11 พ.ค. เวลา 11:00 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี

วิธีป้องกันสมองเสื่อม

ในปัจจุบันใครก็สามารถเป็นโรค Alzheimer’s ได้ เพราะมันเกิดจากปัจจัยทางพันธุกรรม แต่ก็ไม่ใช่พันธุกรรมแบบแรงชนิดที่พ่อหรือแม่เป็นแล้วลูกต้องเป็นแน่ ๆ แต่ก็นับว่ามีความเสี่ยงมากกว่าคนอื่น และตอนนี้ก็ยังไม่มีวิธีรักษาโรคนี้ให้หายขาด
แต่ถ้าเป็นสมองเสื่อมจากปัญหาหลอดเลือด หรือ Vascular Dementia เราสามารถชะลอการตีบของหลอดเลือดสมองได้โดย การรับมือโรคที่เป็นเหตุร่วมกับการรักษาสุขภาพให้ดี การรักษาสุขภาพนอกจากจะช่วยลดความเสี่ยงสมองเสื่อมจาก Vascular Dementia ได้แล้ว ยังช่วยให้อาการ Alzheimer’s มาช้าลง และเบาลงด้วย
WHO หรือองค์การอนามัยโลกเลยมีคำแนะนำว่าควรทำอะไรถึงจะลดความเสี่ยง และชะลออาการของสมองเสื่อมได้ ที่สำคัญมากคือ การมีกิจกรรมที่ต้องใช้ร่างกาย และสมองอย่างสม่ำเสมอ และการรักษาสุขภาพ ซึ่งก็คือ การกินอาหารทีดี การคุมน้ำหนัก เลิกสูบบุหรี่ เลิกกินเหล้า และก็ควรดูแลตัวเองไม่ให้เป็นโรคเรื้อรัง เช่น ความดัน และเบาหวาน
นอกจากนี้การดูแลสุขภาพจิตก็เกี่ยวด้วย ดังนั้นการเข้าสังคม และสังเกตความเศร้าของตัวเองก็สำคัญเหมือนกัน
แต่ก็ยังมีหลายปัจจัยที่ WHO ไม่ได้บอก เช่น เรื่องการนอน ถ้าคุณมีปัญหานอนกรนและหยุดหายใจเป็นช่วง ๆ หรือ Sleep Apnea คุณมีโอกาสจะเป็นสมองเสื่อมมากกว่า เพราะมันทำให้ออกซิเจนในเลือดช่วงที่คุณหยุดหายใจต่ำลง และไปเลี้ยงสมองไม่พอ
นอกจากนี้อะไรก็ตามที่ทำให้หัวเรากระทบกระเทือน ก็มีโอกาสทำให้นิวรอนของเราตายได้ เช่น นักมวยจะมีโอกาสที่จะเป็นสมองเสื่อมตอนแก่เกือบทุกราย ดังนั้น ให้เลี่ยงกิจกรรมที่ทำให้หัวโดนกระแทก ยิ่งถ้าเป็นกิจกรรมในเด็กอย่าง โหม่งบอล หรือต่อยมวยยิ่งควรเลี่ยง เพราะอาจทำให้สมองเสื่อมเกิดเร็วขึ้น
และแม้แต่ยาที่เรากินก็อาจส่งผลด้วย ยาแก้แพ้บางชนิด หรือยาคลายกล้ามเนื้อ สามารถเข้าไปทำลายสารสื่อประสาทได้ ซึ่งส่งผลมากต่อการซ่อมแซมเซลล์ในระยะยาว ถ้าเรากินยาพวกนี้บ่อย ๆ ในปริมาณที่มาก ความเสี่ยงก็จะสูงขึ้น
อาการสมองเสื่อมไม่ได้เป็นโรคที่ผู้สูงอายุทุกคนต้องเป็น เพียงแต่ผู้สูงอายุมีโอกาสเป็นมากกว่าเท่านั้น
เราเลยออยากให้คนดูลองสังเกตผู้สูงอายุในบ้านดูว่ามีอาการเหมือนที่เราพูดไปรึเปล่า ถ้ามีก็ควรไปพบแพทย์ แต่ถ้าไม่มีก็ควรแนะนำวิธีลดความเสี่ยงอย่างที่เราบอกไป
ถ้าใครสนใจหาความรู้เรื่อง โรค Alzheimer's และภาวะสมองเสื่อมเพิ่มเติม สามารถเข้าไปที่เว็บ caregiverthai.com
เว็บนี้มีเป้าหมายที่เน้นการช่วยผู้ดูแล ให้เข้าใจ และสามารถให้การดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อมได้ โดยที่ผู้ดูแลยังมีชีวิตที่สดใส เว็บนี้เลยมี มุมผู้ดูแล ซึ่งสามารถประเมินตัวเองว่าเราเครียดมากมั้ย ถ้าเครียดต้องทำอย่างไร จะหาแหล่งช่วยเหลือในพื้นที่ของตัวเองได้อย่างไร เป็นต้น
อีกเว็บนึงที่อยากแนะนำคือ azthai.org ของสมาคมผู้ดูแลผู้มีภาวะสมอง ซึ่งมีกิจกรรม
เพื่อนช่วยเพื่อน เจอกันเพื่อแบ่งปันประสบการณ์ ที่จะช่วยให้การดูแลมีคุณภาพมากขึ้น และรู้จักผู้ดูแลท่านอื่น ๆ เป็นเครือข่ายผู้ดูแลผู้มีภาวะสมองเสื่อม และการฝึกอบรมสำหรับผู้ดูแล ซึ่งจัดปีละ 2 ครั้ง
แล้วถ้าใครอยากเข้าใจภาวะสมองเสื่อมเพิ่มเติมสามารถไปดูคลิปนี้ของ พูด ได้:
โฆษณา