14 ม.ค. 2024 เวลา 02:13 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี

REBA คืออะไร คงต้องเริ่มต้นกันก่อนที่จะรู้จักตัวเครื่องมือนี้

เชื่อว่าหลายๆ คนที่ทำงานในโรงงานอุตสาหกรรมน่าจะเคยได้ยินเรื่องของการตรวจสอบสภาพการทำงานทางการยศาสตร์นะครับ
ซึ่งเป็นหนึ่งในประเด็นที่ทั้งจ.ป.และวิศวกรกระบวนการผลิตให้ความสำคัญเป็นอย่างมากเลยล่ะ และแน่นอนว่าเป็นหนึ่งในหัวข้อการประเมินของจ.ป.ด้วย
การยศาสตร์คืออะไรล่ะ???
การยศาสตร์ (Ergonomic) เป็นคำที่มาจากภาษากรีก คือ "ergon" ที่หมายถึงงาน (work) และอีกคำหนึ่ง "nomos" ที่แปลว่า กฎตามธรรมชาติ (Natural Laws) มารวมกันกลายเป็นคำว่า "ergonomics" หรือ "laws of work" ที่อาจแปลได้ว่ากฎของงาน
เป็นการศึกษาสภาพการทำงานที่มีความสัมพันธ์ระหว่างผู้ปฏิบัติงานและสิ่งแวดล้อม โดยพิจารณาจากสถานที่ทำงานให้ได้รับการออกแบบหรือปรับปรุงให้เหมาะสมกับผู้ปฏิบัติงานแทนการฝืนให้ผู้ปฏิบัติงานทำงานในสภาพที่เสี่ยงต่อการบาดเจ็บ ซึ่งช่วยป้องกันปัญหาต่าง ๆ ที่อาจส่งผลกระทบต่อความปลอดภัยและสุขภาพอนามัยในการทำงาน และสามารถเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานได้ด้วย
ในการปฏิบัติงานจริงนั้นเป็นเรื่องยากที่จะบอกว่างานที่ทำอยู่นั้น "มีความเสี่ยง" ต่อการบาดเจ็บและไม่เหมาะสมทางการยศาสตร์ เนื่องจากในบางครั้งมุมมองของผู้ประเมินแต่ละคนนั้นแตกต่างกัน ตัวอย่างเช่น
"ท่านั่งบนเก้าอี้เพื่อพิมพ์งาน"
>> นาย A มองว่าเป็นท่านั่งปกติไม่มีความเสี่ยงอะไร
>> นาง B มองว่าพนักงานนั่งห่างจากพนักพิงหลังทำให้เกิดน้ำหนักกดที่กระดูกสันหลังซึ่งเป็นผลมาจากระยะห่างของพนักพิงหลังที่มากเกินไป จึงทำการปรับระยะระหว่างจุดนั่งและพนักพิงให้เหมาะสม
>> นาย C มองว่าขณะนั่งพนักงานวางเท้ากับพื้นซึ่งจะทำให้เกิดแรงเครียดกดที่บริเวณน่อง จึงนำพนักรองเท่ามาให้พนักงานเพื่อให้สามารถยืดขาได้และไม่ปวดขาขณะนั่งพิมพ์งานนานๆ
จากข้างต้น จะเห็นได้ชัดเลยว่าแต่ละคนก็มีมุมมองที่แตกต่างกันในเรื่องของการยศาสตร์ ซึ่งนำไปสู่การจัดทำรูปแบบการประเมินมาตรฐานซึ่งสามารถใช้ในการประเมินสภาพทางการยศาสตร์ได้โดยใช้มาตรฐานการประเมินแบบเดียวกัน โดยหนึ่งในวิธีประเมินที่มีความนิยมในปัจจุบันนั้นคือการประเมินโดยใช้ REBA score
REBA score คืออะไร??
Rapid Entire Body Assessment (REBA) เป็นการประเมินความเสี่ยงทางการยศาสตร์ในท่ายืน คิดค้นขึ้นโดย ซู ฮิกเน็ท (Sue Hignett) ซึ่งเป็นนักการยศาสตร์ของโรงพยาบาลเมือง Nottingham และ Lyn McAtamney ประเทศอังกฤษ REBA เหมาะสำหรับการประเมินในงานที่มีลักษณะเปลี่ยนท่าทางอย่างรวดเร็วหรืองานที่ไม่อยู่กับที่ งานที่ไม่นั่งหรือยืนปฏิบัติงานในท่าทางเดิม ๆ ซ้ำๆ รูปแบบการประเมินด้วยวิธี REBA ในพื้นที่ทำงาน
แบ่งการประเมินเป็น 2 กลุ่มหลักคือ score A ประกอบด้วยการประเมินคอ ลำตัว และขา และ score B ประกอบด้วยการประเมินส่วนแขนและข้อมือ แล้วนำทั้งสองส่วนมาประเมินร่วมกับเพื่อให้ได้ค่า score C แล้วนำมาประเมินร่วมกับ Activity score ซึ่งวิเคราะห์ความต่อเนื่องของการปฏิบัติงานเพื่อให้ได้ค่าสุดท้ายคือ REBA score
โดย REBA score จะทำการประเมินเป็นช่วง ประกอบด้วย
ช่วงคะแนน 0-1 >> ไม่มีความเสี่ยง
ช่วงคะแนน 2-3 >> ความเสี่ยงต่ำ อาจดำเนินการปรับปรุงในอนาคต
ช่วงคะแนน 4-7 >> ความเสี่ยงปานกลาง ควรศึกษาเพิ่มเติมก่อนดำเนินการปรับปรุง
ช่วงคะแนน 8-10 >> ความเสี่ยงสูง ควรเร่งศึกษาและดำเนินการปรับปรุง
ช่วงคะแนน 11+ >> ความเสี่ยงสูงมาก ควรปรับปรุงกระบวนการทำงานทันที
ลักษณะการประเมินของ REBA score จะเป็นการประเมินการทำงานหน้างานอย่างรวดเร็วตามชื่อ Rapid ซึ่งสามารถใช้อ้างอิงในการขอปรับปรุงกระบวนการผลิตและท่าทางการทำงานของพนักงานเพื่อให้มีประสิทธิภาพที่ดีขึ้นและเป็นมาตรฐานเดียวกัน
วิศวกรโรงงาน (Paret)
โฆษณา