9 เม.ย. เวลา 06:21 • ปรัชญา

แบบไหนเรียก "สวย": ความหมายของคำว่าสวยตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน

มนุษย์ได้ตั้งคำถามในเรื่อง "ความงาม" มาเป็นพันปีแล้ว...
สวยตรงไหน...? เอาอะไรมาสวยก่อน...? แบบนี้สวยเหรอ...?
คำตอบที่ได้โดยส่วนใหญ่ค่อนข้างจะเป็นไปในทางปัจเจก เฉพาะบุคคลมากๆ ตามแต่ความรู้สึกหรือประสบการณ์ที่แต่ละคนได้รับผ่านมา
จากการทุ่มศึกษาของเหล่าบรรดานักคิด นักปรัชญาในอดีต เราจะเห็นวิวัฒนาการในนิยามความหมายของคำว่า "ความงาม" (Aesthetic) ว่าเป็นมาอย่างไรจวบจนมาถึงปัจจุบัน
แล้วเราจะเข้าใจคำว่า "สวย" เพิ่มมากขึ้นหรือไม่? มาลองดูกันครับ >>>
มันเริ่มมาจากยุคคลาสสิคโบราณ ช่วงเวลากรีกและโรมันเฟื่องฟูประมาณ 500 ปีก่อนคริสตกาล
>> บุคคลแรกที่มีการกล่าวถึงความงามก็คือ โซเครติส (Socrates) กล่าวว่า "เยาวชนควรดำรงชีวิตท่ามกลางความงาม จะทำให้ได้รับอิทธิพลในทางที่ดี ซึ่งความงามกับศีลธรรมนั้นเชื่อมโยงกัน"
>> ต่อมาเป็นเพลโต (Plato) ได้มีแนวคิดว่า "ความงามอยู่เหนือกาลเวลา เป็นนิรันดร์และสัจจะความจริง ความเป็นระเบียบของสัดส่วนคือองค์ประกอบของความงาม"
>> ปิดท้ายยุคคลาสสิคโบราณด้วย อาริสโตเติล (Aristotle) "วัตถุที่สวยงามต้องมีขนาดแน่นอน ไม่เล็กหรือใหญ่ รับรู้ความสมดุล สมมาตรและความสมบูรณ์ของวัตถุนั้นได้"
Aristotle
จะสังเกตได้ว่า โซเครติสและเพลโต มองความงามไปในเชิงอุดมคติซะเสียส่วนมาก ออกแนวฟุ้ง ๆ เพ้อ ๆ ฮ่า ๆ (ก็อย่างว่าล่ะครับ ช่วงเริ่มแรกแค่การตั้งข้อสงสัยแล้วเกิดคำถามก็เปิดโลกและภูมิปัญญาได้ขนาดไหนแล้ว) ซึ่งดูจะจับต้องได้ยากกว่าแนวคิดของอาริสโตเติล ที่ซึ่งนิยามความงามมุ่งเน้นไปที่กายภาพของวัตถุมากกว่า
อย่าเพิ่งง่วงเหงาหาวนอนกันนะครับ ฮ่า ๆ ต่อกันเลยครับ ฮึบ ๆ
...ที่สุดแล้ว มุมมองของอาริสโตเติลได้ถูกส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น ผ่านมากมายหลายยุคหลายสมัยทั้งยุคคริสเตียนหรือแม้กระทั่งยุคฟื้นฟูศิลปวิทยา (Renaissance) ก็ได้รับอิทธิพลแนวความคิดนิยามของความงามเชิงกายภาพของวัตถุเช่นเดียวกัน
ถึงแม้จะมีบุคคลที่กล่าวถึงนิยามความงามเพิ่มเติมจากนี้อีกหลายท่าน แต่ก็ยังไม่ได้หลุดจากแนวคิดเดิมของอาริสโตเติลเท่าใดนัก เป็นการส่งเสริมและขยายแนวความคิดนี้ซะมากกว่า
เรื่อยมาจนถึงศตวรรษที่ 17 (โหหหห!...เห็นความยาวนานในปรัชญาแนวคิดของอาริสโตเติลกันมั้ยครับ) จอห์น ล็อค (John Locke) เป็นคนแรกที่มองว่า "ความงามไม่ใช่แค่กายภาพของวัตถุเพียงอย่างเดียว แต่เป็นการตอบสนองในเชิงอัตนัยด้วย" หมายถึง มีการแสดงความรู้สึกนึกคิด ความคิดเห็นตอบสนองต่อวัตถุนั้นๆ ด้วยเช่นกัน
ต่อยอดด้วยฮูมและเบิร์ก (David Hume, Edmund Burke) ที่สนับสนุนแนวคิดต่อความงามที่ว่าเป็นการตอบสนองในเชิงอัตนัยมากกว่ากายภาพของวัตถุ
จนมาย้ำหัวตะปู! จบที่คนนี้ครับ ในศตวรรษที่ 18 นักปรัชญาที่ชื่อ คานท์ (Immanuel Kant) เขาปฏิวัติความคิดจากยุคเก่าโดยเชื่อว่า "ความงามเป็นประสบการณ์ส่วนตัว ที่อิงจากความรู้สึกพึงพอใจ โดยได้มาจากการพิจารณาสังเกตวัตถุ" เรียกได้ว่าไปในทางเชิงอัตนัยแบบสุดหลอดเต็มกราฟ
Immanuel Kant
แนวคิดของคานท์....เป็นแนวคิดที่ครอบคลุมและน่าเชื่อถือสำหรับนิยามของความงามมากที่สุดแล้วครับ เนื่องจากปรัชญาแนวคิดของเขาประยุกต์ผ่านกาลเวลาและยุคสมัยมาได้ใกล้เคียงกับความเป็นปัจเจกเฉพาะบุคคล วัฒนธรรม และสังคมที่หลากหลายในปัจจุบันที่สุด
หากจะมีนักคิด นักปรัชญาคนใดนิยาม "ความงาม" ในอนาคตล่วงหน้าไว้ต่อจากยุคสมัยพวกเราก็เอาซะตอนนี้ได้เลยนะครับ จะโต้แย้งล้มล้างแนวคิดของคานท์ก็ไม่ว่ากันแต่ อย่าให้สวย...รอนาน แฮ่!
โฆษณา