บทความ Blockdit ผีเสื้อวันเดียว ตอน 6 : ชีวิตคืออะไร
ชาวมังสวิรัติจำนวนมากไม่กินเนื้อสัตว์ บ้างเพราะเกี่ยวกับสุขภาพ บ้างเพราะไม่อยากฆ่าสัตว์ตัดชีวิต จึงกินแต่พืช
คาร์ล เซเกน ตั้งคำถามน่าคิดว่า “ทำไมฆ่าพืชจึงดีกว่าฆ่าสัตว์ล่ะ?”
นี่เป็นมุมมองว่า ธรรมชาติไม่มีคำว่า ‘ฆ่า’ มีแต่การหาอาหารเพื่อมีชีวิตรอด การกินสิ่งมีชีวิตอื่นเป็นธรรมชาติอย่างหนึ่ง อาหารอาจเป็นพืช เนื้อสัตว์ แล้วแต่สายพันธุ์
มนุษย์เป็นผู้ประดิษฐ์คำว่าฆ่า สิงโตฆ่ากวางเป็นอาหาร แต่เราไม่พูดว่า วัวฆ่าหญ้าเป็นอาหาร
การกินเจที่แท้จริงไม่มีในโลก เราเพียงเลื่อนเวลาของการฆ่าสัตว์เท่านั้น และหากเราใช้คำจำกัดความคำว่าฆ่า หมายถึงการยุติชีวิตหนึ่ง การกินพืชก็คือ ‘การฆ่า’ อย่างหนึ่ง
ในมุมมองของคนจำนวนมาก การตัดต้นไม้ไม่ถือว่าเป็น ‘การฆ่า’ การหั่นผักก็ไม่ใช่การฆ่า
มาถึงจุดนี้ก็มีคนจัดวรรณะของสิ่งมีชีวิต ฆ่าพืชไม่เป็นไร แต่ฆ่าสัตว์ไม่ค่อยดี เพราะ “พืชไม่มีวิญญาณ พืชไม่มีเส้นประสาท”
นี่เป็นการกำหนดของคนอีกเช่นกัน
เราสรุปเอาเองว่าเส้นประสาททำให้เรารู้จักความเจ็บปวด พืชไม่มีเส้นประสาท จึงไม่รู้จักความเจ็บปวด
มีการทดลองทางวิทยาศาสตร์มากมายที่ชี้ว่า พืชก็มีความรู้สึก
หากใช้วิธีคิดแบบนี้ การกินพืชเป็นอาหารก็คือการฆ่าอย่างหนึ่ง เพราะพืชก็เป็นชีวิตที่มีความรู้สึก
เคยสงสัยไหมว่าพืชมากมายสร้างหนามแหลมขึ้นมา? ก็เพื่อไม่ให้สัตว์มากินมันเป็นอาหาร แปลว่ามันไม่อยากถูกกิน มันอยากมีชีวิตต่อไป
นี่มิได้บอกว่าเราไม่ควรกินเจ แค่ชี้ให้เห็นอีกมุมมองหนึ่ง คือมุมมองของจักรวาล
คาร์ล เซเกน เขียนว่า “เราเลี้ยงสัตว์มาเพื่อฆ่ากิน ทำลายป่า ก่อมลพิษในแม่น้ำกับทะเลสาบจนปลาอยู่ไม่ได้ ฆ่ากวางเป็นกีฬา ฆ่าเสือดาวเพื่อเอาหนัง ฆ่าวาฬมาทำปุ๋ย จับโลมาด้วยตาข่ายที่ทำให้พวกมันหายใจไม่ออกและดิ้นพล่านในตาข่ายยักษ์ ทุบหัวลูกแมวน้ำจนตาย ทำให้สูญสิ้นวันละสายพันธุ์ทุกวัน ทั้งสัตว์และพืชทั้งหลายเหล่านี้มีชีวิตเหมือนกับเรา สิ่งที่เราปกป้องไม่ใช่ ชีวิต แต่คือชีวิตมนุษย์”
มนุษย์สำคัญที่สุด!
เราเป็นเจ้าโลก!
คาร์ล เซเกน มีมุมมองเรื่องชีวิตที่สวนทางกับกรอบคิดของคนจำนวนมากซึ่งมักมองชีวิตเป็นเรื่องเอกเทศ ชีวิตใครชีวิตมัน เซเกนชี้ว่า ‘ชีวิต’ มิได้เกิดเมื่อมีการปฏิสนธิ หากแต่สืบย้อนกลับไปตั้งแต่ต้นกำเนิดของชีวิต ทั้งนี้เพราะชีวิตเป็นสายโซ่ที่ไหลต่อเนื่องไม่ขาดตอนมาตั้งแต่กำเนิดโลกเมื่อหลายพันล้านปีก่อน มันเป็นห่วงโซ่ที่เชื่อมกับชีวิตแรกบนโลก ทุกชีวิตบนโลกวันนี้ล้วนสืบสายมาจากชีวิตแรกนั้น ดังนั้นเราทุกคนตอนนี้ก็คือชีวิตแรกนั้น
เวลา 4,600 ล้านปีของโลกพัฒนาสิ่งมีชีวิตจนปรากฏมนุษย์เช่นที่เป็นอยู่ แต่มนุษย์ก็ยังไม่หยุดวิวัฒนาการ หากโลกยังอยู่รอดไปอีกหลายพันล้านปี มนุษย์ก็คงวิวัฒนาการไปจนเราจำไม่ได้ โดยเฉพาะเมื่อรวมกับวิทยาการที่พัฒนาไปเรื่อยๆ เราอาจรวมวิทยาการเข้ากับวิวัฒนาการ และมนุษย์ในอนาคตก็จะไม่เหมือนมนุษย์วันนี้ เช่นที่เราในวันนี้แตกต่างจากจากมนุษย์วานรเมื่อหลายล้านปีก่อน แต่มันกยังเป็นชีวิตแรก
ถ้าใช้ ‘ชีวิต’ เป็นมาตรวัดคุณค่า เราก็มีคำถามว่า การสำเร็จความใคร่ของชายเป็นการฆาตกรรมหมู่หรือไม่? เช่นเดียวกับการมีเพศสัมพันธ์โดยไม่มีการปฏิสนธิ เพราะทุกครั้งที่มีการหลั่ง จะมีตัวอสุจิหลายร้อยล้านตัวที่ตายไปเพราะไม่ได้ปฏิสนธิ
การใช้ยาคุมกำเนิดเป็นการฆ่าทางอ้อมหรือไม่? ฝันเปียกเป็นการฆ่าโดยไม่เจตนาหรือไม่? การมีประจำเดือนของสตรีซึ่งเป็นการทำลายไข่ เป็นการฆาตกรรมหรือไม่? เพราะทุกเดือนที่ไข่ไม่ได้รับการปฏิสนธิ ก็เท่ากับว่าไข่ใบนั้นถูกปล่อยให้ตายไป ตลอดทั้งชีวิตของแต่ละคน มีตัวสเปอร์มหรือไข่ตายไปนับไม่ถ้วน เหล่านี้คือ ‘ชีวิต’ ทั้งนั้นมิใช่หรือ?
ประเด็นคือเราจัดระดับชีวิตของสัตว์อย่างไร จัดเป็นสัตว์ชั้นต่ำกับสัตว์ชั้นสูง เราฆ่าสัตว์ชั้นต่ำได้ แต่ไม่ควรฆ่าสัตว์ชั้นสูง เช่น แมว หมา วาฬ โลมา
แต่เราเหยียบแมลงสาบได้โดยไม่ลังเล เราสามารถกินยาปฏิชีวนะเพื่อฆ่าแบคทีเรียตายยกรัง เราไม่รู้สึกว่าผิด เพราะเราจัดมันเป็นสิ่งมีชีวิตชั้นต่ำ ไม่มีเส้นประสาท ไม่มีดวงตาใสแป๋วจ้องเรา ทำให้เราสงสาร
นี่มิได้ชี้ว่าอะไรถูกหรือผิด แค่ชี้ว่า นี่เป็นวิธีหนึ่งในการมองโลกและชีวิต โดยมองในสเกลของจักรวาล
มองสรรพสิ่งในสเกลใหญ่ระดับนี้ จะเห็นโลกและชีวิตต่างจากการมองด้วยกรอบคิดเดิมเสมอ
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
