นิยามของคนเก่ง
นิยามของคนเก่ง: การศึกษาคุณลักษณะและความหมายในบริบททางสังคมและองค์กร
ดร.ทรงพล เทอดรัตนเกียรติ เรียบเรียง
คำว่า "คนเก่ง" เป็นคำที่มีความซับซ้อนและมีความหมายกว้างขวางในสังคมไทย โดยมีการตีความและให้คำนิยามที่แตกต่างกันไปตามบริบทและมุมมองของแต่ละบุคคลหรือองค์กร การศึกษานิยามของคนเก่งมีความสำคัญอย่างยิ่งในการเข้าใจคุณค่าของทรัพยากรมนุษย์ในสังคมและองค์กร ซึ่งช่วยในการพัฒนาศักยภาพบุคคลและวางแผนกลยุทธ์การบริหารทรัพยากรมนุษย์ให้มีประสิทธิภาพ บทความนี้จะนำเสนอนิยามของคนเก่งในหลากหลายมิติ รวมถึงคุณลักษณะ ความสามารถ และแนวทางในการพัฒนาความเก่ง ตลอดจนการบริหารคนเก่งในบริบทขององค์กรและสังคมไทย
## ความหมายและนิยามของคนเก่ง
คนเก่ง หรือที่บางครั้งเรียกในบริบทองค์กรว่า Talent people นั้น มีคำนิยามที่หลากหลายตามมุมมองและบริบทที่แตกต่างกัน ในความหมายพื้นฐานที่สุด คนเก่ง หมายถึง คนที่มีความสามารถในทางใดทางหนึ่งเหนือกว่าคนอื่นอย่างเห็นได้ชัด ซึ่งทำให้พวกเขาเป็นที่ต้องการขององค์กรธุรกิจทุกแห่ง[4]
ในบริบทขององค์กร คนเก่งหมายถึง บุคคลหรือกลุ่มบุคคลที่มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ มีความสามารถและศักยภาพสูง มีความสามารถทางด้านสติปัญญา หรือความสามารถตามธรรมชาติ รวมทั้งพรสวรรค์ด้านใดด้านหนึ่งอย่างโดดเด่น โดยสะท้อนออกมาผ่านผลการปฏิบัติงานที่ประสบความสำเร็จ เป็นที่ประจักษ์และยอมรับของบุคคลอื่น[1]
ในภาษาอังกฤษ คำว่า "คนเก่ง" มีคำที่ใช้แทนกันได้หลายคำ อาทิ genius (อัจฉริยะ), sage (ผู้รู้), scholar (นักวิชาการ), prodigy (อัจฉริยะเด็ก), virtuoso (ผู้เชี่ยวชาญพิเศษ) หรือที่เรียกในภาษาพูดว่า hotshot, dab hand, smart cookie หรือ prince ซึ่งหมายถึงผู้ที่เก่งที่สุดในขอบข่ายงานหรือกิจกรรมที่ทำ[7] คำเหล่านี้สะท้อนให้เห็นถึงการยอมรับในความสามารถพิเศษที่โดดเด่นเหนือบุคคลทั่วไป
มิติของความเก่ง
ความเก่งสามารถแบ่งออกเป็นมิติต่างๆ ได้หลายรูปแบบ แต่ที่เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไปคือ การแบ่งความเก่งออกเป็น 3 ด้านหลัก ได้แก่ เก่งงาน เก่งคน (ซึ่งรวมถึงเก่งตน คือรู้จักตัวเองดี) และเก่งคิด[4]
เก่งงาน หมายถึง ทักษะ ความรู้ และประสบการณ์ที่เกี่ยวข้องกับงานโดยตรง ช่วยให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ บรรลุเป้าหมาย และสร้างผลงานที่โดดเด่น[5] คนที่เก่งงานจะมีความรู้ในเนื้อหาสาระเกี่ยวกับงานที่ปฏิบัติอย่างแม่นยำและลุ่มลึก รวมทั้งมีความรู้อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องอย่างกว้างขวาง[1]
เก่งคน หมายถึง ทักษะในการเข้าใจผู้อื่น สื่อสาร เจรจาต่อรอง สร้างความสัมพันธ์ และทำงานร่วมกัน ช่วยให้เกิดความร่วมมือ บรรยากาศการทำงานที่ดี และนำไปสู่ความสำเร็จของทีม[5] ความสามารถด้านนี้ยังรวมถึงการแสดงปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งต่างๆ รอบตัวระหว่างการปฏิบัติงานอย่างเหมาะสม[1]
เก่งคิด หมายถึง ความสามารถในการคิดวิเคราะห์ สังเคราะห์ และคิดสร้างสรรค์ ซึ่งเป็นความสามารถที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในการพัฒนางานและแก้ไขปัญหาที่ซับซ้อน[4] คนเก่งมักมีความคิดที่แตกต่างจากบุคคลอื่น เป็นผู้ที่กระหายอยากรู้ อยากพัฒนา และแสวงหาโอกาสใหม่ๆ อยู่เสมอ[1]
คุณลักษณะสำคัญของคนเก่ง
คนเก่งมีคุณลักษณะพื้นฐานที่สำคัญหลายประการ โดยสามารถสรุปคุณลักษณะหลักได้ 4 ประการ ดังนี้
ความรู้ (Knowledge)
ความรู้เป็นพื้นฐานสำคัญของความเก่ง หมายถึง การมีความรู้ในเนื้อหาสาระเกี่ยวกับงานที่ปฏิบัติอย่างแม่นยำและลุ่มลึก รวมทั้งความรู้อื่นๆ ที่เกี่ยวข้องอย่างกว้างขวาง[1] คนเก่งจะเป็นคนที่ใฝ่รู้ ทำตัวเป็น "หนอนหนังสือ" คอยเพิ่มพูนความรู้ให้ตัวเองอยู่เสมอ เพราะความเก่งเกิดจากการฝึกฝนและการเรียนรู้จนเชี่ยวชาญในด้านต่างๆ[2] การอ่านหนังสือและการศึกษาค้นคว้าอย่างสม่ำเสมอช่วยเพิ่มพูนความรู้และทำให้เกิดความเชี่ยวชาญในหน้าที่ที่รับผิดชอบ[6]
ทักษะ (Skills)
ทักษะเป็นความสามารถในการปรับประยุกต์ความรู้มาใช้ในการทำงานและการแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ รวมถึงทักษะในการเรียนรู้และพัฒนาตนเอง รวมทั้งพัฒนาเพื่อนร่วมงานอย่างต่อเนื่อง[1] คนเก่งจะมีทักษะพื้นฐานที่จำเป็นสำหรับการทำงานและการใช้ชีวิต และไม่หยุดที่จะพัฒนาทักษะเหล่านั้นให้ดีขึ้นอยู่เสมอ[2] การฝึกฝนจนเกิดความชำนาญเป็นสิ่งสำคัญในการพัฒนาความเก่ง โดยจะนำไปสู่ความเชี่ยวชาญระดับที่สามารถแก้ไขปัญหา ประยุกต์และพัฒนางานให้ดียิ่งขึ้น[4]
บุคลิกภาพ (Personality)
บุคลิกภาพ หมายถึง ความสามารถในการปรับตัว สามารถแสดงพฤติกรรมที่เอื้อต่อการปฏิบัติงานได้อย่างเป็นตัวของตัวเอง รวมทั้งการมีทัศนคติที่ดีต่อการปฏิบัติงาน[1] คนเก่งมักมีทัศนคติที่ดี มองโลกในแง่บวก มีความมุ่งมั่น อดทน และไม่ยอมแพ้ เมื่อพบกับอุปสรรคและความท้าทาย[2][8] นอกจากนี้ ยังมีความรับผิดชอบสูง ซึ่งเป็นคุณลักษณะสำคัญที่ทำให้ได้รับความไว้วางใจในการทำงาน[8]
การปฏิสัมพันธ์ (Interpersonal)
การปฏิสัมพันธ์ หมายถึง การแสดงปฏิกิริยาตอบสนองต่อสิ่งต่างๆ รอบตัวตลอดช่วงเวลาการปฏิบัติงาน[1] คนเก่งมักทำงานเป็นทีมได้ดี สามารถสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น และมีทักษะในการสื่อสารที่มีประสิทธิภาพ[8] ความสามารถในการเอาชนะอุปสรรค รู้จักแก้ไขปัญหาด้วยปัญญา และมีการควบคุมอารมณ์ได้อย่างเหมาะสมกับปัญหาที่เกิดขึ้น ก็เป็นอีกลักษณะหนึ่งของคนเก่ง[1]
การพัฒนาความเก่ง: พรสวรรค์หรือพรแสวง
ประเด็นที่มีการถกเถียงกันมาอย่างยาวนานคือ ความเก่งเป็นสิ่งที่ติดตัวมาแต่กำเนิด (พรสวรรค์) หรือเป็นสิ่งที่สามารถพัฒนาได้ (พรแสวง) จากการศึกษาพบว่า แม้บางคนอาจมีความสามารถพิเศษหรือพรสวรรค์ในบางด้านมาตั้งแต่เกิด แต่ความเก่งส่วนใหญ่สามารถสร้างและพัฒนาได้ผ่านการเรียนรู้และฝึกฝนอย่างต่อเนื่อง[4]
ความเก่งเป็นพรแสวงที่เกิดจากการฝึกฝนจนเป็นทักษะ ทำบ่อยๆ จนชำนาญที่เรียกว่า "เก่งงาน" และเมื่อผนวก "เก่งงาน" และ "เก่งคิด" เข้าด้วยกันก็จะเกิดเป็นความเก่งระดับผู้เชี่ยวชาญที่สามารถแก้ไขปัญหา ประยุกต์และพัฒนางานให้ดียิ่งขึ้นไปเรื่อยๆ และหากผนวก "เก่งคน" เข้าไปด้วย ก็จะยกระดับเป็นความเก่งระดับผู้นำต่อไปได้[4]
จุดเริ่มต้นของการพัฒนาความเก่งคือ "ความอยากเป็นคนเก่ง" คนที่คิดว่าตัวเองยังไม่เก่งพอ แต่เชื่อว่าตัวเองเก่งพอที่จะเป็นคนเก่งได้ ย่อมมีโอกาสพัฒนาตนเองไปสู่การเป็นคนเก่ง ต่างจากคนที่คิดว่าตัวเองเก่งพอแล้ว ไม่จำเป็นต้องเรียนรู้เพิ่มเติม ซึ่งความเก่งที่มีอยู่ก็มีแต่จะลดลงไปเรื่อยๆ โดยเฉพาะในยุคปัจจุบันที่เทคโนโลยีมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ความเก่งที่ไม่ได้รับการพัฒนาอย่างต่อเนื่องย่อมล้าสมัยได้อย่างรวดเร็ว[4]
แนวทางการพัฒนาความเก่ง
มีหลายแนวทางที่สามารถนำมาใช้ในการพัฒนาความเก่ง ซึ่งสามารถสรุปเป็นแนวทางหลักๆ ได้ดังนี้
1. การเป็นคนใฝ่รู้ การอ่านหนังสือ และการศึกษาค้นคว้าอย่างสม่ำเสมอ เป็นวิธีหนึ่งที่ช่วยเพิ่มพูนความรู้และพัฒนาความเก่ง ซึ่งความรู้เหล่านี้สามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการทำงานและการแก้ปัญหาได้[2][6]
2. การอยู่ใกล้และเรียนรู้จากคนเก่ง การมี Role Model และการเรียนรู้จากผู้ที่มีความเชี่ยวชาญในด้านที่เราต้องการพัฒนา เป็นวิธีที่ช่วยให้เราเก่งขึ้นได้ในระยะเวลาอันสั้น[2][6]
3. การตั้งเป้าหมายที่ชัดเจน การมีเป้าหมายที่ชัดเจนช่วยให้เรามีทิศทางในการพัฒนาตนเอง และมุ่งไปสู่ความเก่งในด้านที่ต้องการ[2]
4. ความมุ่งมั่น อดทน และไม่ยอมแพ้ คุณลักษณะเหล่านี้เป็นสิ่งสำคัญในการพัฒนาความเก่ง เพราะการพัฒนาตนเองต้องอาศัยความพยายามและความอดทนอย่างมาก[2][8]
5. การสร้างทัศนคติที่ดี ทัศนคติเชิงบวกช่วยให้เราสามารถเผชิญกับความท้าทายและอุปสรรคในการพัฒนาตนเองได้อย่างมีประสิทธิภาพ[2][8]
6. การไม่กลัวงานยาก การรับมือกับงานที่ท้าทายช่วยให้เราได้เรียนรู้และพัฒนาทักษะใหม่ๆ ซึ่งนำไปสู่การเป็นคนเก่งในที่สุด[6]
## บริบททางสังคมและวัฒนธรรมของความเก่ง
นิยามและการให้คุณค่าของคำว่า "คนเก่ง" มีความแตกต่างกันไปตามบริบททางสังคมและวัฒนธรรม ในสังคมไทย มีมุมมองที่น่าสนใจเกี่ยวกับความเก่งในหลายประเด็น
ในระบบการศึกษาไทย มักมีการให้คุณค่ากับความเก่งในบางด้าน โดยเฉพาะวิชาคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ และภาษาต่างประเทศ ในขณะที่ความสามารถในด้านอื่นๆ เช่น ศิลปะ อาจถูกมองข้ามหรือไม่ได้รับการยกย่องเท่าที่ควร[3] นอกจากนี้ คนที่จบการศึกษาในสาขาวิชาชีพบางอย่าง เช่น แพทย์ พยาบาล เภสัชกร วิศวกร มักถูกมองว่าเป็น "คนเก่ง" โดยอัตโนมัติ ซึ่งอาจไม่ได้สะท้อนความเก่งที่แท้จริงในการปฏิบัติงานหรือการใช้ชีวิต[3]
ระบบการศึกษาไทยที่ผ่านมายังไม่ได้สอนให้คนไทยเป็น "คนเก่งคิด" เท่าที่ควร ทำให้คนไทยส่วนใหญ่อาจไม่ได้พัฒนาทักษะการคิดอย่างเป็นระบบ การคิดอย่างมีเหตุมีผล หรือการคิดนอกกรอบ[4] ซึ่งเป็นทักษะสำคัญในการพัฒนาความเก่งในระดับที่สูงขึ้น
อย่างไรก็ตาม มุมมองเกี่ยวกับความเก่งในสังคมไทยกำลังเปลี่ยนแปลงไป มีการให้คุณค่ากับความสามารถที่หลากหลายมากขึ้น และมีความเข้าใจว่าความเก่งสามารถพัฒนาได้ผ่านการเรียนรู้และฝึกฝน แทนที่จะเป็นสิ่งที่ติดตัวมาแต่กำเนิดเท่านั้น[4]
การบริหารคนเก่งในองค์กร
การบริหารคนเก่ง (Talent Management) เป็นแนวคิดที่มีความสำคัญในการบริหารทรัพยากรมนุษย์ในองค์กรสมัยใหม่ เนื่องจากคนเก่งเป็นทรัพยากรที่มีคุณค่าและสามารถสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันให้กับองค์กรได้[1]
การบริหารคนเก่ง หมายถึง การบริหารบุคคลที่มุ่งเน้นการให้คนเก่ง หรือคนที่มีความรู้ความสามารถ มาทำหน้าที่เป็นผู้นำของกลุ่ม และพร้อมที่จะพัฒนาเพื่อนร่วมงานให้มีความรู้ความสามารถสูงขึ้นได้เหมือนตนเอง ตอบสนองความต้องการขององค์กรทั้งในปัจจุบันและอนาคต[1] การบริหารคนเก่งจะทำให้องค์กรมีคนเก่งมากขึ้น และสามารถเพิ่มขีดความสามารถในการปฏิบัติงานให้บรรลุเป้าหมายขององค์กร
กระบวนการบริหารคนเก่ง
กระบวนการบริหารคนเก่งประกอบด้วยขั้นตอนสำคัญ ดังนี้
1. การระบุคนเก่ง (Identification) หมายถึง การค้นหาคนเก่งด้านต่างๆ ที่อยู่ในองค์กรด้วยกระบวนการที่เป็นระบบ เพื่อให้ทราบว่าใครคือคนเก่ง และเก่งในด้านใด[1]
2. การฝึกอบรมและพัฒนาคนเก่ง เป็นการพัฒนาศักยภาพของคนเก่งให้สามารถสร้างสรรค์ผลงานและนวัตกรรมที่เป็นประโยชน์ต่อองค์กร รวมทั้งพัฒนาเพื่อนร่วมงานให้มีความเก่งยิ่งขึ้น[1]
3. การจ่ายค่าตอบแทนและให้รางวัล เป็นการสร้างแรงจูงใจให้คนเก่งทุ่มเทความสามารถในการทำงานอย่างเต็มที่ และรู้สึกว่าได้รับการยอมรับและตอบแทนอย่างเหมาะสม[1]
4. การรักษาคนเก่งไว้กับองค์กร เป็นการสร้างความผูกพันและความจงรักภักดีต่อองค์กร ทำให้คนเก่งอยากทำงานกับองค์กรในระยะยาว[1]
วิวัฒนาการของการบริหารคนเก่งในองค์กรมีการพัฒนามาเป็นลำดับ จากการบริหารระดับส่วนบุคคลที่มุ่งเน้นการบริหารในเชิงบทบาท มาเป็นการบริหารในเชิงกลยุทธ์ที่มุ่งเน้นมิติการเป็นหุ้นส่วน และในปัจจุบันได้พัฒนามาเป็นการบริหารคนเก่งที่มุ่งเน้นการบริหารเชิงบูรณาการ[1]
บทสรุป: นิยามที่ครอบคลุมของคนเก่ง
นิยามของคนเก่งมีความหลากหลายและซับซ้อน ครอบคลุมทั้งความสามารถ ทักษะ บุคลิกภาพ และการปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น คนเก่งไม่ได้หมายถึงเพียงผู้ที่มีความรู้หรือทักษะในงานเท่านั้น แต่ยังรวมถึงผู้ที่มีความสามารถในการคิดวิเคราะห์ แก้ปัญหา ปรับตัว และทำงานร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ความเก่งไม่ใช่สิ่งที่ติดตัวมาแต่กำเนิดเสมอไป แต่สามารถพัฒนาได้ผ่านการเรียนรู้ ฝึกฝน และการสั่งสมประสบการณ์ การพัฒนาความเก่งเริ่มต้นจากความต้องการที่จะเป็นคนเก่ง และความเชื่อมั่นว่าตนเองสามารถพัฒนาได้ ตามด้วยความมุ่งมั่น อดทน และความพยายามอย่างต่อเนื่อง
ในบริบทขององค์กร การบริหารคนเก่งเป็นกระบวนการที่มีความสำคัญในการเพิ่มขีดความสามารถขององค์กร โดยการค้นหา พัฒนา ให้รางวัล และรักษาคนเก่งไว้กับองค์กร ซึ่งจะช่วยให้องค์กรมีทรัพยากรบุคคลที่มีคุณภาพและสามารถสร้างความได้เปรียบในการแข่งขันได้ในระยะยาว
ในสังคมไทย มุมมองเกี่ยวกับความเก่งกำลังเปลี่ยนแปลงไปสู่การยอมรับความสามารถที่หลากหลายมากขึ้น และเข้าใจว่าความเก่งสามารถพัฒนาได้ในทุกคน ไม่จำกัดเฉพาะผู้ที่มีพรสวรรค์หรือจบการศึกษาในสาขาวิชาที่มีชื่อเสียงเท่านั้น การเปลี่ยนแปลงมุมมองนี้จะช่วยส่งเสริมให้เกิดการพัฒนาศักยภาพของคนในสังคมอย่างทั่วถึงและยั่งยืน นำไปสู่การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณภาพในภาพรวมของประเทศต่อไป
[2] 9 คุณสมบัติที่จะทำให้คุณ ก้าว ไปสู่การเป็นคนเก่ง | WorkVenture Blog https://www.workventure.com/
[3] คำว่า "เก่ง" ในนิยามของคุณเป็นอย่างไร - Pantip https://pantip.com/topic/37522976
[4] คนเก่ง - D.G. Trans http://www.dgtrans.co.th/contentdetail.php?content_id=188
[5] "เก่งงาน เก่งคน" : สูตรสำเร็จสู่ความสำเร็จในยุคใหม่ https://kctathailand.com/%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99-%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%99/
[6] 9 คุณสมบัติที่จะทำให้คุณ ก้าว ไปสู่การเป็นคนเก่ง - Mitrphol https://www.mitrphol.com/knowledge_detail.php?topic=3
[7] คำศัพท์ คนเก่ง แปลว่าอะไร - Longdo Dict https://dict.longdo.com/search/%E0%B8%84%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%87
[8] 7 ลักษณะคนเก่ง (จริง) สมัครงานที่ไหนก็ได้ไปต่อ https://www.jobbkk.com/variety/detail/4940/7%20%E0%B8%A5%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%93%E0%B8%B0%E0%B8%84%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%87
[9] นิยามคำว่า คนเก่ง ของแต่ละคนเป็นอย่างไรครับ - Pantip https://pantip.com/topic/36554447
[10] คนแบบไหนที่เรียกว่า "คนเก่ง" ?? - Pantip https://pantip.com/topic/35792603
[11] ทำไมองค์กรต้องนิยามคำว่า 'คนเก่ง' ให้เข้าใจตรงกัน? - The People https://www.thepeople.co/social/look-up/53003
[12] โพสต์ของ Pratchaya H. - LinkedIn https://th.linkedin.com/posts/pratchayah_%E0%B8%99%E00%B8%95-activity-7230028411467919363-TmHy
[13] 'Inner Talent' Framework ใหม่ของการมอง Talent ให้ลึกถึงแก่นแท้ https://www.baseplayhouse.co/blog/inner-talent-framework
[14] 5 คุณสมบัติของ 'คนเก่งและแตกต่าง' ในที่ทำงาน | Mission To The Moon ... https://www.youtube.com/watch?v=UWKwDHUEJL8
[15] [PDF] แผนบริหารจัดการคนเก่ง (talent management) https://web2.nsm.or.th/images/ita/hr%20(Talent%20Management).pdf
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
