บทความ Blockdit ผีเสื้อวันเดียว ตอน 5 : ยาชาแห่งศรัทธา
คาร์ล เซเกน เคยเล่าว่าเขาเสียพ่อแม่ตอนเด็ก เขามีความสัมพันธ์ที่ดีมากกับพ่อแม่ จนเขาอยากจะเชื่อว่าพวกเขาอยู่ที่ไหนสักแห่งที่เขาสามารถเชื่อมได้ เขายอมสละทุกอย่างเพื่อที่จะได้อยู่กับพ่อแม่สักห้านาทีต่อปี
ดังนั้นหากมีคนทรงเจ้าบอกว่า เขาสามารถเชื่อมกับพ่อแม่เราที่จากไปแล้วได้ เราอาจต้องการพบพ่อแม่มากเสียจนเรายอมเชื่อ โดยหลอกตัวเองว่ามันเป็นความจริง
การหลอกตัวเองทำให้สบายใจ
มนุษย์เรามีจิตใจอ่อน ต้องการที่พึ่ง จึงหันไปหาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เป็นอย่างนี้ทุกชาติทุกภาษา
มนุษย์เราเป็นสิ่งมีชีวิตที่เกิดมาพร้อมความกลัว เราต้องการกำลังใจ เราต้องการความปลอดภัย ทั้งทางกายและใจ จึงไม่แปลกที่คนทุกระดับ ไม่ว่ามีการศึกษาระดับไหน เชื่อเรื่องโหราศาสตร์
คาร์ล เซเกน กล่าวว่า ชีวิตมนุษย์สั้นแสนสั้นและไม่แน่นอน จึงดูเป็นสิ่งที่โหดร้ายเกินไปที่จะปิดกั้นคนไม่ให้ได้รับการปลอบโยนด้วยศรัทธา ในเมื่อวิทยาศาสตร์ไม่สามารถเยียวยาความเจ็บปวดของพวกเขา
แต่เราจะยอมหลอกตัวเองเพื่อให้สบายใจหรือว่ากล้าอยู่กับความจริง? เราจะเลือกชีวิตที่หลอกตัวเองไปเรื่อยๆ ด้วยความไม่รู้ไปได้นานเท่าใดก่อนที่ความฝันนั้นจะพังทลาย?
คนไทยเราโชคดีที่มีหลักพุทธอยู่ ซึ่งแก้ปัญหาทางใจได้ อย่างน้อยก็ในระดับหนึ่ง
หลักที่ว่าคืออริยสัจ 4 เมื่อเกิดทุกข์ ก็คนหาต้นเหตุของทุกข์นั้น แล้วใช้สติปัญญาแก้ที่ต้นเหตุ นี่คือวิธีคิดแบบวิทยาศาสตร์
การวิเคราะห์ตัวเอง สิ่งที่ตนเองทำ ผลที่ตามมา สิ่งที่ต้องการ ฯลฯ จึงสำคัญ และต้องทำต่อเนื่อง
ถ้าเราวิเคราะห์สถานการณ์แล้ว แก้ไม่ได้ หมอดูที่ไม่ใช่เราเอง จะแก้ได้อย่างไร อย่างมากก็เอายาชามาโปะแผลของเราให้ลืมความเจ็บชั่วคราว แต่แผลไม่หาย เราต้องเป็นคนรักษาแผลของเราเอง
การมองทุกอย่างในสเกลจักรวาลเปิดโลกทัศน์หลายเรื่อง โดยเฉพาะศาสนา
มีคนถาม คาร์ล เซเกน ว่าเขานับถือศาสนาอะไร
เซเกนตอบว่า เราต้องรับผิดชอบตัวเราเอง จะรอให้อำนาจเบื้องบนมาช่วยเราไม่ได้ แต่ถ้าหากมีอำนาจเบื้องบนจริง ก็ไม่เป็นไร เราก็ทำของเราแล้ว
เขาว่าคำว่าพระเจ้ากินความกว้าง บ้างหมายถึงคนแก่หนวดเคราขาวนั่งบนบัลลังก์บนท้องฟ้า หรือพระเจ้าของไอน์สไตน์ สปินโนซา ที่คือกฎจักรวาล หรือพระเจ้าที่สร้างจักรวาล แล้วรีไทร์หายไปที่อื่น
ศาสนาของเขาคือความจริง
ชีวิตเรามีความหมายไหม ถ้าไม่มีพระเจ้าหรืออำนาจข้างบน เราเหลืออะไร อยู่ด้วยตัวเอง
ดังนั้น “คุณเชื่อพระเจ้าไหม” เป็นคำถามที่ไร้ประโยชน์ ไม่ได้บอกอะไร มันเป็นแค่บทสนทนาของคนที่เจอกันเท่านั้น มันไม่ได้บอกความจริงอะไร
เราต้องการคำถามที่ชัดเจนกว่านี้
คำตอบก็คือความรู้
ความรู้เป็นเครื่องมือเดียวที่พาเราไปหาความจริง มันเปิดโลกทัศน์ เปิดประตูสู่ดินแดนใหม่ๆ
แม้ความรู้ที่มีอยู่ในโลกตอนนี้ยังไม่พอที่ทำให้เราตอบคำถามเรื่องความจริงทางศาสนาได้อย่างชัดเจน แต่เรารู้ว่ายังมีความรู้ใหม่ๆ ที่รอเราอยู่ วันหนึ่งข้างหน้าความรู้เหล่านั้นอาจเปลี่ยนมนุษยชาติและสรรพชีวิตในโลกในทางที่ดีขึ้น ถ้าเราไม่เลิกแสวงหาความรู้
และการแสวงหาความรู้ที่ดีที่สุดในตอนนี้คือ ด้วยตรรกะและหลักฐาน
เราเรียกการแสวงหาความรู้แบบนี้ว่าวิทยาศาสตร์
โลกเราไม่เคยปลอดคนเชื่อง่ายและคลั่งศาสนา ดังนั้นเราจึงมีลัทธิแปลกๆ ความเชื่อใหม่ๆ ปรากฏขึ้นตลอดเวลาไม่สิ้นสุด เรื่องแบบนี้น่าสนใจกว่าวิทยาศาสตร์ สนุกกว่าการใช้เหตุผลและหลักฐาน
จึงมีคนปฏิเสธหลักฐานที่อยู่ต่อหน้าเสมอ
แต่หากแกนหลักของศาสนาแข็งแรงจริง ก็ย่อมสามารถต้านการล้มล้างทางวิทยาศาสตร์ได้
ครั้งหนึ่ง คาร์ล เซเกน ถามทะไลลามะองค์ปัจจุบัน (องค์ที่ 14) ว่า “จะเกิดอะไรขึ้น หากหลักการความเชื่อของท่านถูกลบล้างด้วยหลักฐานทางวิทยาศาสตร์?”
องค์ทะไลลามะตอบว่า “งั้นพุทธศาสนาทิเบตก็คงต้องเปลี่ยนแปลง”
“แม้ว่าเป็นหลักใหญ่ อย่างเช่นการเวียนว่ายตายเกิดงั้นหรือ?”
“ใช่ แต่มันยากนะที่จะล้มล้างความจริงของการเกิดใหม่”
ประเด็นที่เซเกนว่าคือ ศาสนาที่มีฉนวนหุ้มห่อจากการล้มล้าง ไม่มีอะไรที่ต้องกังวลเกี่ยวกับความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์ เพราะความคิดเรื่องที่ว่ามีผู้สร้างจักรวาลนั้นแสดงให้เห็นยากพอๆ กับการล้มล้าง
การหลอกตัวเองอาจทำให้สบายใจ การหาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ก็อาจทำให้สบายใจ แต่ท้ายที่สุดมีแต่ความจริงที่ทำให้ใจของเราสงบ
- 5
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
