การหาเส้นรอบวงของโลกโดย เอราทอสเธเนส (Eratosthenes)
ถ้าคุณอยู่ในช่วง 230 ปีก่อนคริสตกาลในสมัยอารณาจักรกรีกมีเพียงไม้ยาว 2 แท่ง คุณจะสามารถหาเส้นรอบวงของโลกได้อย่างไร คำถามนี้เป็นโจทย์ปัญหาทางคณิตศาสตร์มากเกินไป แต่สิ่งที่ควรให้ความสำคัญมากกว่า คือ ทำไม! ต้องเส้นรอบวงของโลก (Earth's circumference) บุคคลที่หาค่านี้ในช่วงเวลานั้น คือ ผู้รอบรู้ ชาวกรีก เอราทอสเธเนส (Eratosthenes) แห่งเมืองไซรีน (Cyrene)
หน้าที่การงานของเอราทอสเธเนสเป็นการทำแผนที่ภูมิประเทศให้มีความถูกต้อง เขาเดินทางสำรวจไปกลับระหว่างเมืองไซรีนกับเมืองอเล็กซานเดรีย (Alexandria) โดยทั้ง 2 เมืองนั้นอยู่ห่างกัน 800 กิโลเมตร
จนกระทั่งวันหนึ่งในเมืองไซรีน เอราทอสเธเนส ได้สังเกตเห็นแสงสะท้อนของดวงอาทิตย์นั้นอยู่กลางผิวน้ำในบ่อ ซึ่งเป็นวันที่ตรงกับวันครีษมายัน (summer solstice) โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ถึงตำแหน่งที่ทำให้ขั้วโลกเหนือเอียงเข้าหาดวงอาทิตย์มากที่สุดทำให้ช่วงเวลากลางวันยาวนานที่สุด
ในเวลาถัดมาที่เขาได้เดินทางไปที่เมืองอเล็กซานเดรีย ในวันครีษมายันกับเหตุการณ์ของบ่อน้ำแต่คนละปี เอราทอสเธเนส เห็นเงาทอดจากเสาโอเบลิสก์ (Obelisk) โดยเขาคิดว่า ถ้าเป็นที่เมืองไซรีนมีเสาโอเบลิสก์อยู่ในเวลานี้จะไม่เกิดเงาทอดจากเสา
เหตุนี้จึงทำให้เอราทอสเธเนสสามารถจินตราการโลกเป็นทรงกลม จากทั้ง 2 เมือง โดยจุดตั้งหลักของบ่อน้ำที่แสงจากดวงอาทิตย์ฉายตรงกลางบ่อและเสาโอเบลิสก์ที่มีเงาทอดออกมาซึ่งตั้งอยู่ที่ไซรีนกับอเล็กซานเดรียตามลำดับ ซึ่งมีลักษณะคล้ายกับมุมแย้งและเส้นขนาน
แผนภาพวิธีการเส้นรอบวงของโลกโดย เอราทอสเธเนส
โดยแสงจากดวงอาทิตย์ที่ส่องมายังโลก ให้เป็นเส้นสีแดง จากนั้นลากเส้นประจากจุดศูนย์กลางโลกก็จะเห็นลักษณะมุมแย้งที่มุมระบายสีเหลืองของมุมจากยอดเสาไปยังปลายเงาที่ทอดไปกับมุมที่กลางจากจุดศูนย์กลางโลก ที่เอราทอสเธเนสคำนวณได้อยู่ที่ประมาณ 7 องศา โดยส่วนโค้งของโลกของระยะห่าง 2 เมือง ระยะทาง 800 กิโลเมตร
ทุกอย่างก็ง่ายขึ้นเปรียบเสมือนภาพของเค้กที่ถูกตัดออกไปด้วยความกว้างมุม 7 องศา ซึ่งคิดเป็นประมาณ หนึ่งจากห้าสิบส่วน หรือ 1/50 ของ 360 องศาของวงกลม เมื่อนำ 50 ไปคูณกับ 800 กิโลเมตร ทำให้เส้นรอบวงของโลกมีค่าเป็น 40,000 กิโลเมตร โดยค่านี้ในปัจจุบันอยู่ที่ประมาณ 40,075 กิโลเมตร โดยวิธีการนี้ของเอราทอสเธเนสคาดเคลื่อนไปเพียงเล็กน้อยที่ยอมรับได้
ตั้งแต่ช่วงเวลานั้นเป็นต้นมา การทำแผนที่ใน 2 มิติ ก็มีการคำนึงถึงส่วนโค้งของโลกมากขึ้น เป็นส่วนหนึ่งของภูมิมาตรศาสตร์ (Geodesy) และสามารถประยุกต์ในการทำแผนที่ของภูมิศาสตร์ดาวเคราะห์ดวงอื่นๆ ด้วยเช่นกัน
.
บทความโดย
One To Many - A Brief Science
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
