ฉันคือข้าราชการที่ดี: ก้าวแรกสู่กระทรวงคมนาคม ก้าวต่อไปสู่การพัฒนาอย่างยั่งยืนตามแนวทางระหว่างประเทศ
การยกระดับทรัพยากรมนุษย์ในยุคปัจจุบันมิใช่เพียงการอบรมทักษะหรือความรู้ หากแต่เป็นกระบวนการที่ส่งเสริมให้แต่ละคนสามารถใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพ มีทางเลือกในชีวิต และมีศักยภาพในการพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง ซึ่งนับเป็นรากฐานของการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน ทั้งในมิติทางเศรษฐกิจ สังคม และคุณภาพชีวิตโดยรวมซึ่งสอดคล้องกับแนวคิดของศาสตราจารย์อมาร์ตยา เซน (Amartya Sen) นักเศรษฐศาสตร์ชาวอินเดียที่ได้รับรางวัลโนเบลในสาขาเศรษฐศาสตร์ในปี 1998 จากผลงานที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์และความยากจน
บทความฉบับนี้เป็นการตกผลึกและสะท้อนมุมมองของผู้เขียนในฐานะผู้เข้ารับการอบรม ฉันคือ...ข้าราชการที่ดี รุ่นที่ 84 กระทรวงคมนาคม ซึ่งนำไปเชื่อมโยงอธิบายกับกรอบแนวคิดขององค์การสหประชาชาติ (United Nations: UN) ซึ่งมีเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development Goals: SDGs) จำนวน 17 ประการ และนำไปเชื่อมโยงกับหลักสมรรถนะ 5 ด้าน ของข้าราชการพลเรือนที่ถูกกำหนดโดยสำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน (สำนักงาน ก.พ.)
ทั้งนี้ เนื้อหาในบทความนี้เป็นเพียงมุมมองส่วนตัวของผู้เขียนเท่านั้น มิได้สะท้อนมุมมองของต้นสังกัดหรือส่วนราชการแต่อย่างใด
การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ผ่านกระบวนการอบรมในภาคราชการ
ในบริบทของราชการไทย การสร้างข้าราชการรุ่นใหม่ที่มีศักยภาพและจิตสำนึกต่อสาธารณะ จำเป็นต้องเริ่มต้นจากกระบวนการเรียนรู้ที่เป็นระบบ การอบรมข้าราชการบรรจุใหม่ในศตวรรษที่ 21 จึงมิใช่แค่การถ่ายทอดข้อมูลความรู้เท่านั้น หากแต่เป็นการปลูกฝังทัศนคติ และความสามารถที่สอดรับกับบริบทโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว
ตลอดระยะเวลาของการอบรม ผู้เขียนจะขอยกตัวอย่างบางหัวข้อที่ได้เรียนรู้ ซึ่งสามารถนำไปต่อยอดในการทำงานจริง หนึ่งในหัวข้อวิชาที่น่าสนใจคือ “เทคโนโลยีเพื่อการอยู่รอดในศตวรรษที่ 21” ซึ่งมุ่งเสริมทักษะความเข้าใจด้านดิจิทัล (Digital Literacy) ตั้งแต่ 1. หาข้อมูลเป็น 2. พัฒนาตัวเองได้จริง 3. สื่อสารเพื่อสร้างความร่วมมือ 4. เท่าทันความปลอดภัยทางไซเบอร์ 5. ใช้อย่างเชี่ยวชาญ และ 6. ใช้คิดค้นและวิจัย
โดยเนื้อหาเป็นรูปธรรม เช่น การใช้ AI อย่าง ChatGPT หรือ Gemini ในงานราชการ ซึ่งสอดคล้องกับ SDG 4 (สร้างหลักประกันว่าทุกคนมีการศึกษาที่มีคุณภาพอย่างครอบคลุมและเท่าเทียม และสนับสนุนโอกาสในการเรียนรู้ตลอดชีวิต) และ SDG 9 (สร้างโครงสร้างพื้นฐานที่มีความยืดหยุ่นต่อการเปลี่ยนแปลง ส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรม ที่ครอบคลุมและยั่งยืน และส่งเสริมนวัตกรรม)
อีกวิชาหนึ่งที่จุดประกายความคิดผู้เขียนอย่างมากคือ “คุณลักษณะของข้าราชการยุคใหม่และการให้บริการประชาชน” ซึ่งเน้นความสำคัญของการเป็นข้าราชการที่มีคุณธรรม มีจิตสาธารณะ และพร้อมทำงานเพื่อประชาชนอย่างแท้จริง การเชื่อมโยงกับหลักธรรมในพุทธศาสนา เช่น สังคหวัตถุ 4 ได้แก่ ทาน (การสละเพื่อประโยชน์ของผู้อื่น) ปิยวาจา (การใช้วาจาไพเราะ) อัตถจริยา (การประพฤติให้เกิดประโยชน์ต่อประชาชนผู้รับบริการ) และสมานัตตา (การดำรงตนอย่างเสมอต้นเสมอปลาย โดยไม่ถือตัววางอำนาจเหนือประชาชนผู้รับบริการ)
ซึ่งช่วยขยายมุมมองด้านการบริหารงานภาครัฐให้เห็นว่าความเมตตา การเอื้อเฟื้อ และความเสียสละ เป็นพื้นฐานสำคัญของการให้บริการที่มีคุณภาพ ตอบโจทย์ SDG 16 (ส่งเสริมสังคมที่สงบสุขและครอบคลุม เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ให้ทุกคนเข้าถึงความยุติธรรม และสร้างสถาบันที่มีประสิทธิผล รับผิดชอบ และครอบคลุมในทุกระดับ)
วิชาถัดไปที่ผู้เขียนขอยกมา คือ “การส่งเสริมความเสมอภาคระหว่างหญิงชาย” สอนโดยกรมกิจการสตรีและสถาบันครอบครัว ช่วยเปิดโลกทัศน์ให้ข้าราชการใหม่เข้าใจว่า ความเสมอภาคไม่ได้หมายถึงการที่ทุกคนถูกปฏิบัติเหมือนกันหมด หากแต่เป็นการคำนึงถึงบริบทและความแตกต่างของแต่ละบุคคล
โดยการเรียนรู้เกี่ยวกับเพศภาวะ เพศกำเนิด และอิทธิพลของวัฒนธรรมที่หล่อหลอมทัศนคติของสังคม ยังช่วยให้ตระหนักถึงความสำคัญของการสร้างระบบราชการที่เปิดกว้างและยอมรับความหลากหลายทางเพศ สอดคล้องกับ SDG 5 (บรรลุความเสมอภาคระหว่างเพศ และเพิ่มบทบาทของสตรีและเด็กหญิงทุกคน) และ SDG 10 (ลดความไม่เสมอภาคภายในและระหว่างประเทศ)
สุดท้าย คือ วิชา “สิทธิมนุษยชน” ซึ่งจัดโดยกรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ ช่วยตอกย้ำว่าข้าราชการในฐานะผู้แทนรัฐ ต้องตระหนักถึงบทบาทในการเคารพและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนทุกกลุ่ม โดยปราศจากอคติ ไม่ว่าจะเรื่องเชื้อชาติ เพศ หรือสถานะทางเศรษฐกิจ ซึ่งเป็นจุดสำคัญในการส่งเสริมความยุติธรรมในสังคม ตามหลักการของ SDG 16 (ส่งเสริมสังคมที่สงบสุขและครอบคลุม เพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน ให้ทุกคนเข้าถึงความยุติธรรม และสร้างสถาบันที่มีประสิทธิผล รับผิดชอบ และครอบคลุมในทุกระดับ)
การเรียนรู้ของข้าราชการใหม่ตามแนวทางการพัฒนาที่ยั่งยืนและความสอดคล้องกับสมรรถนะหลักของสำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน (สำนักงาน ก.พ.)
การอบรมดังกล่าวไม่เพียงแต่เป็นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ที่เป็นไปตามกรอบแนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน แต่ยังสอดคล้องกับแนวทางของสำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน (สำนักงาน ก.พ.) ที่ได้กำหนดสมรรถนะหลัก ไว้จำนวน 5 ข้อ ดังนี้
1. การมุ่งผลสัมฤทธิ์
2. บริการที่ดี
3. การสั่งสมความเชี่ยวชาญในงานอาชีพ
4. การยึดมั่นในความถูกต้องชอบธรรมและจริยธรรม
5. การทำงานเป็นทีม
จากหัวข้อวิชาเทคโนโลยีเพื่อการอยู่รอดในศตวรรษที่ 21 คุณลักษณะของข้าราชการยุคใหม่และการให้บริการประชาชน การส่งเสริมความเสมอภาคระหว่างหญิงชาย และสิทธิมนุษยชน ย่อมสอดคล้องกับหลักสมรรถนะหลักของสำนักงาน ก.พ. ทุกประการ ดังนี้
“การมุ่งผลสัมฤทธิ์” โดยการนำความรู้ที่ได้ไปประยุกต์ใช้จริง เช่น การใช้งานเทคโนโลยี AI ช่วยปฏิบัติงาน เพื่อให้เกิดผลลัพธ์ที่เป็นรูปธรรมในการทำงาน ลดความซ้ำซ้อน เพิ่มประสิทธิภาพ และสร้างประโยชน์ต่อประชาชนให้ได้รับบริการที่รวดเร็วมากยิ่งขึ้น
“บริการที่ดี” ที่เน้นการให้บริการอย่างมีเมตตา ความเข้าอกเข้าใจ และความเคารพต่อศักดิ์ศรีของผู้รับบริการ ข้าราชการที่ปฏิบัติตนตามหลักสังคหวัตถุย่อมสามารถสร้างความพึงพอใจและความไว้วางใจจากประชาชนได้ และเกิดภาพลักษณ์ที่ดีแก่หน่วยงานอย่างยั่งยืน
“สั่งสมความเชี่ยวชาญในงานอาชีพ” ก็มาจากการเรียนรู้ตลอดหลักสูตร ซึ่งผ่านการฝึกฝนทักษะใหม่ ๆ ทั้งในเชิงความรู้ดั้งเดิมของระบบราชการ และการปรับตัวเข้ากับเทคโนโลยีและแนวคิดสมัยใหม่ เช่น AI เพศสภาพ สิทธิมนุษยชน และการบริการที่ดี การได้เรียนรู้จากวิทยากรผู้เชี่ยวชาญ รวมถึงการแลกเปลี่ยนกับเพื่อนร่วมรุ่น ช่วยเปิดมุมมองและเสริมสร้างความเข้าใจที่ลึกซึ้งในบทบาทหน้าที่ของตน
“การยึดมั่นในความถูกต้องชอบธรรมและจริยธรรม” ถูกสะท้อนออกมาอย่างเด่นชัดผ่านวิชา “สิทธิมนุษยชน” และแนวคิดเกี่ยวกับธรรมาภิบาล ซึ่งตอกย้ำบทบาทของข้าราชการในฐานะตัวแทนของรัฐ ที่ต้องดำรงตนอย่างสุจริต ยุติธรรม ไม่เลือกปฏิบัติ และยึดมั่นในหลักนิติธรรม โดยไม่ถูกครอบงำด้วยอคติส่วนตัวหรือแรงกดดันจากภายนอก
ท้ายที่สุดนี้ คือ “การทำงานเป็นทีม” การอบรมตลอดระยะเวลาทั้งหมด ซึ่งต้องมีการประสานงานกับผู้เข้ารับการอบรมต่างสำนักงาน/กรม ทำให้ผู้เขียนได้เห็นคุณค่าของการฟังอย่างลึกซึ้ง การยอมรับความแตกต่าง และการสร้างเป้าหมายร่วมกัน ซึ่งล้วนเป็นทักษะสำคัญสำหรับข้าราชการยุคใหม่ ที่ต้องทำงานข้ามสายงาน และเชื่อมโยงกับเครือข่ายภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาสังคม เพื่อผลลัพธ์ที่ดีที่สุดต่อประชาชน
บทสรุปและการแสดงความขอบคุณทีมงานผู้จัดโครงการฝึกอบรม
ตลอดกระบวนการอบรมซึ่งเป็นการพัฒนาทรัพยากรบุคคลข้าราชการใหม่ ที่ส่งเสริมให้แต่ละคนสามารถใช้ชีวิตอย่างมีคุณภาพ มีสถานการณ์ที่ได้พัฒนาศักยภาพตนเองอย่างต่อเนื่อง ซึ่งนับเป็นรากฐานของการพัฒนาประเทศอย่างยั่งยืน ทั้งในมิติทางเศรษฐกิจ สังคม และคุณภาพชีวิตโดยรวม พิจารณาตามแนวคิดของอมาร์ตยา เซน และกรอบแนวคิดการพัฒนาอย่างยั่งยืนตามแนวทางระหว่างประเทศขององค์การสหประชาชาติ ซึ่งยังสอดคล้องกับแนวทางสมรรถนะหลักของสำนักงาน ก.พ. อีกด้วย
สิ่งที่ได้จากการอบรม ผู้เขียนไม่ได้เพียงรับฟังเนื้อหาวิชาการเท่านั้น แต่ยังได้ซึมซับแนวคิดที่หล่อหลอมคุณลักษณะของ "ข้าราชการที่ดี" อย่างรอบด้าน อันประกอบด้วยเจตจำนงในการมุ่งเน้นผลลัพธ์ของงาน การให้ความสำคัญกับประชาชนในฐานะผู้รับบริการ ความเชี่ยวชาญในหน้าที่ การยืนหยัดบนหลักจริยธรรม และการมีทักษะการประสานงานร่วมกับผู้อื่น ซึ่งทั้งหมดนี้นับเป็นหัวใจของการพัฒนาระบบราชการให้มีความโปร่งใส มีคุณภาพ และพร้อมตอบโจทย์การเปลี่ยนแปลงอย่างยั่งยืน รวมไปถึงมิตรภาพที่ดีจากเพื่อน ๆ ข้าราชการที่ดี รุ่นที่ 84
ผู้เขียนจึงขอเขียนบทความฉบับนี้ เพื่อเป็นการแสดงความขอบคุณผู้จัดโครงการฝึกอบรม ฉันคือ...ข้าราชการที่ดี รุ่นที่ 84 ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อข้าราชการใหม่ที่จะเติบโตไปเป็นกำลังสำคัญของกระทรวงคมนาคมต่อไป
บรรณานุกรม
สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน. (2552). คู่มือสมรรถนะหลัก: คำอธิบายและพฤติกรรมบ่งชี้. สืบค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2568 จาก https://www.ocsc.go.th/wp-content/uploads/2024/02/คู่มือสมรรถนะหลัก-คำอธิบายและพฤติกรรมบ่งชี้-ปี-2552.pdf
Amartya Sen. (1998). Nobel Prize in Economic Sciences. Retrieved May 5, 2025, from https://www.nobelprize.org/prizes/economic-sciences/1998/sen/facts/
Amartya Sen. (2013). The Idea of Justice. Harvard University Press.
SDG Move. (ม.ป.ป.). ข้อมูลเบื้องต้นเกี่ยวกับ SDGs. สืบค้นเมื่อ 5 พฤษภาคม 2568, จาก https://www.sdgmove.com/intro-to-sdgs/
United Nations. (2015). Transforming our world: The 2030 agenda for sustainable development. Retrieved May 5, 2025, from https://sdgs.un.org/2030agenda
ประวัติผู้เขียน
นายธรณ์เทพ มณีเจริญ สำเร็จการศึกษาในระดับปริญญาตรี สาขาวิชาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ปัจจุบัน รับราชการเป็นนักทรัพยากรบุคคลปฏิบัติการ กองการเจ้าหน้าที่ กรมการขนส่งทางบก
- 8
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
