สื่อพลเมือง “การสื่อสารผ่านเลนส์ชุมชน”
“สื่อพลเมือง” เป็นคำที่หลาย ๆ คนยังไม่ได้เข้าใจความหมายของมันเลย รวมถึงตัวผมเองด้วยที่ไม่ได้เข้าใจและรู้จักมันดีมากพอที่จะอธิบายได้เลย รู้จักแค่พลเมืองดีเป็นยังไงตามในหนังสื่อเรียนที่สอน ๆ กันมา แต่สื่อพลเมืองคืออะไรมันยังคงเป็นคำถามสำหรับผม
สวัสดีครับทุกคน ผมชื่อ “รัตนกร จันทร์งาม” หรือเรียกว่า “เดล” กำลังศึกษาอยู่ที่มหาวิทยาลัยพะเยา สาขาการสื่อสารสื่อใหม่ ต้องบอกว่าผมเรียนด้านสื่อโดยตรงและมีโอกาสได้เรียนวิชา “สื่อพลเมือง” เป็นวิชาที่สอนให้เราเข้าใจและสร้างความเป็นพลเมือง นำไปต่อยอดรวมกับงานด้านสื่อ ที่จะผลิตสื่อยังไงให้สร้างความเป็นพลเมืองให้แก่ผู้อื่น และความเป็นพลเมืองของเราจะผลิตสื่อออกมายังไง แต่ก่อนจะไปพยายามเปลี่ยนแปลงคนอื่นให้เป็นพลเมืองได้เราต้องเปลี่ยนแปลงตัวเองให้เป็นพลเมืองเสียก่อน
เริ่มต้นด้วยการทำความเข้าใจก่อนว่า “พลเมือง” คืออะไร
ความเข้าใจของผมจากที่เรียนมา “ความเป็นพลเมืองไม่ใช่แค่เราเป็นคนดีก็เป็นพลเมืองได้แล้ว แต่พลเมืองต้องรู้จักสิทธิ เสรีภาพ และหน้าที่ของตน กล้าที่จะเรียกร้องในสิทธิของตนเองที่ควรจะได้รับ ไม่ก้มหัวให้กับสิ่งที่ไม่ถูกต้อง และเป็นคนดีไม่ทำสิ่งที่ผิดกฎหมาย” ซึ่งความหมายพวกนี้ผมเองก็พยายามทำความเข้าใจจากหนังสือเรียนที่อาจารย์สอนมา ไม่รู้จะครบถ้วนกับคำว่า พลเมืองมากแค่ไหน แต่ไปต่อกันเถอะ
วิชานี้เริ่มต้นจากสอนให้เข้าใจ และเมื่อเราเริ่มเข้าใจมากขึ้น อาจารย์ก็อยากให้ลองปฏิบัติจริง จากการลองให้ลงไปสัมผัสกับชุมชน ซึ่งชุมชนมีให้เลือกหลายชุมชนแต่ผมกับเพื่อนเลือกที่จะลงไปที่ หมู่บ้านนาไร่เดียว ต.แม่กา อ.เมืองพะเยา จ.พะเยา เพื่อจะได้เข้าใจวิถีชีวิตและบริบทชุมชนมากยิ่งขึ้นเพื่อจะลองทำสื่อร่วมกับชุมชน หรือทำสื่อเผื่อชุมชนในสิ่งที่ชุมชนอยากจะสื่อสาร
ครั้งแรกที่ผมได้ลงไปสัมผัสชุมชน บ้านนาไร่เดียว ได้เห็นวิถีชีวิตจริง ๆ ของชาวบ้าน ที่ชาวบ้านยังคงทำการเกษตรเป็นหลักในการหารายได้ และวิถีชุมชนยังไม่ได้เป็นชุมชนเมืองมากนัก ชาวบ้านบางครัวเรือนยังออกไปเก็บ “กระบก” มาขายในการหารายได้เสริมหลังจากหมดช่วงทำการเกษตร และปัญหาภายในหมู่บ้านเองก็มีหลายจุดที่ยังไม่ได้รับการแก้ไขหรือปรับปรุงจากภาครัฐ เช่นปัญหาน้ำของชุมชนที่น้ำสะอาดยังเข้าไม่ถึงมากนัก
ซึ่งปัญหาต่าง ๆ เหล่านี้เอง เป็นสิ่งที่ไม่ได้ถูกสื่อสารหรือส่งเสียงออกมาภายนอก มันทำให้ปัญหาหรือการที่จะพัฒนาชุมชนเองไม่ไปข้างหน้าเพราะขาดแรงสนับสนุนจากภายนอก การสร้างสื่อพลเมืองจึงถือเป็นตัวช่วยสำคัญในการส่งเสียงหรือสื่อสารไปยังภายนอกและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะได้รับรู้ถึงการมีอยู่ของชุมชนและปัญหาที่ยังไม่ได้แก้ แต่การสร้างใครสักคนในชุมชนให้มาเป็นนักสื่อสารมันไม่ง่ายมากนัก เพราะชาวบ้านเองก็ยังไม่ได้มีความรู้ด้านสื่อ
อาจารย์เองให้โจทย์ในการไปหาประเด็นในชุมชนเพื่อนสื่อสารออกมาภายนอกหรือเราอยากที่จะสื่อสารเพื่อพัฒนาคนในชุมชนเองก่อน ผมและเพื่อนเองก็เลยเลือกที่จะเริ่มต้นด้วยการทำสื่อให้ชุมชนในบางประเด็น และทำสื่อในการส่งเสริมหรือพัฒนาความรู้ในสิ่งที่ชาวบ้านบางคนยังไม่รู้
สุดท้ายทุกวันนี้ทุกคนสามารถเป็นสื่อได้ด้วยเอง ดังนั้นการเป็นสื่อพลเมืองจึงมีความสำคัญกับสังคมยุคใหม่มากๆ ยิ่งผมได้ไปสัมผัสยิ่งทำให้รู้สึกได้ว่า ตัวเรายังมีสิ่งที่มองไม่เห็นหรือมุมมองที่ขาดไป แต่เมื่อมองผ่านการเป็นนักสื่อสารที่ได้ลงไปสัมผัสชุมชน มันยิ่งอยากทำให้เราเป็นนักสื่อสารที่สื่อสารเพื่อคนอื่นมากยิ่งขึ้น
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
