Blockdit Logo (Mobile)
MONEY LAB
ยืนยันแล้ว
•
เมื่อวาน เวลา 04:00 • ธุรกิจ

ชำแหละ จิตวิทยาเบื้องหลัง กับดักหนี้ Buy Now Pay Later

112,000 ล้านบาท คือมูลค่าตลาดของบริการ Buy Now Pay Later หรือบริการซื้อก่อนจ่ายทีหลังของประเทศไทย
8
โดยบริษัทวิจัยจากต่างประเทศอย่าง Research and Markets ได้ประมาณการไว้ว่า ตลาดบริการ Buy Now Pay Later ของประเทศไทย จะเติบโตเกือบ 2 เท่า ในอีก 5 ปีข้างหน้า
อย่างไรก็ตาม ภายใต้ตัวเลขการเติบโตนี้ ก็ตามมาด้วยความกังวลที่ว่า นี่อาจจะกลายเป็นกับดักหนี้แบบใหม่ ที่ซ้ำเติมปัญหาหนี้ครัวเรือนของไทยหรือไม่
เพราะถึงแม้ว่าบริการนี้จะให้เราผ่อนได้ถึงสินค้าราคาหลักสิบบาท แต่เมื่อยอดผ่อนเล็ก ๆ เหล่านี้รวมกันมากเข้า ก็อาจกลายเป็นหนี้ก้อนใหญ่ ที่กลายเป็นปัญหาในอนาคตได้เหมือนกัน
จากการที่บริการ Buy Now Pay Later นั้น สามารถทำให้เราเกิดสิ่งที่ในทางจิตวิทยาเรียกว่า “อคติ” ซึ่งทำให้เราติดกับดักหนี้ Buy Now Pay Later ได้ง่าย ๆ
แล้วอคติเหล่านั้น มีอะไรบ้างที่ทำให้คนส่วนใหญ่ มีโอกาสที่จะติดกับดักหนี้ Buy Now Pay Later ?
MONEY LAB จะย่อยเรื่องการเงิน การลงทุน ให้เข้าใจง่าย ๆ
1
ตอนเด็ก ๆ หลายคนน่าจะเคยมีของเล่นที่อยากได้มาก จนถ้าพ่อแม่บอกว่าจะซื้อให้ในวันหลัง เราก็อาจจะร้องไห้งอแงด้วยความไม่พอใจ เพราะอยากจะได้มันกลับไปเล่น แล้วมีความสุขเลยในวันนี้
1
แม้ว่าของเล่นอันนั้น จะซื้อมาเล่นตอนไหน มันก็ยังเป็นของเล่นอันเดิม ที่ให้ความสุขกับเราได้ไม่ต่างกัน
ซึ่งถึงแม้ว่าจะโตมา เราก็ยังคงให้ค่ากับการมีความสุขได้เลยวันนี้ มากกว่าการต้องรอคอยที่จะมีความสุขในวันข้างหน้า เหมือนอย่างเคย สิ่งนี้ในทางจิตวิทยาเรียกว่า “อคติชอบปัจจุบัน” หรือ Present Bias
ทำให้เมื่อบริการ Buy Now Pay Later เปิดช่องทางให้เราได้เห็นว่า สินค้าราคาแพงที่เราหมายตา ไม่ต้องเก็บเงินรอท่าเป็นเวลาหลายเดือนแล้ว แต่สามารถกดซื้อได้เลย
แล้วค่อยเลือกเอา ว่าจะผ่อนชำระกี่เดือน เพราะปัจจุบันนี้ ส่วนใหญ่ผู้ให้บริการก็มีให้เลือกตั้งแต่ จ่ายภายใน 1 เดือน ไม่คิดดอกเบี้ย ไปจนถึงผ่อนจ่าย 5 เดือน และสูงสุดที่เคยมีก็คือ 12 เดือน
จึงไม่ใช่เรื่องน่าแปลกใจ ที่ทำให้หลายคนเปิดใจใช้งานบริการ Buy Now Pay Later ได้โดยง่ายตั้งแต่แรก ๆ
และด้วยการผ่อนชำระนี้เอง สินค้าที่ราคา “ตั้ง” 2,000 บาท เมื่อยืดเวลาผ่อนออกไปเป็น 6 เดือน ที่แม้จะต้องจ่ายดอกเบี้ยในอัตราสูงถึง 25% ต่อปี หรือ 2.08% ต่อเดือน
ก็จะกลายเป็นการจ่าย “แค่” เดือนละประมาณ 400 กว่าบาทเท่านั้น เพื่อให้ได้สิ่งที่เราต้องการมาครอบครอง
มุมมองที่เปลี่ยนไปนี้ ก็มาจากสิ่งที่เรียกว่า “อคติการยึดติด” หรือ Anchoring Bias จากการที่ความคิดของเรายึดติดว่าค่าผ่อนในแต่ละเดือน คือราคาสินค้า ที่ดูเหมือนถูกลง
ทั้งที่ราคาสินค้าที่แท้จริงก็ยังเท่าเดิม เพิ่มเติมก็คือเมื่อรวมดอกเบี้ยเข้าไปแล้ว เราจะต้องจ่ายเงินซึ่งมากกว่าราคาสินค้าซึ่งอยู่ที่ 2,000 บาท เสียอีก
นอกจากนี้ การแบ่งจ่ายเงินเป็นงวด ๆ ยังทำให้เรารู้สึกเจ็บปวดน้อยกว่า การจ่ายเงินซื้อสินค้าแพง ๆ แบบตูมเดียวจบอีกด้วย
แถมกว่าจะได้จ่ายเงินครั้งแรกจริง ๆ ก็ต้องรอครบกำหนดอีกตั้ง 1 เดือนข้างหน้า จึงเป็นเรื่องธรรมดาที่ถ้าทำได้ ใคร ๆ ก็อยากเลื่อนระยะเวลาที่ต้องรู้สึกเจ็บปวดจากการเสียเงิน
การไม่อยากรู้สึกเจ็บปวด ด้วยการต้องเห็นเงินไหลออกจากบัญชีมาก ๆ ในทันทีและทีเดียวแบบนี้เอง ก็มาจากการเกิดอคติที่เรียกว่า “อคติกลัวความสูญเสีย” หรือ Loss Aversion Bias
จะเห็นได้ว่า แม้รูปแบบการบริการของ Buy Now Pay Later จะทำให้เราสามารถเกิดอคติมากมาย จนสุดท้าย อาจจะนำเราไปสู่กับดักหนี้
แต่ก็เช่นเดียวกันกับหนี้สินอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็นบัตรเครดิต, กู้ซื้อบ้าน หรือกู้ซื้อรถ
ที่การบริหารจัดการหนี้สิน ได้อย่างถูกต้อง ก็สามารถสร้างประโยชน์ให้กับตัวเราเองได้เหมือนกัน
เช่น บริการ Buy Now Pay Later ก็มีข้อดี อย่างเช่น เราสามารถซื้อของที่จำเป็นมาใช้ก่อนเลย โดยที่ไม่ต้องเสียสภาพคล่องมาก ๆ ในคราวเดียว และสามารถเอาเงินสดที่มีไปหมุนทำอย่างอื่นก่อนได้
อย่างไรก็ตาม หากเราไม่รู้เท่าทันความคิดของตัวเอง จนปล่อยให้อคติที่ว่ามา บดบังการคิดเป็นเหตุเป็นผลของเราแล้ว
ยอดผ่อนชำระสินค้าเดือนละแค่หลักสิบบาท จากการซื้อสินค้าเล็ก ๆ น้อย ๆ ไม่กี่อย่าง
ก็สามารถกลายเป็น ยอดผ่อนชำระสินค้าเดือนละหลักพันหรือหลายพันบาทได้ จากหลากหลายสินค้า จำนวนนับไม่ถ้วน ที่เราซื้อมาเพราะความอยาก
แถมยังจะต้องเจอกับดอกเบี้ยที่จะเพิ่มพูนหนี้สินของเรา อย่างไม่มีหยุด ถ้าหากเราไม่สามารถชำระหนี้เหล่านั้นให้ทันเวลา จนสุดท้ายก็จ่ายไม่ไหว
ประโยคทองของคุณ Warren Buffett อย่าง “ถ้าคุณซื้อในสิ่งที่ไม่จำเป็น สักวันคุณจะต้องขายในสิ่งที่จำเป็น” จึงเหมาะจะเป็นประโยคเตือนใจ ไม่ให้เราตกไปอยู่ในสถานการณ์เช่นนี้
3
และหลังจากนี้ ก็ควรขยันตั้งคำถามกับตัวเองในทุก ๆ การซื้อ ว่าสิ่งที่กำลังจะกดลงตะกร้า และจ่ายด้วยบริการ Buy Now Pay Later นั้น
คือสิ่งที่เราจำเป็นจะต้องมีจริง ๆ หรือเป็นเพียงสิ่งที่อยากได้ มาตอบสนองความต้องการชั่วครั้งชั่วคราวในวันนี้กันแน่..
#วางแผนการเงิน
#หลักวางแผนการเงิน
#จิตวิทยา
1
โฆษณา