23 ต.ค. 2023 เวลา 04:47 • ธุรกิจ

IKEA Effect

เคยมั้ยครับ ว่าบางทีเราก็รู้สึกชอบของใช้บางอย่างมากกว่าชิ้นอื่น โดยเฉพาะถ้าเมื่อของชิ้นนั้น เป็นสิ่งของที่เราได้เสียเวลา ประดิษฐ์ ประกอบ หรือ ออกแบบมากับมือของเรา
ปรากฏการณ์นี้เรียกว่า IKEA Effect ครับ
ก็มาจากชื่อห้าง IKEA ที่เรารู้จักกันดีครับ ที่ให้เราต้องมานั่งประกอบ เฟอร์นิเจอร์เองตามคู่มือ
IKEA Effect คือ พฤติกรรมทางจิตวิทยาที่ว่า เราจะผูกพัน หรือ ให้คุณค่า กับสิ่งของบางอย่างมากกว่าปรกติ ถ้าหากเราได้ลงแรงสร้างสรรค์มันขึ้นมา
อย่างตัวผมนี่ก็เป็น ซื้อเลโก้มาต่อเป็นตัวตุ๊กตาอยู่ 3 วัน ต่อเสร็จก็ตั้งโชว์ วางแยกไว้อย่างดี กลัวมันจะตกแตก แล้วต้องต่อใหม่
.
IKEA Effect ปรกติแล้ว จะเกิด เราได้ลงทุนใน “ความพยายาม” “เวลา” หรือ “ความคิดสร้างสรรค์” ซึ่งไม่จำเป็นต้องทำทั้ง 100% ก็ได้ แค่มีส่วนร่วมในระดับหนึ่งก็พอ
มีการทดลองหนึ่งครับ ที่ให้ผู้เข้าร่วม ประกอบเฟอร์นิเจอร์ขึ้นเอง แล้วถามว่า จะซื้อชองที่ประกอบขึ้นเองเท่าไหร่ เทียบกับ ของเหมือน ๆ กัน ที่ประกอบมาให้เสร็จเรียบร้อยแล้ว ผลคือ ผู้เข้าร่วม ให้ราคา ของสิ่งที่ประกอบเองมากกว่าถึง 63%
หรืออย่างบางเกมที่ชอบให้เราสร้าง ตัวละครขึ้นเล่นเอง บางคนก็เสียเวลาสร้างเป็นชั่วโมง ๆ โดยไม่ได้เริ่มเล่นเกม แต่สร้างเสร็จแล้วก็ภูมิใจ อยากเล่นเกมนี้ต่อละ
.
ข้อดีหลัก ๆ ของ IKEA Effect คือ สร้าง
1) Emotional Attached : การได้ลงแรงลงเวลา จะช่วยให้เรามีความรู้สึกผูกพันกับสิ่งนั้น ไม่ว่าจะเป็นสิ่งของ หรือ ความสัมพันธ์
2) Motivation : เราจะมีแรงจูงใจในการทำมากขึ้น ถ้าเราได้รู้สึกว่า กำลังจะได้มีส่วนร่วมในการสร้างสรรค์สิ่งนั้น ๆ ซึ่งไม่ใช่แค่ลูกค้า แต่ยังรวมถึง แรงจูงใจพนักงานในบริษัทด้วย
3) Loyalty : ลูกค้าจะเพิ่มภักดีต่อต่อสินค้าหรือแบรนด์เรามากขึ้น หากเขาได้มีส่วนร่วม ในการสร้าง หรือ customize สินค้า
.
IKEA Effect นี่จริง ๆ ก็มีข้อพึ่งระวัง เพราะจริงจะไปเชื่อมโยงกับ Sunk Cost Fallacy ที่ว่า บางเราจะตัดสินใจอนาคตโดยไป เสียดายกับต้นทุนที่เราเสียไปแล้ว
เช่น ผู้บริหารบางคน บางครั้งก็จะมีแนวโน้นเลือกลงทุนต่อในโครงการที่ตนคิด ทำมานาน ลงเงินไปแล้วเยอะ แม้ว่าอาจจะไม่ใช่โครงการที่ดีที่สุดแล้วก็ตาม
.
IKEA Effect เป็นแนวคิดที่ดี ที่สามารถนำมาปรับใช้ได้ครับ ทั้งเรื่องการซื้อของ และ การใช้ชีวิต พบได้รอบตัวเรา ซึ่งเกมมฟิเคชันก็เอามาปรับใช้เยอะ เช่นเปิดโอกาสให้คนได้ Customization บางอย่างในระบบ เป็นต้น
 
มีคนบอก เวลาลือกไม่ถูกว่าระหว่าง สิ่งสำเร็จรูป หรือ สิ่งที่ต้อทำเองบ้าง ถ้าไม่ได้ต่างกันมาก ก็เลือกสิ่งที่ลงแรงดีกว่า … เพราะ รอยยิ้ม ที่เกิดหลังจากสิ่งนั้นสำเร็จ เป็นประสบการณ์ที่คุ้มค่าครับ
#gamification ตอนที่ 91
โฆษณา