ความเป็นนคร "ลำพางเมือง" แห่งเดียวในลานนาสู่ความเป็นพระเจ้า
“ประชุมพงศาวดาร เล่ม 10” ภาคที่ 10 ตอนปลาย พิมพ์ครั้งที่ 1 พ.ศ.2507 บันทึกตอนหนึ่งว่า
จุลศักราช 1125 (พ.ศ.2306) ม่าน (พม่า) ได้ล้านนาทั้ง 57 เมืองแล้วก็ยกทัพไปตีหลวงพระบาง เมื่อตีเสร็จได้หลวงพระบางจึงกลับมาตั้งทัพที่วัดหลวงลำพางเมืองนคร (วัดลำปางหลวง) ก่อนที่ พ.ศ.2307 จะยกพลทั้งม่านและลานนาไทยลงไปตีกรุงศรีอยุธยา จนกลายเป็นเหตุเสียกรุงครั้งที่ 2
ลำพางเมืองนคร หรือที่บันทึกโบราณผสมภาษาล้านนาเรียกสั้นๆว่า “นคร” เนื่องจากที่แห่งนี้เคยเป็นรัฐอิสระ ช่วงระยะเวลาหนึ่งที่เชียงใหม่และลำพูนไชยเป็นเมืองขึ้นของพม่า คนสมัยนั้นจึงเรียกลำพางเมืองนคร ว่า “นคร”
แล้ว “นคร” สำคัญไฉน EP แรก LampangTimes ขอพาทุกท่านย้อนกลับไปเมื่อ 260 ปีก่อนนี้
ตอนนั้นลำพางเมืองนครถูกพม่าตีตกเป็นเมืองขึ้นแล้ว ก็ปรากฏว่าเกิดวีรบุรุษจากบ้านปงยางคกขึ้นมาปลดแอกจากผู้ปกครองชาวม่านชื่อ “หนานทิพย์ช้าง”
“หนานทิพย์” ผู้เชี่ยวชาญในการคล้องช้างและตัดหางช้าง ชาวบ้านเรียกต่อๆกันมาติดปากว่าหนานทิพย์ช้าง ซึ่งต่อมาต้องการจะเป็นเจ้าเมืองนครจึงยอมถวายเครื่องราชบรรณาการให้พระเจ้ากรุงอังวะ ได้รับสถาปนาให้เป็นพระยานครลำปางคนแรก และเป็นพระเจ้าทิพย์จักรสุละวะฤาไชยสงคราม ปฐมกษัตริย์ราชวงศ์ทิพย์จักร
หลังหนานทิพย์ช้างถึงพิราลัยทำให้บุตรชายคนที่ 2 เกิดมามีราชศักดิ์เป็นเจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว หรือที่เรียกกันว่า “ฟ้าชายแก้ว” ขึ้นเป็นเจ้านครลำปางคนที่ 2
ระหว่างที่พม่าปกครองลานนา สั่งให้ฟ้าชายแก้ว กับ พระยาจ่าบ้าน ไปสู้ศึกกับอยุธยา แต่ทั้ง 2 มีใจภักดีต่อพระเจ้ากรุงธนบุรีขอร่วมสงครามภายใต้กษัตริย์สยามมีความดีความชอบ เริ่มแต่งตั้งให้พระยาจ่าบ้านเป็นเจ้าเมืองเชียงใหม่ และให้ฟ้าชายแก้วเป็นอุปราช
กษัตริย์สยามทรงเห็นว่าเมืองลำพูนไชยเงียบเหงา จึงย้ายให้ฟ้าชายแก้วไปเป็นพระยานครลำปาง มีพระยากาวิละ บุตรชายเป็นอุปราช ส่วนพระยาจ่าบ้าน พระยาเชียงใหม่ ให้พระยาวังพร้าวเป็นอุปราช
ฟ้าชายแก้วมีบุตรชาย 7 คน คือกาวิละ ,คำโสม ,น้อยธรรม ,ดวงทิพ ,หมูล่า ,คำฟั่น ,บุญมา และธิดา 3 คน
บุตรชายคนโตคือ “กาวิละ” ซึ่งจะกลายเป็นพระยานครลำปางคนที่ 3 กระทั่ง พ.ศ.2330 รัชกาลที่ 1 ให้พระยานครลำปาง ไปเป็นพระยาเมืองเชียงใหม่ มีน้อยธรรมเป็นอุปราช
ตั้งคำโสมเป็นพระยานครลำปาง มีดวงทิพเป็นอุปราช
พระยาน้อยธรรม พระยาเชียงใหม่ ,คำฟั่น อุปราช
คำฟั่นขึ้นพระยาเชียงใหม่ บุญมาเป็นพระยาลำพูนไชย
มาถึงตรงนี้จะยิ่งเห็นชัดว่า พงศาวดารเรียกลำปางว่า “นครลำปาง” ในขณะที่เชียงใหม่ ลำพูนไชย แพร่ น่าน เถิน งาว พะเยา ล้วนแล้วแต่มีสถานะเป็นเมือง
โดยรุ่นลูกทั้ง 7 คน ได้ถูกสลับหมุนเวียนการเป็นเจ้าเมืองเชียงใหม่ เจ้าเมืองลำพูน และ เจ้าเมืองลำปางเมืองนครกันครบ
แต่สายการย้ายเจ้าผู้ครองเมืองเองก็มี 3 ปัจจัยหลักที่ห้ามฝ่าฝืนนั่นคือ
1.อุปราชเมืองนั้นต้องขึ้นเป็นผู้ครองเมืองนั้น
2.เจ้าเมืองลำพูนไชยย้ายไปเมืองเชียงใหม่ได้
3.อุปราช-ผู้ครองนครลำปางจะไม่ย้ายไปเชียงใหม่และลำพูนไชย
ดังนั้น การที่รัชกาลที่ 1 ย้ายพระยากาวิละไปเป็นพระยาเมืองเชียงใหม่ อาจเหมือนลดสถานะผู้ครองนครไปครองเมือง แต่ก็ตอบแทนด้วยการสถาปนาพระยากาวิละเป็นพระเจ้าเชียงใหม่ และเป็นราชวงศ์ทิพย์จักรคนแรก ที่กษัตริย์ไทยแต่งตั้งให้มีราชศักดิ์ขึ้นต้นว่าพระเจ้า
ซึ่งเมื่อพี่ชายคนโตกาวิละเป็นพระเจ้าเชียงใหม่ พระยาดวงทิพ เป็นพระยานครลำปางจึงทำเรื่องถึงรัชกาลที่ 2 ว่าด้วยตำแหน่งผู้ครองนครและความสำคัญของนครลำปาง ในที่สุดมีการพระราชทานสุวรรณบัฎขึ้นมาให้พระยาดวงทิพเป็น #พระเจ้านครลำปาง
ว่า เจ้าวรญาณรังษีภักดีราชธรรม์ สุพรรณโสมดไนย โยนกวิลัยประชากรณ์ อมรมหาเดชเชษฐกเสนางค์ #ลำปางมหานคราธิปตัย
ทำให้ลูกดวงทิพ ได้รับพระราชทานพระนามว่า เจ้าพรหมาภิพงศ์ธาดา สามันตวิชิตประเทศราช บริสัษยนาถทิพจักราธิวงศ์ ดำรงโยนวิสัย อภัยรัษฎารักษ์ อุดมศักดิสุเสรนางค์ #ลำปางคมหานคราธิปตัย
โดยในรุ่นหลานก็มีเหตุลักษณะนี้เช่นกัน หรืออาจกล่าวได้ว่ามาถึงตอนนี้ นครลำปางมีผู้ครองนครกลายเป็นเจ้าขึ้นมา 3 คนแล้ว
ความโกลาหลในยศถาบรรดาเจ้านี้เป็นเรื่องใหญ่ที่คนลำปางและคนเชียงใหม่พูดถึงกันอย่างมาก ระดับที่สมัยนี้หนุ่ม-กรรชัยต้องเชิญไปออกรายการโหนกระแส
แต่วันนั้นความวุ่นวายมันถูกส่งต่อมาถึงรัชกาลที่ 6 และประทับตราด้วยนามสกุลว่า “เชื้อเจ็ดตน”
เรื่องราวนี้ไม่ได้มีเจตนาทำลายชื่อเสียงของผู้ที่มีนามสกุลเชื้อเจ็ดตนแต่อย่างใด และหากสืบสายสกุลกันจริงๆแอดมินก็มีรุ่นย่าทวดมาทางสายนี้เช่นกัน
LampangTimes เพียงเล่าเรื่องราวที่ประวัติศาสตร์ล้านนาไม่เคยบอกมาก่อนเท่านั้นเอง
โปรดติดตาม EP ต่อไปในโอกาสที่ชาติต้องการ
#เจ้าเจ็ดตน
#พงศาวดารนครลำปาง
#เชื้อเจ็ดตน
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
