23 พ.ค. เวลา 07:12 • สุขภาพ

หืด โรคที่น่าสงสาร

ดิฉันเคยจำได้ว่า มีคนไข้ที่คุ้นตารายหนึ่ง มักจะนั่งมาบนรถ หรือเตียงเสมอเนื่องจากเขานอนราบไม่ได้ เขาไอมากจนแทบพูดออกมาไม่ได้ แต่เมื่ออาการทุเลาขึ้นบ้าง จึงสามารถพูดคุยได้ตามปกติและนอนราบได้ แต่ยังคงต้องหนุนหมอนสูงอยู่
โรคหอบหืดเป็นโรคที่น่าสงสารเพราะทำให้คนที่เป็นต้องเข้าออกโรงพยาบาลบ่อยครั้งในช่วงที่มีการหอบจนกระทั่งบางคนถึงกับประสบกับภาวะเช่นนี้ไปตลอดชีวิต
โรคหืดเป็นโรคระบบทางเดินหายใจที่ค้นพบกันมานานมากแล้วเมื่อประมาณ 200 กว่าปี ปัจจุบันเชื่อว่าเป็นโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรังที่เกิดจากการกระตุ้นของสารหลายชนิดที่หลั่งออกมาจาก Mast cell และเม็ดเลือดขาวชนิดอีโอซีโนฟิล Eosinophil
ดิฉันเคยเห็นคนไข้ที่หอบมากจนหายใจไม่ออก และเสียชีวิต แต่กลับมีปัญหาว่าสาเหตุของการเสียชีวิตเกิดจากอะไรกันแน่ แพทย์จึงต้องขออนุญาตผ่าศพ เพื่อพิสูจน์ว่ามีการหลุดลอกของการสะสมของเม็ดเลือดขาวชนิดอีโอซีโนฟิวบริเวณเยื่อบุหลอดลม และมีการหนาตัวของกล้ามเนื้อเรียบรอบหลอดลมหรือไม่ ถ้ามีจะเป็นเครื่องบ่งชี้ว่าคนไข้รายนี้เสียชีวิตจากการเป็นโรคหอบหืดเนื่องจากหลอดลมอักเสบเรื้อรัง
โรคหืดเป็นโรคที่น่าสงสาร ในช่วงที่อากาศเปลี่ยนแปลง คนเป็นโรคนี้ต้องเข้าออกโรงพยาบาลอยู่เป็นประจำ บางครั้งต้องนอนพักรักษาตัวในโรงพยาบาล ความหวังของคนไข้คือต้องการให้หายใจโล่งปลอดโปร่งแพทย์ผู้รักษาก็หวังให้เป็นเช่นนั้นจึงพยายามที่จะให้การรักษาอย่างดีที่สุด
ปัจจุบันมีการค้นคว้าหายาที่ใช้รักษาโรคหืดหลายชนิด เพื่อหวังให้มีผลภาวะแทรกซ้อนจากยาให้น้อยที่สุดคนไข้มีสมรรถภาพการทำงานของปอดดีขึ้นและลดอัตราเสี่ยงในการจับหืดฉับพลันรุนแรง ทำให้คนไข้สามารถกลับไปปฏิบัติภารกิจได้ตามปกติ
ดิฉันจะให้คำแนะนำทางด้านธรรมชาติและสุขศึกษาของโรคแก่คนไข้ เพื่อให้เขาได้รู้จักวิธีการประเมินความรุนแรงของโรคด้วยตนเอง พร้อมกับแนะนำให้รู้จักวิธีการใช้ยาไม่ว่าจะเป็นชนิดพ่นหรือชนิดรับประทานได้อย่างถูกต้อง
ยาที่ใช้สำหรับรักษาโรคหืดแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม
1️⃣ กลุ่มแรกเป็นยาออกฤทธิ์ต้านการอักเสบที่ผนังหลอดลม ถ้าใช้ยาในกลุ่มนี้ติดต่อกันเป็นระยะระยะเวลานานพอสมควรจะทำให้อาการดีขึ้น
2️⃣ กลุ่มที่สองหนึ่งเป็น ยาขยายหลอดลม ซึ่งไม่มีผลด้านการอักเสบที่ผนังหลอดลม แต่ช่วยป้องกันและรักษาอาการหดเกร็งของหลอดลม ถ้าใช้ยานี้ติดต่อกันเป็นระยะเวลานานโดยเฉพาะชนิดสูดดม การอักเสบของหลอดลมจะไม่ลดลงจะทำให้สมรรถภาพการทำงานของปอดต่ำกว่าการใช้เป็นครั้งคราว
ปัจจุบันมียาที่ใช้สำหรับการรักษาอาการอักเสบของหลอดลมอยู่หลายชนิด
🔴 แบบฉีด
🔴แบบรับประทาน
🔴แบบสูดดมเช่นคอติโคสเตียรอยด์ Corticosteroid ในรูปของเดกซาเมธาโซน Dexamethasone ใช้ฉีดเข้าหลอดเลือดดำทุก 6 ชั่วโมง ระยะเวลา 5-7 วัน ในคนที่มีอาการหอบหืดเฉียบพลัน หลังจากนั้นจึงลดขนาดลงหรือเปลี่ยนเป็นชนิดรับประทานเมื่อมีอาการดีขึ้น
การออกฤทธิ์ของยาขยายหลอดลม ทั้งแบบฉีด รับประทานและสูดดมจะอยู่ได้นานประมาณ 4 ถึง 6 ชั่วโมง
ยาชนิดฉีดบางชนิดอาจส่งผลให้ปริมาณของโปแตสเซียมต่ำลง แพทย์จึงจำเป็นต้องให้การดูแลในเรื่องของปริมาณเกลือแร่ในร่างกาย ให้อยู่ในภาวะสมดุลย์ และมียาขยายหลอดลมชนิดฉีดเข้าหลอดเลือดดำ ชื่ออามินอฟฟินลีน Aminophyline มีขนาดยาที่ใช้ในการรักษาและขนาดยาที่ทำให้เกิดพิษใกล้เคียงกันจึงจำเป็นจะต้องมีการตรวจวัดระดับของยาในเลือดเป็นระยะทำให้มีใช้ยาชนิดนี้น้อยน้อยลงในปัจจุบัน
คนไข้ที่กล่าวถึงนั้นเป็นชายอายุประมาณ 19 ปี เขาเป็นโรคหอบหืดเรื้อรัง ที่ต้องเข้าออกโรงพยาบาลบ่อยครั้ง โดยเฉพาะในช่วงอากาศเปลี่ยนหรือมีการติดเชื้อในระบบทางเดินหายใจส่วนต้นจากเชื้อไวรัส แบคทีเรียหรือสารภูมิแพ้ต่างๆ ทำให้อาการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลาบางครั้งก็ดีขึ้นและบางครั้งก็แย่ลง
ดิฉันใช้หูฟังตรวจบริเวณหน้าอกทั้งด้านหน้าและด้านหลังจึงได้ยินเสียงหวีด เนื่องจากมีเสมหะไปอุดตันในหลอดลม ทำให้หายใจไม่สะดวกแต่เขาไม่ได้ละเลยในการดูแลตนเองพยายามมาพบแพทย์อยู่เสมอ ใช้ยาขยายหลอดลมชนิดสูดดมติดตัวไว้ตลอดเวลา รับประทานยาขยายหลอดลมตามแพทย์สั่ง เพราะเขาต้องการที่จะหายจากโรคนี้
ดิฉันดูซองยาพบยาแก้อักเสบซึ่งรับประทานมานานหนึ่งเดือนแล้วแต่อาการยังไม่ดีขึ้นยังคงหอบในช่วงเวลากลางคืน ดิฉันจึงขอปรับยาใหม่เป็นยาหลายหลายขนานพร้อมกันซึ่งประกอบด้วยยาขยายหลอดลมชนิดออกฤทธิ์นานยาต้านการอักเสบและยาสูดดม
ดิฉันพบเขาอีกครั้งหนึ่งที่ห้องตรวจคนไข้แผนกฉุกเฉิน ในวันนั้นเขามีอาการหอบรุนแรงมากจนต้องถูกรับไว้รักษาในโรงพยาบาล เขาได้รับยาคติโค้ชสเตียรอยด์ร่วมกับยาเก่าที่เคยใช้อยู่เมื่อมีอาการดีขึ้นเขาจึงกลับบ้านได้
คนไข้โรคหอบหืดหลายคนกล่าวว่าอยากอยู่ใกล้หมอใกล้พยาบาลเพราะอุ่นใจเนื่องจากไม่อยากกลับบ้านโดยเฉพาะถ้าบ้านอยู่ไกลหรือการคมนาคมไม่สะดวกเกรงว่าจะหอบอีกแพทย์พยาบาลมีความเห็นใจในเรื่องนี้แต่เนื่องจากมีปริมาณเตียงจำกัดและไม่สามารถที่จะรองรับคนไข้ประเภทต่างๆได้หมด หมอจึงต้องเป็นจึงจำเป็นต้องพิจารณาตามข้อบ่งชี้และความเหมาะสมต่างๆ
มีข้อบ่งชี้หลายประการสำหรับการรักษาคนไข้โรคหอบหืดไว้รักษาตัวในโรงพยาบาล
ประการแรกถ้าให้การรักษาตามแนวทางข้างต้นแล้วยังไม่มีการตอบสนองต่อการรักษายังไม่มีมีการอุดกั้นของหลอดลมเพิ่มมากขึ้นภายในหนึ่งถึง 2 ชั่วโมง
ประการที่สองมีประวัติเคยเป็นโรคหอบหืดชนิดรุนแรงจนต้องเข้ารับการรักษาในไอซียู
ประการที่สามมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเสียชีวิตเนื่องจากโรคหอบหืด
ประการที่สี่มีอาการหอบต่อเนื่องมานานก่อนจะมาพบแพทย์
ประการที่ห้าสภาพแวดล้อมและการดูแลทางบ้านไม่เหมาะสม
และประการสุดท้ายมีความยากลำบากในการเดินทางจากบ้านมาโรงพยาบาล
โรคหอบหืดนับว่าเป็นโรคที่สามารถคร่าชีวิตของผู้คนได้กระทันหัน ถ้าไม่ได้รับการเยียวยาอย่างทันท่วงทีปัจจุบันเชื่อว่าโรคนี้เกิดจากการอักเสบเรื้อรังของหลอดลมทำให้เกิดการหดเกร็งของหลอดลมขึ้นเป็นพักๆ
แนวทางการรักษาโรคหืดมุ่งเน้นไปทางด้านการรักษาการอักเสบของหลอดลม ลดภาวะการหดเกร็งของหลอดลม ร่วมกับการรักษาอาการหอบด้วยวิธีการใช้ยาออกฤทธิ์ต้านการอักเสบการพ่นยา การใช้ยาขยายหลอดลม ร่วมกับให้คำแนะนำด้านความรู้ทั่วไปและธรรมชาติของโรคแก่คนไข้
เราเคยรับทราบถึงวิธีการรักษาโรคด้วยยาแผนปัจจุบัน ซึ่งนับวันจะมีวิวัฒนาการเพิ่มมากขึ้น มียาหลอดชนิดที่ทำมาจากสมุนไพรต่างๆ มีการใช้ยาสมุนไพรหลายชนิดเพื่อการรักษาโรคมาตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันท่านนบีมูฮัมหมัด เคยใช้ไม้กฤษณากับน้ำมันมะกอกในการรักษาโรคเยื่อหุ้มปอดดั่งรายงานฮะดีษว่า และเล่าจากเขาใช้ได้กล่าวว่าท่านเราะซูรุลเลาะห์ ได้ใช้ให้พวกเราเยียวยาผู้ที่ป่วยเป็นโรคเยื่อหุ้มปอดอักเสบด้วยกับไม้กฤษณาและน้ำมันมะกอก
โฆษณา