“Water-Scrum-Fall” กับดักของการทำ Agile ที่ไม่ใช่ Agile
(หมายเหตุ – บทความนี้ต่อยอดจาก "Agile ยังอยู่ หรือแค่เปลี่ยนชื่อ?" https://two-stories-a-day.medium.com/agile-ยังอยู่-หรือแค่เปลี่ยนชื่อ-c14b6786fef8)
“มีคำถามจากน้องๆ มาอย่างต่อเนื่องว่า คำว่า “Water-Scrum-Fall” พี่เล่นมุข?” จริงๆ ผู้เขียนไม่ได้กำหนดเอง วันนี้เลยมาเจาะเรื่องนี้ละกันกับคำว่า “Water-Scrum-Fall”
====
Agile จริง หรือแค่พิธีกรรม?
คำถามสำคัญที่องค์กรควรถามตัวเองวันนี้คือ “สิ่งที่เราทำอยู่ เป็น Agile จริง ๆ หรือเป็นเพียงภาพลวงตา?”
หลายองค์กรกำลังติดอยู่ในกับดักที่เรียกว่า “Water-Scrum-Fall” โดยไม่รู้ตัว
ในยุคที่ AI สามารถเขียนโค้ด 🤖 สร้างต้นแบบ 🎨 วิเคราะห์ความต้องการ และตอบสนองต่อ feedback ได้ในระดับ real-time ⚡ กระบวนการที่ยังยึดติดกับแนวคิด Waterfall จึงไม่เพียงล้าหลัง แต่ยังทำลายศักยภาพการแข่งขันโดยตรง
====
Water-Scrum-Fall คืออะไร?
“Water-Scrum-Fall” คือการประยุกต์ใช้ Scrum แบบไม่เต็มรูปแบบ โดยมีโครงสร้าง 3 ส่วน
* 🔵 Water: เริ่มจากการวางแผนแบบ Waterfall — requirements และ design ถูกล็อกล่วงหน้า ผ่านขั้นตอนการอนุมัติหลายระดับ
* 🔴 Scrum: ใช้ Scrum เฉพาะในขั้นตอน Build — เพื่อสร้างภาพว่ามีความยืดหยุ่น
* ⚪ Fall: จบด้วยกระบวนการทดสอบและปล่อยงานแบบ Waterfall ที่ release เป็นรอบใหญ่และช้า
แนวคิดนี้ถูกวิพากษ์วิจารณ์ตั้งแต่ต้นทศวรรษ 2010 โดย Dave West จาก Forrester ที่เตือนว่า Water-Scrum-Fall เป็นเพียง “Waterfall ปลอมตัว” ซึ่งบั่นทอนความสามารถขององค์กรในการปรับตัวและสร้างคุณค่าจริง
====
ทำไม Water-Scrum-Fall ถึงเป็นปัญหา?
เพราะมันขัดกับหลักการ Agile ดังนี้
* ❌ ทีมไม่มีอำนาจตัดสินใจจริง ทุกอย่างถูกกำหนดไว้ล่วงหน้า
* ❌ Sprint กลายเป็นแค่กล่องดำ ไม่มี inspect & adapt
* ❌ Release ยัง fix เป็นรอบใหญ่ ไม่ตอบสนองผู้ใช้งานจริง
Ken Schwaber และ Jeff Sutherland ผู้ร่วมก่อตั้ง Scrum ระบุชัดว่า “Scrum ที่ฝืนทำในโครงสร้างแบบ Waterfall ไม่ใช่ Scrum”
====
อะไรทำให้หลายองค์กรยังหลงวนอยู่กับโมเดลนี้?
1. 🧠 ความเคยชินในการควบคุม – ผู้บริหารหลายคนยังยึดติดกับแผนล่วงหน้ารายปีและความแน่นอนแบบ Waterfall
2. 🪞 ไม่กล้าเปลี่ยน mindset – ผู้จัดการที่เติบโตจากยุคเดิมยังไม่พร้อมปล่อยอำนาจการตัดสินใจให้กับทีม
3. 🧱 เปลี่ยนแค่เปลือก – แม้จะมี Daily Stand-up แต่กระบวนการตัดสินใจยัง fix จากบนลงล่าง
4. 📊 KPI-driven Agile – โฟกัสที่รูปแบบภายนอก ไม่ใช่ผลลัพธ์ที่จับต้องได้
====
เมื่อ AI เข้ามา disrupt — Water-Scrum-Fall ยิ่งไปไม่รอด
AI ไม่ได้มาแค่ช่วย แต่เปลี่ยน logic ทั้งกระบวนการ
* 💻 Code Generation: GitHub Copilot, Replit AI เขียน test และ component ได้แบบ near-instant
* 🔧 Rapid Prototyping: Notion AI หรือ Uizard สร้างต้นแบบในชั่วโมง ไม่ใช่สัปดาห์
* 📈 AI Insight Loop: วิเคราะห์พฤติกรรมผู้ใช้ → ปรับ backlog → deploy ได้ภายในวันเดียว
เมื่อ feedback cycle เหลือไม่กี่ชั่วโมง Water-Scrum-Fall ที่ต้องรอ approval หลายชั้นและ release เป็นรอบ จึงกลายเป็นภาระที่ถ่วงองค์กรไว้
====
Agile จริง vs Water-Scrum-Fall ต่างกันอย่างไร?
* 🔄 Agile ให้ทีมมี autonomy และเรียนรู้จาก feedback ทุกวัน ส่วน Water-Scrum-Fall ยึดแผนล่วงหน้า
* 🧩 Agile เชื่อมต่อ Dev → QA → Release อย่างไร้รอยต่อ Water-Scrum-Fall แยกเป็น silo
* 🔍 Agile ขับเคลื่อนด้วยการทดลองและปรับตัว Water-Scrum-Fall ขับเคลื่อนด้วยแผนที่ตายตัว
* 🤖 เมื่อมี AI – Agile จะขยายผลได้เร็วกว่า Water-Scrum-Fall ที่ rigid และ fix scope
====
องค์กรจะก้าวพ้น Water-Scrum-Fall ได้อย่างไร?
1. 🎯 นิยามเป้าหมายใหม่ – ทำ Agile เพื่อสร้างคุณค่า ไม่ใช่เพียงแค่ทำให้ดู Agile
2. 🧭 ยอมรับสิ่งที่เป็นอยู่ – Mapping ความจริงที่มีเทียบกับหลัก Agile แล้วประเมินว่าเรายังติด phase waterfall ตรงไหนบ้าง
3. 🧪 ทดลองจริง – สร้างทีม pilot ใช้ AI ช่วย end-to-end ตั้งแต่ prioritize → design → deliver → learn
4. 🚀 เลิกยึด phase แบบ fix – เปลี่ยนการปล่อยงานเป็นแบบ continuous flow + feature flag แทน release schedule
5. 🌍 เรียนรู้จากองค์กรระดับโลก:
* Spotify: สร้าง squad ที่มี autonomy เต็มที่ ใช้ model tribes/guilds แทน silo แบบเดิม
* Amazon: ปรับแนวคิด “You build it, you run it” ให้ทีมรับผิดชอบเต็มตั้งแต่ dev ถึง prod
* Airbnb: ใช้ AI ปรับ UI ให้เหมาะกับ user behavior แบบ real-time เพื่อ optimize conversion
6. 🌱 กรณีศึกษาไทย: AXONS บริษัท AgriTech ในเครือ CP
* ใช้ PDCA (Plan-Do-Check-Adjust) แทน Scrum แบบ fix structure
* 🗺️ Plan: ลงพื้นที่เพื่อเข้าใจ pain point จริงของเกษตรกร
* 🛠️ Do: พัฒนาซอฟต์แวร์ตามโจทย์เฉพาะ + iterate อย่างรวดเร็ว
* 📊 Check: วิเคราะห์ผลการใช้งานจาก field data และ sensor
* 🔁 Adjust: ปรับซอฟต์แวร์ให้ตอบโจทย์ความเป็นจริงมากขึ้นทุกรอบ
* PDCA ทำให้ AXONS รักษาความยืดหยุ่น และพัฒนาได้สม่ำเสมอ โดยไม่จำเป็นต้องมี Scrum Master หรือ Sprint fix timebox ใด ๆ
====
ถ้า Agile คือ mindset — Water-Scrum-Fall คือกับดักความสบายใจ
Water-Scrum-Fall เป็นเหมือนภาชนะที่มีฉลาก Agile แปะอยู่ แต่ข้างในยังคงเป็นน้ำเดิม — เต็มไปด้วยการควบคุม, แผนตายตัว และการโฟกัสที่เอกสารมากกว่าคุณค่า
ในวันที่ AI กำลังทำให้โลกเร็วขึ้นทุกวัน ความช้าจากกระบวนการเก่าจะไม่ใช่แค่เรื่องล้าหลัง แต่คือ “ความเสี่ยง” ต่อการอยู่รอดขององค์กร
คำถามสุดท้ายคือ “คุณจะเป็นองค์กรที่ยึดติดกับชื่อ Agile? หรือจะเปลี่ยนวิธีคิดให้ Agile กลายเป็น reality ที่ตอบโจทย์โลกยุค AI อย่างแท้จริง?”
#วันละเรื่องสองเรื่อง
#Agile
#Waterfall
#Scrum
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
