บทความ Blockdit ตอน สองมุมที่ถูกทั้งคู่
หากเราตัดไม้ไผ่มาปล้องหนึ่ง แล้วมองด้านข้างด้านยาว จะเห็นว่ามันเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า แต่หากมองอีกด้านหนึ่ง จะเห็นว่ามันเป็นวงกลม
คนที่มองด้านสี่เหลี่ยมยืนยันว่าสี่เหลี่ยมคือความจริง ก็ถูกของเขา
คนที่มองด้านวงกลมยืนยันว่าวงกลมคือความจริง ก็ถูกเช่นกัน
เพราะบางครั้งความจริงก็เป็นสัมพัทธ์ ขึ้นกับมุมมอง และบ่อยครั้งมีความจริงมากกว่าหนึ่งมุม
ในนิทานเรื่องคนตาบอดคลำช้าง แต่ละคนเชื่อมั่นว่าช้างมี ‘ความจริง’ อย่างที่เขาสัมผัส แต่เรารู้ว่า ‘ความจริง’ ของช้างไม่ใช่ที่ใบหู งวง ลำตัว หาง ส่วนใดส่วนหนึ่ง มันคือทั้งหมด
มนุษย์เรามักเห็นภาพหรือเหตุการณ์บางส่วนแล้วสรุปว่านี่หรือนั่นคือความจริง เพราะเราติดนิสัยหาความจริงสูงสุดเสมอ แล้วสรุปเป็นความจริง อาจไม่ผิด แต่อาจไม่ครบ เช่น เราเห็นนาย ก. ขับรถฝ่าไฟแดง เราก็รู้สึกว่าเขาไม่เคารพกฎหมาย นี่ก็ถูก
แต่หากเราดูอีกด้านหนึ่งของนาย ก. ที่เป็นจิตอาสาช่วยสังคม ก็เป็นความจริงอีกมุมหนึ่ง
เมื่อมองมากกว่าหนึ่งมุม ก็ทำให้เราเข้าใจนาย ก. ดีขึ้น
คนเราอาจมีมุมต่างๆ มากกว่า 1-2 มุม อาจมีหลายสิบมุม
การมองคนคนหนึ่งจึงต้องมองรอบด้าน มองทะลุเข้าไปในจิตใจเขา จึงจะเข้าใจเขา
เราอยู่ในโลกที่สอนว่า ทุกอย่างมีแค่ถูกกับผิด
เส้นตรงที่เราเห็นบนระนาบปกติเป็นเส้นตรง แต่หากเส้นนั้นอยู่บนลูกบอล มันก็เป็นเส้นโค้ง
ถูกทั้งคู่
ในช่วงปีสองปีนี้ ราคาเมล็ดกาแฟที่ประเทศฮอนดูรัสสูงขึ้นสองเท่า ภาพที่ทุกคนเห็นคือเกษตรกรไร่กาแฟได้เงินเพิ่มสองเท่า ย่อมเป็นเรื่องดี
แต่ในมุมของชาวไร่กาแฟ พวกเขาได้รับกำไรลดลง เพราะราคากาแฟในตลาดโลกสูงขึ้น แต่ราคาปุ๋ยเพิ่ม ดินฟ้าอากาศเปลี่ยนแปลงทำให้ผลผลิตลดลง หาคนงานยากขึ้น ทำให้ต้องจ่ายคนงานเพิ่ม ฯลฯ นอกจากนี้ราคากาแฟที่สูงขึ้น ก็ทำให้พฤติกรรมการบริโภคกาแฟเปลี่ยนแปลง คนดื่มกาแฟน้อยลง
ถ้าเราใช้มุมมองความจริงอีกด้านหนึ่ง เราก็จะเห็นภาพรวมที่ชัดขึ้น และถูกต้อง เพราะแต่ละเรื่องมักมองได้สองมุมเสมอ
การใช้ชีวิตก็เช่นกัน มันคือการใช้มุมมอง
ความสุขความทุกข์ก็เป็นมุมมอง มองด้านสุขก็สุข มองด้านทุกข์ก็ทุกข์
ปัญหาก็เช่นกัน มองว่าเป็นปัญหา มันก็เป็นปัญหา มองว่ามันเป็นแค่สิ่งที่เกิดขึ้น มันก็คือสิ่งที่เกิดขึ้นและควรได้รับการแก้ไข มองแบบนี้ก็ตัดความกลุ้มใจออกไปจากสมการ แล้วใช้พลังงานสมองไปแก้สิ่งที่เกิดขึ้นจริงๆ
นักเขียนรางวัลโนเบล เออร์เนสต์ เฮมิงเวย์ เขียนหนังสือได้ลุ่มลึก แต่ในชีวิตจริง จากคำบอกเล่าของคนใกล้ชิด เขาเป็นคนแย่มาก เห็นแก่ตัว ชอบหลอกเพื่อน ดื่มเหล้าหนัก ขี้คุย เป็นสามีที่ไม่ดี เป็นพ่อที่ไม่ดูแลลูก
แต่มองอีกมุม หากเฮมิงเวย์เป็นคนดี เขาอาจไม่สามารถเขียนหนังสือได้ดีและลึกขนาดนี้
การมองโลกแค่มุมเดียวอาจทำให้ไม่มีความสุขได้ ยกตัวอย่าง เช่น ภรรยาไม่มีความสุข เพราะสามีเป็นคนจำเจ ไปร้านอาหารเดิม ไปเที่ยวจุดเดิม ไม่ชอบเปลี่ยน เป็นคนน่าเบื่ออย่างยิ่ง จนภรรยาอาจรู้สึกว่าตนไม่มีความสุข
นี่ก็จริง
แต่ความจริงอีกมุมหนึ่งที่ภรรยาไม่ทันคิดอาจเป็นว่า เพราะเขาไม่ชอบเปลี่ยน เขาจึงยังคงอยู่กินกับเธอ
เรามองโลกได้หลายมุมเสมอ ระวังอย่าจับมุมใดมุมหนึ่ง แล้วสรุปว่ามันเป็นความจริงสูงสุด แล้วใช้มันเป็นกรอบขังตัวเอง
ลูกศิษย์สำนักเซนสองคนถกกัน และสรุปว่าใครถูกไม่ได้ ไปให้อาจารย์ตัดสิน
ศิษย์คนหนึ่งอธิบายเหตุผลของเขา อาจารย์บอกว่า “ถูกแล้ว”
ศิษย์อีกคนหนึ่งอธิบายเหตุผลของเขา อาจารย์ก็บอกว่า “ถูกแล้ว”
ศิษย์คนที่สามบอกว่า “อาจารย์บอกว่าถูกทั้งคู่ได้อย่างไร มันแย้งกัน”
อาจารย์ก็บอกว่า “เจ้าก็พูดถูก”
ทางพุทธจึงสอนให้ระวัง อย่ายึดมั่นถือมั่น
บางครั้งสิ่งที่เราคิดว่าเป็นความจริง ที่แท้ก็เป็นเพียงมายา
- 47
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
