งดคือทำได้... ซะที่ไหน!? : ภาษาไทย "ดิ้นได้" หรือ "คิดเอง"?
หลายวันก่อนในขณะที่ผมกำลังพักสมองด้วยการเล่นโซเชี่ยลนั้น ก็บังเอิญได้ไปเห็นโพส ๆ หนึ่งในเฟซบุ๊ค ที่ผมว่าใครหลาย ๆ คนก็น่าจะได้เห็นกันแล้ว แต่สำหรับใครที่ยังไม่เห็นผมก็จะสรุปให้สั้น ๆ ว่ามันเป็นเรื่องระหว่างคนสองคนที่มีปัญหากันที่ช่องทางซ้ายของบันไดเลื่อน MRT แห่งหนึ่งซึ่งโดยปกติมักจะเว้นเอาไว้เพื่อเดิน แต่ในวันนั้นกลับมีคนใช้ช่องทางซ้ายเพื่อยืนเฉย ๆ แต่จริง ๆ มันก็คือการใช้บันไดเลื่อนตามปกติ ซึ่งดันไปขัดแย้งกับคนด้านหลังที่ต้องการเดินขึ้นแต่ทำไม่ได้ถึงแม้ว่าจะมีการพูดคุยขอทางเดินกันแล้วก็ตาม
จากเจรจากลายเป็นโต้วาทีแทน ระหว่าง "คนเดิน" ที่บอกว่าตัวเองนั้นก็ทำแบบนี้มาตลอด แม้กระทั่งตอนอยู่ต่างประเทศก็ไม่มีใครว่าอะไร และ "คนยืน" ที่กล่าวว่าแค่ตามป้ายประกาศ "งดเดินบนบันไดเลื่อน" เท่านั้น
และเรื่องในวันนั้นก็เหมือนจะจบไปแต่... พอชาวคีย์บอร์ดออนไลน์ไทยได้เห็นประเด็นนี้ ก็มีการแสดงความเห็นกันอีกระลอกโดยแบ่งเป็นสองฝ่ายใหญ่ ๆ ได้แก่กลุ่มที่เห็นว่าการใช้คำว่างดมันไม่เท่ากับห้าม เช่น งดเหล้าเข้าพรรษา ที่ไม่ได้ว่าห้ามแต่แค่เหมือนเป็นการรณรงค์เสียมากกว่า และอีกฝั่งที่เห็นว่าการงดมันก็คือห้ามอยู่ดี จากความเห็นเหล่านี้ไม่ว่าใครก็ดูพูดมีเหตุผลทั้งนั้น ถ้างั้นเรื่องนี้ควรจะจบอย่างไร?
ในเมื่อเรื่องราวมันจบไม่ชัดเจนผมก็เลยหาคำตอบเองซะเลย ไม่งั้นผมคงนอนไม่สนิทเป็นแน่ พอคิดได้แบบนั้นก็เลยเริ่มค้นหาจากความต่างของคำว่า "งด" กับ "ห้าม" ก็ได้ความว่า
งด หมายถึง หยุดหรือเว้น คือ ไม่กระทําหรือไม่ดําเนินการตามปรกติ เช่น ผู้ป่วยต้องงดอาหารและน้ำตามที่แพทย์สั่ง
dictionary.orst.go.th
ห้าม หมายถึง ให้เว้นกระทํา ไม่ให้ทําตามที่กําหนดไว้
dictionary.orst.go.th
พอเห็นแบบนี้แล้วผมถึงกับกุมขมับเพราะความหมายมันค่อนข้างใกล้เคียงจนชวนสับสน ก็เลยไปลองค้นหาความหมายของคำว่า "Abstain (งด)" กับ "Prohibit (ห้าม)" เพิ่มเติมซึ่งได้ความว่า
Abstain หมายถึง ไม่กระทำบางสิ่ง โดยเฉพาะบางสิ่งที่น่าเพลิดเพลินที่คิดว่าน่าจะไม่ดี เช่น เขาพูดชัดเจนว่าจะงดดื่ม/สูบบุหรี่/มีเพศสัมพันธ์
dictionary.cambridge.org
Prohibit หมายถึง การปฏิเสธที่จะอนุญาตบางสิ่งบางอย่างเป็นทางการ เช่น ห้ามมิให้ขับขี่ยานยนต์ในใจกลางเมือง, รัฐบาลออกกฏหมายห้ามโฆษณายาสูบทางโทรทัศน์, ห้ามจอดรรถขวางทางเข้าประตูโดยเด็ดขาด
dictionary.cambridge.org
กุมขมับมากกว่าเดิม...
พอลองค้นหาตรง ๆ ว่า "งดกับห้ามต่างกันอย่างไร" ก็ได้แต่ความหมายที่เป็นไปในทางกฏหมายซึ่งทำให้งงงวยกว่าเดิม หรือก็ได้เพียงการแค่การตีกันความเอาเอง ถึงแม้จะค้นหาว่า "What's the difference between abstain and prohibit?" ก็ไม่ค่อยต่างกันเท่าไหร่ ถ้างั้นที่พึ่งสุดท้ายของผมคงจะเป็น... เอไอปัญญาประดิษฐ์ที่อาจจะฉลาดมากกว่าผม
ก็เลยได้ความว่า
Abstain หมายถึง การละเว้นจากการกระทำบางอย่างโดยสมัครใจซึ่งเป็นทางเลือกส่วนบุคคล ในขณะที่ Prohibit นั้นหมายถึง การห้ามหรือป้องกันไม่ให้บางสิ่งบางอย่างเกิดขึ้นอย่างเป็นทางการ และมักถูกกำหนดโดยผู้มีอำนาจหรือกฎหมาย
ChatGPT 3.5
ถ้างั้นก็พอจะสรุปได้ว่า "งด คือการละเว้นกระทำโดยสมัครใจ โดยเป็นการละเว้นกระทำในสิ่งที่เคยทำตามปกติและสิ่งที่อาจจะไม่ดี" ส่วน "ห้าม คือการไม่ให้กระทำตามข้อกำหนดซึ่งตามปกตินั้นจะเป็นในทางของกฏหมาย" แม้สิ่งที่ได้จะไม่ทำให้คำตอบชัดเจนแต่ก็ทำให้เข้าใจอะไรได้มากขึ้นอีกหน่อย และถ้าจะให้ออกความเห็นซึ่งมันอาจจะผิดหรือถูก ก็อยากจะบอกว่าสำหรับผม...
การใช้คำว่า "งด" มันคือการห้ามอย่างสุภาพและนึกถึงใจผู้ฟังเสียมากกว่า ยกตัวอย่างในสถานการณ์ที่แพทย์บอกให้งดน้ำงดอาหาร ถ้าบอกว่าการงดมันคือการสมัครใจ แล้วทำไมในหลาย ๆ ครั้งแพทย์ถึงปฏิเสธการตรวจหรือผ่าตัดเมื่อพบว่าไม่ได้งดน้ำงดอาหารตามที่แพทย์สั่ง?
คนไทยนั้นเป็นพวกที่อ่อนไหวกับคำพูดมาก
ดร.วิทย์ สิทธิเวคิน
นี่คือคำที่เฮียวิทย์เคยกล่าวเอาไว้ตอนที่เขามาออกรายการของ "เสือร้องไห้" และถ้าเป็นแบบนั้นการที่แพทย์หรือสถานี MRT ที่อยู่ในฐานะ "ผู้ให้บริการ" จะมาสั่ง "ห้าม" กับคนที่มาใช่บริการในฐานะ "ลูกค้าหรือผู้รับบริการ" ก็คงทำให้พวกเขาอึดอัดใจและไม่พอใจได้ เพราะฉะนั้นการรักษาน้ำใจเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุด
ในที่สุดแล้วนั้นภาษาจะ "ดิ้นได้" หรือ "คิดเอาเอง" ท้ายสุดแล้วก็ต้องใช้วิจารณญาณพิสูจน์กันเอาเอง เพราะต่อให้ผมจะบอกว่าภาษามันไม่ได้ดิ้นได้ขนาดถึงกับการเปลี่ยนความหมาย ซึ่งเรื่องนั้นในบางครั้งอาจเกิดจากใครบางคนที่ต้องการเปลี่ยนความหมายของคำบางคำที่อาจมีความกำกวมไม่ชัดเจนเพื่อผลประโยชน์ของตัวเองมากกว่านั้น สำหรับผมมันก็อาจจะเป็นได้ทั้งหัวหรือก้อยได้ทั้งนั้น
แต่สุดท้ายการเดินบนบันไดเลื่อนของ MRT นั้นมันก็อันตรายมากและมีคนบาดเจ็บจนกระทั่งต้องมีการติดป้าย "งดการเดินบนบันไดเลื่อน" มาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2558 แล้วล่ะครับ...
REFERENCE
- 1.
- 2.
- 3.
- 4.
- 5.
- 6.
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
