แปลเพลง
น้อยใจยา
คำร้อง: พระราชชายาเจ้าดารารัศมี
ทำนอง: ซอล่องน่าน/ซอเงี้ยวลา
แรกเริ่ม...เพลงน้อยใจยา เป็นเพลงที่ใช้ขับร้องในบทละคร เรื่อง “น้อยใจยา-แว่นแก้ว” แต่งคำร้องโดยพระราชชายาเจ้าดารารัศมี ส่วนบทละครประพันธ์โดยท้าวสุนทรพจนกิจ (ใหม่ บุญมา) ออกแสดงในปี พ.ศ. 2464 เนื่องในวันประสูติครบรอบ 48 พรรษาของพระราชชายาฯ ที่วัดสวนดอก จังหวัดเชียงใหม่
ต่อมาในปี พ.ศ. 2521 (57 ปีถัดมา) จรัล มโนเพ็ชร และสุนทรีย์ เวชานนท์ ได้นำมาขับร้องและทำดนตรีใหม่ โดยใช้กีตาร์ผสมกับเครื่องดนตรีล้านนาได้อย่างลงตัว ทำให้โด่งดังมากในสมัยนั้น ยอดขายเทปคาสเซ็ทเกินล้านตลับ คนต่อคิวรอซื้อจำนวนมากเนื่องจากสมัยนั้นกำลังการผลิตต่ำ
แม้จะโดนวิจารณ์เรื่องความเหมาะสมจากนักอนุรักษ์นิยมกลุ่มเล็กๆ แต่เมื่อเวลาผ่านไปพิสูจน์ให้เห็นว่า การประยุกต์เครื่องดนตรีสมัยใหม่เข้ามาผสมผสานตามยุคสมัยและยังอนุรักษ์เครื่องดนตรีดั้งเดิมไว้อย่างเหนียวแน่น จะช่วยเพิ่มความนิยม และทำให้บทเพลงไม่สูญหายหรือหมดยุคไปตามกาลเวลา แต่จะช่วยให้บทเพลงปรับตัวอยู่คู่กาลเวลาได้อย่างยั่งยืน
สรุปเรื่องราวมีอยู่ว่า...
น้อยใจยา..หนุ่มหน้าตาดีแต่ฐานะยากจน มีแฟนสาว ชื่อ “แว่นแก้ว” ต่อมามีหนุ่มบ้านวังสิงห์คำ ชื่อ “ส่างนันตา” ซึ่งเป็นพ่อค้าไม้ ฐานะร่ำรวย เข้ามาแย่งจีบ โดยชิงตัดหน้ามาสู่ขอแว่นแก้ว ได้ยินว่าทางผู้ใหญ่ก็ตกลงกันแล้ว เพราะเห็นแก่ทรัพย์สินเงินทอง
ใจยาจึงเกิดความน้อยใจ (พ้องกับชื่อของตนพอดีคือ “น้อยใจ” ยา) นัดแฟนมาเคลียร์ที่น้ำตกห้วยแก้ว (ตีนดอยสุเทพ) ตัดพ้อต่อว่าแฟนสาวสารพัด ซึ่งแต่ก่อนรักกันปานจะกลืนกิน เปรียบดั่งต้นดอกแก้วสองต้นอยู่เคียงคู่กัน บัดนี้ ต้นทางทิศเหนือ ถูกตัดทิ้งไปเสียแล้ว เสมือนถูกพลัดพรากจากกัน เหลือแต่ต้นทิศใต้ต้นเดียว
ฝ่ายแว่นแก้วได้ยินแล้วจี๊ด เถียงกลับทันควัน ถึงความรักอันมั่นคงของนาง จึงเป็นเรื่องราวของบทเพลงที่มีชื่อเสียงโด่งดังมากในอดีตเพลงนี้...
เพลง น้อยใจยา
น้อย = เป็นคำนำหน้าเรียกชื่อผู้ที่เคยบวชเป็นเณร
ใจยา ตรงกับชื่อภาษากลางว่า ไชยา
ปวงดอกไม้เบ่งบานสลอน ฝูงภมรภู่ผึ้งสอดไซร้
(แปล) ปวงดอกไม้เบ่งบานสลอน ฝูงภมร ทั้งแมลงภู่และผึ้ง คอยสอดแทรกตัว
ดอกพิกุลของปี้ต้นใต้ ลมปั๊ดไม้ มาสู่บ้านตู๋
(แปล) ดอกพิกุลของพี่ ต้นอยู่ทิศใต้ (อยู่ใต้ลม) ลมพัดไม้ มาสู่บ้านของฉัน
ปี้ = พี่
ตู๋ = ฉัน (เป็นคำสุภาพ แทนคำว่า กู)
(ขยายความ) เชิงเปรียบเทียบว่า ได้ยินเสียงพูดเล่าลือดั่งลมเพยลมพัดมาแว่วเข้าหู
ฮู้แน่ซัด เข้าสอดสองหู ว่าสีจมปู ถูกป้ำเก๊าเนิ้ง
(แปล) รู้แน่ชัด เข้าสองหู ว่าสีชมพู ถูกโค่นลำต้นทิ้งแล้ว
สีชมพู = (สรรพนามเรียกแทนตัวผู้หญิง)
ป้ำ = โค่น (ต้นไม้) เช่น ต้นไม้นี้มันขวางทาง ป้ำมันทิ้งเสีย
เก๊า = ต้น, ลำต้น
(ขยายความ) เชิงเปรียบเทียบว่า หญิงสาวที่เปรียบเสมือนต้นดอกแก้วที่บริสุทธิ์นั้น ถูกตัดโค่นแล้ว คือ ถูกสละโสดแล้ว
เก๊ามันต๋าย ป๋ายมันเซิ่ง ลำกิ่งเนิ้ง ต๋ายโก้นตวยแนว
(แปล) ลำต้นมันตาย ปลายมันเอียง ลำกิ่งโน้ม ตายโค่นเป็นแนว
ป๋าย = ปลาย
เซิ่ง = เอียง
เนิ้ง = โน้ม
โก้น = โค่น
ดอกพิกุล ก็คือดอกแก้ว ไปเป๋นของเปิ้น แล้วเหนอ
(แปล) ดอกพิกุล ก็คือดอกแก้ว ไปเป็นของเขา เสียแล้วนะ
แต๋มเก๊าเนิ้ง กิ่งมันบ่ถอน บ่ไหวคลอนเฟือน เตี้ยงมั่นแต๊เล่า
(แปล) แม้ว่าต้นโน้ม กิ่งมันไม่ถอน ไม่ไหวคลอนเฟือน เที่ยงมั่นแท้เล่า
แต๋ม = แม้ว่า
เตี้ยงมั่น = เที่ยงมั่น
(ขยายความ) เชิงเปรียบเทียบว่า ลำต้นเปรียบเสมือนผู้หลักผู้ใหญ่ กิ่งใบเปรียบเสมือนลูกหลาน แม้ผู้หลักผู้ใหญ่จะเห็นดีเห็นงามคล้อยตามไปด้วย แต่ตัวลูกยังคงเที่ยงแท้มั่นคง ไม่เปลี่ยนแปลง
ต๋ามกำลม เปิ้นปัดออกเข้า มีแต่เก๊า ไหวหวั่นคลอนเฟือน
(แปล) ตามคำลม (ปาก) เขาพัดออกเข้า มีแต่ลำต้น ไหวหวั่นคลอนเฟือน
กิ่งมันแต๊ บ่แซสเลือน บ่เหมือนลมเจย ลำเพยก่อจะนั้น
(แปล) กิ่งมันแท้ ไม่แชเชือน ไม่เหมือนลมเพย รำเพยเสียอย่างนั้น
ใจ๋คำญิง นี้หนิมเตี่ยงมั่น บ่เป๋นของเปิ้นคนใด
(แปล) อันใจหญิง นี้รู้จักเจียมและเที่ยงมั่น ไม่เป็นของใครคนใด
หนิม = เจียมเนื้อเจียมตัว, รักนวลสงวนตัว
ยังเป๋นกระจกแว่นแก้วเงาใส บ่ไหวคลอนเหงี่ยงจายเหนอ
(แปล) ยังเป็นกระจกแว่นแก้วเงาใส ไม่ไหวคลอนเอียงตามชายนะ
เหงี่ยง = เอียง
ตั๋วปี้น้อย จักขอถาม ต๋ามกำลม เปิ้นมาเล่าอู้
(แปล) ตัวพี่น้อย อยากขอถาม ตามคำลม (ปาก) เขามาเล่าพูด
ว่านายมีจู๊ บ้านวังสิงห์คำ ฝ่ายตางปู๊น เปิ้นมาใส่ปะจ๋ำ
(แปล) ว่าน้องมีชู้ (รักซ้อน) บ้านวังสิงห์คำ ฝ่ายทางนู้น เขามาใส่ประจำ (วางสินสอด)
บ้านวังสิงห์คำ เปิ้นมาหมั้นก่อไว้แล้ว
(แปล) บ้านวังสิงห์คำ เขามาหมั้นกันไว้แล้ว
ตังฝ่ายป้านตั๋ว น้องนางแว่นแก้ว ก่อตกลงแล้ว บ่ใจ้กาหา?
(แปล) ทางฝ่ายตัวเอง น้องนางแว่นแก้ว ก็ตกลงแล้ว ไม่ใช่หรือห๊ะ?
เปิ้นจะกินแขก แต่งก๋านก่อวิวาห์ เมื่อใดจา ปี้น้อยไค่ฮู้เก๊า
(แปล) เขาจะกินเลี้ยง แต่งงานวิวาห์ เมื่อไหร่หนา พี่น้อยใคร่รู้ต้นเรื่อง
ส่วนใจยา บ่สมเปิงเจ้า เพราะเขียมข้าวของเงินทอง
(แปล) ส่วนใจยา ไม่คู่ควรเจ้า เพราะขาดแคลนข้าวของเงินทอง
สมเปิง = คู่ควร, สมกัน, เหมาะกัน
เขียม = ขาดแคลน
ฝ่ายตังนาย บ่หมายเกี่ยวข้อง มาละหมองต่ำ กอยเหนอ
(แปล) ฝ่ายทางคุณเธอ ไม่อยากเกี่ยวข้อง มาทิ้งหมองต่ำ แล้วหนอ
นาย = (สรรพนามเรียกผู้หญิง) คุณเธอ
ตั๋วน้องนี้บ่ล่าใหลหลง ก๋านตกลง ก่อยังบ่แล้ว
(แปล) ตัวน้องนี้ ไม่ละใหลหลง การตกลง ก็ยังไม่เสร็จ
จึงเจิญตั๋วปี้มาห้วยแก้ว เพราะไค่ฮู้กำฟู่กำจ๋า
(แปล) จึงเชิญตัวพี่มาห้วยแก้ว เพราะอยากรู้ คำพูดคำจา
จึงเจิญน้อยปี้มาเปิกษา จะว่าใดจา ตั๋วน้องก่อไค่ฮู้
(แปล) จึงเชิญพี่น้อยมาปรึกษา จะว่าอย่างไร ตัวน้องก็อยากรู้
ก๋านตี้มาฟู่อู้ จะเอาเป็นจู๊ กาว่าเอาเป๋นเมีย
(แปล) การที่มาพร่ำพูด จะเอาเป็นชู้ หรือว่าเอาเป็นเมีย
หรือจักลบล้าง ลืมลายหน่ายเสีย บ่เอาเป๋นเมีย หรือจะทิ้งเสียแล้ว
(แปล) หรือจะลบล้าง ลืมลายหน่ายเสีย ไม่เอาเป็นเมีย หรือจะทิ้งเสียแล้ว
หรือเอาเป๋น เมียนางจ๊างแก้ว อยู่เป๋นกู้ข้าง เตียมคิง
(แปล) หรือเอาเป็น เมียนางช้างแก้ว อยู่เป็นคู่ข้าง เทียมกาย
คิง = มีสองความหมาย 1. แปลว่า ตัว, กาย เช่น บ่ฮู้คิง แปลว่า ไม่รู้ตัว 2. แปลว่า แก (ใช้เรียกแทนบุรุษที่สอง)
ขอบอกนาย หื้อแน่ใจ๋จริง บ่อำพรางนาถ น้องเน้อ
(แปล) ขอบอกดิฉัน ให้แน่ใจจริง ไม่ปิดบังอำพรางคนรักเช่นน้องนะ
นาย (ถ้าหมายถึงตัวผู้พูดเอง จะแปลว่า ดิฉัน)
นาถ ปกติคำนี้จะแปลว่า “ที่พึ่ง” แต่ถ้าในบทสนทนาที่โรแมนติก คำนี้จะหมายถึง “คนรัก” มักปรากฏในบทกวีโบราณสมัยก่อน
บ่จุหรอกน้อง หื้อหม่นหมองหมาง บ่ล่อลวงพราง แม่นางฮ่างแค้ว
(แปล) ไม่โกหกหรอกน้อง ให้หม่นหมองหมาง ไม่ล่อลวงพราง แม่นางร่างเอวบาง
ฮ่าง = ร่าง
แค้ว = (เอว) คอดกิ่ว
ปี้หมายเอาเป๋น เมียนางจ๊างแก้ว บ่หื้อคลาดแคล้ว เรื่องกำสิเนห์
(แปล) พี่หมายเอาเป็น เมียนางช้างแก้ว ไม่ให้คลาดแคล้ว เรื่องคำสิเน่หา
สิเนห์ = สิเน่หา = เสน่หา
หลอนแก้วน้องใจยังบ่เหว เตี้ยงสมคะเน เหมือนปี้กึ๊ดเล่า
(แปล) หากว่าน้องแก้ว ใจยังไม่เขว ยังเที่ยงมั่นเหมือนที่พี่คิดไว้
หลอน = หากว่า (อารมณ์ไม่มั่นใจ แคลงใจ สงสัย)
เหว (อ่านว่า เว๋) = ไขว้เขว, เซ
สมคะเน = สมคิด, สมนึก, สมคาดคะเน, สมดั่งที่คาดไว้
หลอนปี้จุ๊ ก่อยังล่ายเจ้า ขอหื้อฟ้าผ่าหัวแม่เมียตาย
(แปล) หากว่าพี่โกหก ยังร้ายต่อเจ้า ขอให้ฟ้าผ่าหัวแม่ยายตาย
ลูกแม่ญิง อู้เล่นก่อบ่ดาย ลูกป้อจายอู้แต๊ก่อบ่ปัง
(แปล) ลูกผู้หญิง แค่พูดเล่นเท่านั้น ลูกผู้ชาย พูดจริงก็ไม่ปัง
หลอนนายต๋าย ไปเป๋นไก่ตั้ง ปี้น้อยจะต๋ายเป็นพื้น
(แปล) หากว่าคุณเธอตาย ไปเป็นไก่ตั้ง (รูปปั้นไก่) พี่น้อยจะตายเป็นพื้น (ให้วาง)
ฟู่บ่ถูก วันพูกก่อบ่ขืน ฟู่มะคืน ตึงบ่ขืนเมื่อเจ๊า
(แปล) แม้พูดไม่ถูก วันพรุ่งนี้ก็ไม่คืนคำ พูดตอนกลางคืน อย่างไรก็ไม่คืนคำตอนเช้า
ตึง คำนี้ มีสามความหมาย แปลว่า...
1. "อย่างไรก็" เช่น น้องตึงบ่สน (=น้องอย่างไรก็ไม่สน)
2. "ทั้ง" เช่น ตึงหมด (=ทั้งหมด)
3. "ทุก" เช่น ตึงวัน (=ทุกวัน)
ก๋านฮักกั๋นของข้าตึงเจ้า เปรียบเหมือนเหล้ากับปาง
(แปล) การรักกัน ของทั้งข้าและเจ้า เปรียบเหมือนเหล้ากับขวด
ปาง เป็นคำเรียกขวดเหล้าโบราณ ขนาดประมาณครึ่งลิตร (500 ซีซี)
ปากกำใดปี้ก็ตึงอ้าง บ่ใจ้จ๋างจาก..น้องเหนอ
(แปล) ปากคำใด พี่ก็อ้างตลอด (อ้างไปเรื่อย) ไม่ใช่จะจืดจางจากน้องนะ
หลอนว่าแต๊ เหมือนดั่งกำจ๋า น้องขอสัญญา กับตั๋วปี้น้อย
(แปล) หากว่าจริง เหมือนดั่งคำพูดคำจา น้องขอสัญญา กับตัวพี่น้อย
บ่ขอฮักไผ ซักเต้ากึ่งก้อย ขอฮักปี้น้อย ใจยานี้ก่อคนเดียว
(แปล) ไม่ขอรักใคร แม้สักเท่าครึ่งก้อย ขอรักพี่น้อย ใจยานี้คนเดียว
คนอื่นนับร้อย ตึงบ่แลบ่เหลียว จะขอฮักเดียว จายเดียวก่อเต้านี้
(แปล) คนอื่นนับร้อย อย่างไรก็ไม่แลไม่เหลียว จะขอรักเดียว ชายเดียวเท่านี้
หลอนว่าน้องจุ๊ หรือสับปะหลี้ ขอหื้อฟ้าผ่า หัวพ่อผัวต๋าย
(แปล) หากว่าน้องโกหก หรือปลิ้นปล้อน ขอให้ฟ้าผ่า หัวพ่อตาตาย
(เป็นการเอาคืน เมื่อกี้โดนฝ่ายชายเล่น ฟ้าผ่าหัวแม่ยาย)
สับปะหลี้ = กะล่อนปลิ้นปล้อน, พูดกลับกลอก, พูดกลับไปกลับมา
ลูกแม่ญิง บ่ใจ้ว่าบ่ดาย ลูกป้อจาย ขี้จุ๊ก่อแต๊ๆ
(แปล) ลูกผู้หญิง ไม่ใช่แค่พูดเฉยๆ (พูดแล้วทำจริงด้วย) ลูกผู้ชาย ขี้โกหกก็จริงๆ
กิ๋นก่อยังตึงแก้ สะเรียมยำใส่แย้ บะเขือแจ้ยำใส่เตา
(แปล) กิน ก็ยังต้องมาแก้ (แก้คืนที่โดนเหน็บ) สะเดายำใส่แย้ มะเขือขื่น ยำใส่เทาน้ำ
กอนปี้น้อยใจยาฮักแต๊ ข้าเจ้า ก็ยินดีจิ่ม แต๊...เน้อ
(แปล) ถ้าพี่น้อยใจยารักแท้ ข้าพเจ้า ก็ยินดีแหล่ะ จริงๆ นะเออ...
กอน = ถ้า, หาก
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
