่รู้ตัวว่ากำลังยึดติดอยู่
2
คำถามคือเราจะรู้ได้อย่างไรว่า เรากำลังยึดติดอยู่?
ก็โดยใช้ระบบ GPS ที่พระพุทธองค์ทรงค้นพบ
ระบบ GPS นี้คือ The Great Panna & Sati
1
Panna คือปัญญา Sati คือสติ
ปัญญาเป็นเครื่องมือติดตามความคิด จะจมความคิดเรื่องในอดีตหรือเรื่องที่ยังไม่เกิดขึ้น ดาวเทียมแห่งปัญญาก็ตามติด ทำให้รู้ทัน
1
สติเป็นเครื่องมือติดตามจิตใจ จะรู้สึกดีใจ เสียใจ โกรธแค้น กลัว เศร้า ดาวเทียมแห่งสติก็ตามติด ทำให้รู้ทันมันตลอดเวลา รู้ว่าจิตกำลังจะปรุงแต่งเป็นความทุกข์แบบต่าง ๆ เมื่อรู้ทัน ตามทัน ก็สามารถทำแท้งความทุกข์นั้นตั้งแต่มันยังไม่เกิดเป็นตัวตนสมบูรณ์
1
เมื่อรู้ทันทั้งความคิดและจิต เช่น รู้ว่าร่างกายกำลังเหนื่อยแล้วนะ จิตกำลังปรุงแต่งให้เกิดความหงุดหงิดแล้วนะ ก็จะตัดวงจรความรู้สึกหงุดหงิดนั้น
การเกิดสภาวะต่าง ๆ ทางจิต นี่ก็คือการเกิด ‘ตัวกู-ของกู’ เมื่อรู้ทัน ตามทันด้วยระบบ GPS แห่งจิต ก็ไม่เกิด ‘ตัวกู-ของกู’ หรือถ้าเผลอตามไม่ทัน ‘ตัวกู-ของกู’ เกิดได้ไม่นานก็สิ้นภพของมัน
มีทั้งสติและปัญญา ย่อมไม่หลงทางชีวิตอย่างแน่นอน
1
จากหนังสือ ท้องฟ้าไม่ปิดทุกวัน / วินทร์ เลียววาริณ / https://www.winbookclub.com/store/detail/110/ท้องฟ้าไม่ปิดทุกวัน
โฆษณา