Ep. 6 | ตัวแทนแห่งแสง: สามเหลี่ยมด้านสว่าง
👉
ในตอนที่แล้ว (Eps 2–4) เราดำดิ่งไปกับบุคลิกภาพด้านมืด (dark personality) โดยโฟกัสไปที่ลักษณะด้านมืด 3 ตัว ที่เรียกรมกันว่า Dark Triad (Machiavellianism หรือ Mach, narcissism, psychology; Paulhus & Williams, 2002) ซึ่งสะท้อนให้เห็นด้านมืดของมนุษย์ที่มีจุดเด่น คือ จอมบงการ (manipulativeness) และไร้ความเห็นอกเห็นใจคนอื่น (callousness; Jones & Figueredo, 2013; Paulhus, 2014)
ในบทความนี้ เราจะมาดูบุคลิกภาพอีกปลายสุดของอุโมงค์ ซึ่งจะตอบคำถามว่า ถ้า Dark Triad เป็นตัวแทนความมืดแล้ว อะไรคือตัวแทนแห่งแสงของมนุษย์?
🎇 1. Light Triad
คำถามนี้เป็นคำถามที่ตั้งขึ้นโดย Kaufman และคณะ (2019) ซึ่งมองว่า การเข้าใจจิตใจมนุษย์ ควรทำบนฐานของการมององค์รวมที่ให้น้ำหนักทั้งด้านมืดละด้านสว่างของมนุษย์
เพื่อค้นหาขั้วตรงข้ามของด้านมืด Kaufman และคณะทำการพัฒนาแบบวัดทางจิตวิทยา (psychological measure) เพื่อตรวจจับลักษณะด้านสว่างของมนุษย์
ในการพัฒนาแบบวัด กลุ่มนักวิจัยใช้แบบวัด Dark Triad ต่าง ๆ ที่มีเป็นจุดอ้างอิงในการสร้างข้อคำถาม (item) โดยออกแบบข้อคำถามให้มีเนื้อหาตรงข้ามกับแบบวัด Dark Triad
เช่น ถ้าข้อคำถามในแบบวัดเขียนว่า “ฉันไม่สนใจคนอื่น” กลุ่มนักวิจัยจะสร้างข้อคำถามว่า “ฉันใส่ใจคนอื่น”
หลังจากนั้น Kaufman และคณะใช้ข้อคำถามเหล่านี้เก็บข้อมูลจากกลุ่มตัวอล่าวและนำมาวิเคราะห์เพื่อระบุตัวแปร (factor analysis) ซึ่งผลการวิเคราะห์ชี้ให้เห็นว่า ลักษณะด้านสว่างขอมนุษย์ที่แสดงออกผ่านข้อคำถามเหล่านี้ มี 3 ด้าน ได้แก่
(1) Faith in Humanity: ความเชื่อในความดีของมนุษย์
ตัวอย่างข้อคำถาม เช่น “ฉันมักเห็นข้อดีของคนอื่น (I tend to see the best in people)”
(2) Humanity: การเคารพในเกียรติและคุณค่าของแต่ละปัจเจกบุคคล
ตัวอย่างข้อคำถาม เช่น “ฉันมักชื่นชมคนอื่น (I tend to admire others)”
(3) Kantianism: ความโน้มเอียงที่จะช่วยเหลือเพื่อมนุษย์เพื่อการกระทำนั้น ๆ เอง และไม่ใช่เพื่อผลประโยชน์อื่นใด
ตัวอย่างข้อคำถาม เช่น “ฉันพยายามจะทำตัวจริงใจ แม้ว่าการทำอย่างนั้นอาจสร้างความเสียหายให้กับภาพลักษณ์ของฉันก็ตาม (I would like to be authentic even if it may damage my reputation)”
⚔ 2. ด้านสว่าง? หรือแค่ไม่ดาร์ก?
นอกจากระบุบุคลิกภาพทั้งสามตัวแล้ว Kaufman และคณะ (2019) ยังได้เก็บข้อมูลลักษณะความแตกต่างระหว่างบุคคลอื่น ๆ เช่น บุคลิกภาพ คติ (attitude) ความต้องการ (need) และแรงจูงใจ (motive) เพื่อแยกด้านสว่างออกจากด้านมืดอย่างชัดเจน
นั่นคือ Kaufman และคณะต้องการข้อมูลที่จะสนับสนุนว่า Light Triad ไม่ได้เป็นเพียงด้านกลับของ Dark Triad เพราะหาก Light Triad เป็นเพียงขั้วตรงข้ามของ Dark Triad นักจิตวิทยาอาจไม่จำเป็นต้องใช้ Light Triad ในการเข้าใจพฤติกรรมมนุษย์ เพราะสามารถใช้การกลับด้านคะแนน (reversed-scoring) ของ Dark Triad แทนได้
(เช่น สามารถเข้าใจได้ว่า คนไม่ทำชั่ว เพราะมี Dark Triad ต่ำ โดยไม่ต้องรู้ว่ามี Light Triad หรือไม่)
ผลการวิเคราะห์ของ Kaufman และคณะชี้ให้เห็นว่า แม้ Light Triad จะเกิดมาจากการอ้างอิงข้อคำถามของ Dark Triad แต่ Light Triad เป็นมากกว่าขั้วตรงข้ามของ Dark Triad ด้วย 2 เหตุผล
(1) Light Triad และ Dark Triad มีความสัมพันธ์กันทางสถิติในระดับปานกลาง ซึ่งถ้าบุคลิกภาพทั้งสองกลุ่มเป็นลักษณะเดียวกัน ก็ควรจะมีความสัมพันธ์ทางสถิติในระดับสูง
(2) Light Triad มีความสัมพันธ์กับลักษณะความแตกต่างระหว่างบุคคลที่ไม่เหมือนกับ Dark Triad
ยกตัวอย่างเช่น Dark Triad มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับแรงจูงใจที่เกี่ยวกับอำนาจ (power) และการมีความสัมพันธ์กับคนอื่น (affiliation) แต่ไม่มีความสัมพันธ์กับความใกล้ชิด (intimacy) ซึ่งแสดงให้เห็นว่า Dark Triad มักมีแรงจูงใจที่จะเข้าหาคนอื่นเพื่อเข้าใช้อิทธิพลเหนือคนอื่น และไม่สนใจความใกล้ชิดกับคนอื่น
ในตรงกันข้าม Light Triad ไม่มีความสัมพันธ์กับแรงจูงใจเกี่ยวกับอำนาจ แต่มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับการมีความสัมพันธ์กับคนอื่นและความใกล้ชิด ชี้ให้เห็นว่า Light Triad มักมีแรงจูงใจการเข้าหาคนอื่นเพื่อสร้างความผูกพันมากกว่าเพื่อใช้อำนาจ ซึ่งแตกต่างจากพฤติกรรมของ Dark Triad
นอกจากนี้ งานวิจัยของ Kaufman และคณะ ยังได้รับการสนับสนุนจากงานวิจัยอื่นที่ให้ผลไปในทิศทางเดียว
เช่น Lukić และ Živanović (2021) แสดงให้เห็นว่า Dark Tetrad (Dark Triad + sadism; Paulhus, 2014) สามารถอธิบายความแปรปรวน (variance) ของ Light Triad ได้ไม่เกิน 1 ใน 4
ซึ่งทั้งหมดนี้ชี้ให้เห็นว่า Light Triad เป็นด้านสว่างที่ไม่ใช่เพียงความไม่ดาร์ก
✨ 3. อนาคตของแสงสว่าง
จะเห็นได้ว่า Light Triad เป็นบุคลิกภาพด้านสว่างที่ตรงข้ามกับ Dark Triad
Faith in Humanity ที่เชื่อในความดีของมนุษย์ ตรงข้ามกับ Mach ที่มองโลกว่า มนุษย์ทุกคนเป็นคนเลว (Monaghan et al., 2020)
Humanity ที่เคารพในเอกลักษณ์ของแต่ละบุคคล ตรงข้ามกับ narcissism ที่มักแสดงตัวเองดีกว่าคนอื่น (Hart et al., 2019)
Kantianism ที่ช่วยเหลือคนอื่นโดยไม่หวังผลตอบแทน ตรงข้ามกับ psychopathy ที่การช่วยเหลือคนอื่นอาจเป็นเพียงเครื่องมือเพื่อหลอกใช้คนอื่น และไม่ได้สะท้อนถึงความจริงใจที่จะช่วย
แม้ว่า จะมีงานวิจัยที่ชี้ว่า Light Triad เป็นมากกว่าด้านตรงข้ามกับ Dark Triad แต่เพราะเป็นบุคลิกภาพที่เพิ่งถูกค้นพบเมื่อไม่นานมานี้ นักจิตวิทยาจึงยังต้องทำการวิจัยอีกมาก เพื่อจะเข้าใจ Light Triad ได้อย่างถ่องแท้
Lukić และ Živanović (2021) เสนอแนวทางที่น่าสนใจสำหรับงานวิจัยในอนาคต 2 ทาง ได้แก่
(1) ค้นหาลักษณะด้านสว่างอื่น ๆ
เพราะ Light Triad ถูกสร้างขึ้นมาโดยไม่มีทฤษฎีรองรับ และยังถูกสร้างขึ้นมาโดยอ้างอิงจากบุคลิกภาพด้านมืดเพียง 3 ตัว (Dark Triad) ซึ่งทำให้ลักษณะที่ได้มาไม่ครอบคลุมด้านสว่างทั้งหมดของมนุษย์
งานวิจัยในอนาคตจึงอาจค้นหาบุคลิกภาพด้านสว่างอื่น ๆ ที่จะช่วยเสริม Light Triad ในการทำความเข้าใจพฤติกรรมมนุษย์
(2) ค้นหาความสัมพันธ์ระหว่าง Light Triad และลักษณะเชิงบวกอื่น ๆ
อย่างที่กล่าวมาข้างต้นว่า Light Triad ถูกสร้างขึ้นมาโดยไม่มีทฤษฎีใด ๆ รองรับ ความสัมพันธ์ระหว่าง Light Triad และลักษณะเชิงบวกอื่น ๆ เช่น ความเห็นแก่ผู้อื่น (altruism) จึงไม่มีความชัดเจน และมีความเป็นไปได้ว่า Light Triad อาจจะแตกต่างหรือเหมือนกับลักษณะเชิงบวกต่าง ๆ ที่นักจิตวิทยาเคยค้นพบมาแล้วก็ได้
ดังนั้น งานวิจัยในอนาคตอาจศึกษา Light Triad พร้อมกับลักษณะเชิงบวกอื่น ๆ เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างปัจจัยเหล่านี้
#psychology #individualdifferences #personality #darkpersonality #brightpersonality #lighttriad #faithinhumanity #humanity #kantianism #darktriad #positivepsychology #จิตวิทยา #บุคลิกภาพ #บุคลิกภาพด้านมืด #บุคลิกภาพด้านสว่าง #บุคลิกภาพด้านสว่าง #จิตวิทยาเชิงบวก
📃 อ้างอิง
Hart, W., Breeden, C. J., & Richardson, K. (2019). Differentiating dark personalities on impression management. Personality and Individual Differences, 147, 58–62. https://doi.org/10.1016/j.paid.2019.04.030
Jones, D. N., & Figueredo, A. J. (2013). The core of darkness: Uncovering the heart of the Dark Triad. European Journal of Personality, 27(6), 521–531.
Kaufman, S. B., Yaden, D. B., Hyde, E., & Tsukayama, E. (2019). The light vs. Dark Triad of personality: Contrasting two very different profiles of human nature. Frontiers in Psychology, 10, Article 467. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.00467
Lukić, P., & Živanović, M. (2021). Shedding light on the Light Triad: Further evidence on structural, construct, and predictive validity of the Light Triad. Personality and Individual Differences, 178, 110876.
Monaghan, C., Bizumic, B., Williams, T., & Sellbom, M. (2020). Two-dimensional Machiavellianism: Conceptualization, theory, and measurement of the views and tactics dimensions. Psychological Assessment, 32(3), 277–293. https://doi.org/10.1037/pas0000784
Paulhus, D. L. (2014). Toward a taxonomy of dark personalities. Current Directions in Psychological Science, 23(6), 421–426.
Paulhus, D. L., & Williams, K. M. (2002). The Dark Triad of personality: Narcissism, Machiavellianism and psychopathy. Journal of Research in Personality, 36(6), 556–563.
Smith, M. B., Hill, A. D., Wallace, J. C., Recendes, T., & Judge, T. A. (2018). Upsides to dark and downsides to bright personality: A multidomain review and future research agenda. Journal of Management, 44(1), 191–217.
ภาพปก: Image by wirestock on Freepik
- 1
ดูเพิ่มเติมในซีรีส์
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
