🛸 สัญญาณจากต่างดาว… หรือแค่เสียงลมในอวกาศ? ข้อถกเถียงว่าด้วย “ชีวิตต่างดาว” บนดาวเคราะห์ K2-18b
เมื่อวันที่ 17 เมษายนที่ผ่านมา วงการดาราศาสตร์ได้สั่นสะเทือน เมื่อทีมวิจัยจากมหาวิทยาลัย University of Cambridge นำโดยศาสตราจารย์ Nikku Madhusudhan ได้ประกาศว่า ดาวเคราะห์นอกระบบที่ชื่อ K2-18b ซึ่งอยู่ห่างจากโลกกว่า 124 ปีแสง อาจมีสัญญาณของ "สิ่งมีชีวิตต่างดาว"
คำว่า “สัญญาณของชีวิต” นี้ ไม่ได้มาจากภาพถ่ายยานอวกาศ หรือข้อความลับจากกาแล็กซีอันไกลโพ้น แต่เป็น "กลิ่นอายทางเคมี" จากชั้นบรรยากาศของดาว K2-18b ที่พบว่ามีสิ่งที่คล้ายกับสารชื่อ ไดเมทิลซัลไฟด์ (Dimethyl Sulphide) — ซึ่งบนโลกของเรา สารนี้ผลิตขึ้นโดยสิ่งมีชีวิตเพียงเท่านั้น
คำกล่าวอ้างนี้สร้างความตื่นเต้น และความหวังใหม่ให้กับนักวิทยาศาสตร์และผู้ใฝ่ฝันถึงการมีอยู่ของสิ่งมีชีวิตนอกโลก แต่ความหวังนั้น... อาจกลายเป็นเพียงสถิติปลอมที่หลอกตาเราเอง
📉 สัญญาณชีพ หรือเสียงลวงจากข้อมูล?
Jake Taylor นักวิจัยจากมหาวิทยาลัย University of Oxford ไม่ได้มองเห็นสัญญาณของชีวิตบน K2-18b เช่นเดียวกับทีมวิจัยแต่อย่างใด เขาตัดสินใจทำการวิเคราะห์ใหม่จากชุดข้อมูลดิบที่ทีมของศาสตราจารย์ Madhusudhan เผยแพร่ ซึ่งยังไม่ได้ผ่านการตีพิมพ์หรือรีวิวโดยผู้เชี่ยวชาญอื่น (peer review)
Taylor ใช้ “การทดสอบสมมติฐานทางสถิติ” ที่เรียบง่ายแต่ทรงพลัง เขานำข้อมูลของชั้นบรรยากาศมาทดสอบว่า ข้อมูลเหล่านั้นมีลักษณะ “เส้นโค้งรูประฆัง” แบบ Gaussian หรือไม่ — ซึ่งจะเป็นสัญญาณของการตรวจพบโมเลกุลบางอย่าง
ผลลัพธ์คือ ในการทดสอบ 6 ครั้ง มีถึง 5 ครั้งที่ข้อมูลเข้ากับเส้นตรง (flat line) มากกว่าเส้นโค้ง Gaussian นั่นหมายความว่า… ข้อมูลนี้อาจไม่สามารถชี้ชัดได้ว่ามีโมเลกุลของไดเมทิลซัลไฟด์จริงหรือไม่ — หรือพูดง่าย ๆ ว่า “เราอาจไม่ได้ตรวจพบอะไรเลย”
🔬 เมื่อวิทยาศาสตร์กลายเป็นการโต้เถียง
แม้ผลการวิเคราะห์ของ Taylor จะน่าสนใจ แต่ Madhusudhan กลับไม่เห็นด้วยอย่างยิ่ง เขาให้เหตุผลว่า แบบจำลองของ Taylor นั้น “เรียบง่ายเกินไป” และไม่สะท้อนความซับซ้อนของข้อมูลจริงที่ได้จากกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์ เว็บบ์ (James Webb Space Telescope)
ในทางกลับกัน Taylor ก็โต้ว่า การใช้เส้นโค้ง Gaussian เป็นวิธีที่นักดาราศาสตร์นิยมใช้ตรวจหาองค์ประกอบทางเคมี เช่น โซเดียม หรือไอน้ำ ในชั้นบรรยากาศของดาวเคราะห์นอกระบบ และการทำเช่นนี้ถือเป็นแนวทางมาตรฐาน
เมื่อสองนักวิจัยระดับแนวหน้ามองภาพเดียวกันผ่านเลนส์ที่แตกต่างกัน เราจึงเห็นทั้ง "สัญญาณของชีวิต" และ "ความว่างเปล่า" อยู่ในข้อมูลชุดเดียวกัน
🌍 แล้วดาว K2-18b นั้น “เอื้อต่อสิ่งมีชีวิต” จริงหรือไม่?
อีกหนึ่งประเด็นสำคัญที่ถูกรื้อขึ้นมา คือคำถามที่ว่า “ดาว K2-18b มีสภาพแวดล้อมเหมาะกับการดำรงอยู่ของน้ำในสถานะของเหลวหรือไม่?” ซึ่งถือเป็นเงื่อนไขพื้นฐานในการมีชีวิต
Dr. Oliver Shorttle จากมหาวิทยาลัย University of Cambridge อีกคนหนึ่ง เสนอว่า จากข้อมูลของสเปกตรัมแสงที่ได้มา บรรยากาศของ K2-18b อาจมีการสะท้อนแสงมากเกินไป ซึ่งบ่งชี้ว่าภายในของดาวอาจร้อนเกินไปสำหรับการรักษาน้ำในสถานะของเหลวไว้ได้ “สเปกตรัมบอกเราว่า บรรยากาศของดาวดูดซับแสงจากดาวฤกษ์ของมัน ซึ่งไม่ใช่ข่าวดีเลย ถ้าเราหวังว่าพื้นผิวของดาวจะเย็นพอที่จะรักษาสภาพน้ำเอาไว้ได้” — Shorttle กล่าว
☀️ กลางวันนิรันดร์ และคำถามที่ยังไร้คำตอบ
Madhusudhan ตอบโต้ว่า ข้อมูลที่ได้มาเกี่ยวกับการสะท้อนแสงนั้น ครอบคลุมเพียงด้านหนึ่งของดาว — ซึ่งเป็นด้านที่แสงจากดาวฤกษ์ทะลุผ่านก่อนมาถึงดาวเท่านั้น ไม่ใช่ “ด้านกลางวัน” ของดาวที่หันเข้าหาดาวฤกษ์อย่างถาวร
นี่ทำให้การสรุปภาพรวมของดาวทั้งดวงจากข้อมูลเพียงจุดเดียวเป็นเรื่อง “ไม่มีเหตุผลทางวิทยาศาสตร์” เขากล่าว
Shorttle ยอมรับว่าด้านกลางวันของดาวอาจเย็นกว่าที่วัดได้ แต่ถ้าเป็นเช่นนั้นจริง ๆ ก็อาจหมายความว่า ความร้อนไม่สามารถกระจายตัวรอบดาวได้ดี — และนั่นเองก็เป็นอีกหนึ่งข้อจำกัดสำคัญต่อ “ข้อกำหนดของการเกิดสิ่งมีชีวิต”
🔭 แล้วเราควรหวังกับ K2-18b หรือไม่?
นี่คือคำถามที่ยังไม่มีคำตอบตายตัว…
ข้อมูลจากกล้อง JWST ถือเป็นก้าวสำคัญในการสำรวจจักรวาล แต่ยังห่างไกลจากการฟันธงว่า “เราพบสิ่งมีชีวิตต่างดาวแล้ว” หรือแม้แต่ “เราพบดาวที่เอื้อต่อการเกิดของสิ่งชีวิตแล้ว”
ในจักรวาลที่กว้างใหญ่ และเงียบสงัด เราอาจได้ยินเสียงกระซิบเบา ๆ เหมือน Madhusudhan หรือเราอาจเพียงแค่การตีความเสียงลมจากข้อมูลที่ไม่ชัดเจนเหมือน Taylor วิทยาศาสตร์นั้นไม่ใช่คำตอบสุดท้าย แต่มันคือการตั้งคำถามอย่างต่อเนื่อง จนกว่าเราจะเข้าใจความจริง
📌 สรุปสั้น ๆ
✅ นักวิทยาศาสตร์กลุ่มหนึ่งอ้างว่าพบสัญญาณของสารเคมีจากสิ่งมีชีวิตบนดาว K2-18b
✅ นักวิจัยอีกกลุ่มโต้ว่า สัญญาณนั้นอาจเป็นเพียง “เสียงรบกวนทางสถิติ”
✅ ยังไม่มีหลักฐานที่หนักแน่นพอจะยืนยันว่ามีสิ่งมีชีวิต หรือแม้แต่สภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อสิ่งมีชีวิต
✅ วิทยาศาสตร์ต้องใช้การพิสูจน์ซ้ำ และตรวจสอบจากหลายมุม เพื่อหาความจริง
✅ จักรวาลยังคงเงียบงัน และเรายังคงต้องฟังต่อไปอย่างอดทน
🔎 แหล่งอ้างอิงเพิ่มเติม
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
