ไม่อยากทุกข์ง่ายนิดเดียว ก็แค่เฝ้าดูการเกิดขึ้นและดับลงของจิต
นานมาแล้ว ครั้งที่ยังชอบท่องไปทุกมุมเมืองนิวยอร์ก ผมเคยเห็นการปิดถนนถ่ายหนังเรื่องหนึ่ง เป็นฉากที่ตัวละครเอกแสดงบทบาท ขณะที่หลังฉากเป็นคนเดินถนนมากมาย สิ่งที่ทำให้แปลกใจคือการเห็นคนเดินถนนหลายสิบคนยืนอยู่ประจำตำแหน่ง
เมื่อผู้กำกับเอ่ยผ่านไมโครโฟนว่า “แอ็คชั่น!” ตัวประกอบทั้งหมดก็เดินตามบท บางคนเป็นนักธุรกิจ บางคนแต่งตัวซอมซ่อ บางคนคุยกัน บางคนจูงเด็ก บางคนทำของหล่น
คนเดินถนนทั้งหมดเป็นนักแสดงทั้งสิ้น!
การทำหนังเป็นธุรกิจที่ผ่านการคำนวณมาหมด ทุกคนทุกสิ่งทุกอย่างที่ปรากฏในหนังเกิดจากการวางแผนมาก่อนทั้งสิ้น แม้แต่ฉากฝนตก ก็ถูกกำหนดไว้ก่อน โดยใช้รถฉีดน้ำขนาดใหญ่
ภาพยนตร์เรื่อง Street of Fire (1984) ใช้ฉากกลางคืนเป็นส่วนมาก แต่ถ่ายทำในเวลากลางวัน โดยใช้ผ้าผืนใหญ่คลุมทั้งโรงถ่ายยาวร่วม 400 เมตรให้มืดเหมือนกลางคืนจริง ๆ
มันคือ total control หรือการควบคุมได้หมดจด
ในชีวิตจริง เราไม่อาจคุมทุกอย่างได้อย่างหมดสิ้น ไม่อาจคุมฟ้าฝน อุณหภูมิอากาศ เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นรอบตัว สภาพเศรษฐกิจ ราคาสินค้า ไปจนถึงอารมณ์ของคนที่อยู่ใกล้
ปัจจัยภายนอกต่าง ๆ เหล่านี้ทำให้จิตของคนที่สติไม่แข็งแรงปั่นป่วนได้อย่างง่ายดาย ส่งผลต่อพฤติกรรมและการตัดสินใจของคนคนนั้น
ทว่าในทางพุทธ เราสามารถมี total control ต่อปัจจัยภายใน หรือจิตของเราได้
total control ก็คือการเฝ้าดูการเกิดขึ้นและดับลงของจิต
หลักการของการเฝ้าตามจิตคือใช้สติพิจารณาปัจจัยต่าง ๆ รอบตัว ดูการปรุงแต่งของปัจจัยเหล่านั้น วิเคราะห์ออกว่ามันคือการจินตนาการด้านลบ หรือการปรุงแต่งสัญญาเดิม ๆ ประสบการณ์เดิมที่เราไม่ชอบ สังเกตตลอดเวลาว่า การปรุงแต่งครั้งใหม่จะเกิดขึ้นอย่างไร และมี total control เหนือจิตของเรา ก็จะไม่รู้สึกเหมือนถูกชกโดยไม่ทันตั้งตัว ไม่ตกลงไปในหล่มมืดแห่งอารมณ์ง่าย ๆ นี่ก็คือสมาธิ โดยไม่ต้องนั่งนิ่ง ๆ ให้ลำบาก
ทางพุทธชี้ให้เห็นว่าทวิลักษณ์เช่น ทุกข์-สุข, เสียใจ-ดีใจ ฯลฯ เหล่านี้เป็นสภาวะสมมุติ มันไม่มีค่าสัมบูรณ์ เราคิดหรือรู้สึกไปเองต่างหาก เพราะในเรื่องเดียวกัน คนสองคนรู้สึกรับรู้ระดับของความหนักไม่เท่ากัน
เมื่อเข้าใจทวิลักษณ์ ก็เข้าใจทุกข์
เมื่อเข้าใจถ่องแท้ว่าทุกข์เกิดมาได้อย่างไร และตามมันทัน โอกาสที่จะถูกดูดหายไปในกองทุกข์ก็ยาก เปรียบเสมือนเราเห็นดินถล่มเป็นเหวอยู่เบื้องหน้า ย่อมไม่ตกลงไปง่าย ๆ
แต่ทว่าสมมุติว่าเฝ้าตามไม่ทัน เกิดการปรุงแต่งจิตในทางลบขึ้นแล้ว สิ่งที่ทำก็คือเฝ้ามองมันจนอารมณ์ปรุงแต่งนั้นหายไปเอง เหมือนยามที่ถูกฉีดยา เข็มฉีดยาคาแขนของเราอยู่ มันเจ็บ มันทุกข์ แต่มันย่อมไม่ถาวร มันจะหายไปอย่างแน่นอน นี่ก็คือการคุมสถานการณ์แบบ total control ขณะที่เกิดทุกข์
เราคุมมันได้ บางคนอาจได้สักครึ่งของศักยภาพ บางคนอาจได้เกือบเต็มร้อย
จิตก็เหมือนลาน เมื่อมีสิ่งสกปรกมาเกาะ ก็กวาดทิ้งไป อย่าให้มันสกปรก
เรียนรู้ที่จะให้อภัยคนอื่นและให้อภัยตัวเอง ชีวิตสั้นนัก เสียเวลากับเรื่องเก่า ๆ ทำไม สลัดอดีตที่ไม่ดีทิ้งเหมือนสลัดเสื้อผ้าเก่าขาดรุ่งริ่งอย่างไม่ไยดี
เพราะการสามารถคุมกาย-ใจได้ดังปรารถนาเป็นอิสรภาพสูงสุด
จาก คำที่แปลว่ารัก / วินทร์ เลียววาริณ / ตอนนี้มีโปรโมชั่น (S7) ชุดกำลังใจ 3 แถม 1 สั่งซื้อได้ที่เว็บ winbookclub.com และ Shopee (ค้นคำ namol113)
- 58
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2024 Blockdit
