👶 เด็กพูดยังไม่ได้... แต่รู้จัก “เห็นใจ” เป็นนะ: การค้นพบที่เขย่าวงการจิตวิทยาเด็กทั่วโลก
เด็กทารก 9 เดือนในยูกันดาบางคนกอดแม่ เพื่อปลอบใจตอนแม่แกล้งเจ็บ
ฟังดูไม่น่าเชื่อ แต่งานวิจัยล่าสุดยืนยันว่า… มนุษย์เราเริ่ม “เข้าอกเข้าใจ” คนอื่นได้ตั้งแต่ยังพูดไม่ได้ด้วยซ้ำ
ในยุคที่โลกพูดถึงความเห็นอกเห็นใจ (empathy) ราวกับเป็นพฤติกรรมที่ต้องสอน ต้องปลูกฝัง หรือแม้แต่ซื้อหาผ่านคอร์ส self-help… งานวิจัยนี้กำลังบอกเราว่า — การเห็นใจคนอื่นอาจฝังอยู่ในสมองเราตั้งแต่ยังไม่ทันจำความด้วยซ้ำ
และที่น่าตกใจยิ่งกว่านั้น… การค้นพบนี้เกิดขึ้นทั้งในหมู่เด็กอังกฤษ และเด็กในหมู่บ้านห่างไกลของยูกันดา
🧠 จิตใจของเด็กกำลังเปลี่ยนความเข้าใจของนักวิทยาศาสตร์
Carlo Vreden นักวิจัยจากสถาบันเพื่อการวิจัยและข้อมูลด้านการศึกษาไลบ์นิซ (Leibniz Institute for Research and Information in Education) ประเทศเยอรมนี ร่วมกับทีมงานทำการทดลอง กับเด็กเล็ก 93 คน โดยแบ่งเป็น:
- ●เด็กอายุ 9 เดือน
- ●เด็กอายุ 18 เดือน
จากทั้งในเมืองยอร์ค (อังกฤษ) และหมู่บ้านชนบทในยูกันดา
วิธีทดลองง่ายมาก ให้ผู้ใหญ่ในกลุ่มทดลอง เช่นแม่ของเด็ก หรือผู้วิจัย แกล้งทำเป็นเจ็บ เช่นพูดว่า “โอ๊ย” ขณะถูนิ้วเหมือนโดนของมีคมบาด
สิ่งที่ทีมงานเฝ้าดูคือ: สีหน้าของเด็กเปลี่ยนไหม? เด็กเข้าไปปลอบ หรือแสดงพฤติกรรมตอบสนองหรือไม่?
ผลปรากฏว่า…
เด็กเกือบทุกคนมี สีหน้าเปลี่ยนอย่างเห็นได้ชัด เด็กบางคน “กอด” หรือ “ลูบ” ผู้ใหญ่เพื่อปลอบใจ
แม้จะยังพูดไม่ได้ เดินแทบไม่เป็น และเข้าใจคำพูดน้อยมาก... แต่เด็กเล็กเหล่านี้ “รับรู้” ได้ว่าคนข้างหน้ากำลังเจ็บปวด และพยายามทำบางอย่างเพื่อลดความรู้สึกนั้นให้เขา
📈 ยิ่งโต ยิ่งใจดี
งานวิจัยยังพบว่า...
เด็ก 18 เดือน มีแนวโน้ม “ปลอบใจคนอื่น” มากกว่าเด็ก 9 เดือนถึง 2 เท่า พฤติกรรมอย่างเช่น:
- ●กอด
- ●ลูบมือ
- ●ส่งของเล่นให้
กลายเป็นเรื่องที่เด็กกลุ่มนี้ “เลือกแสดง” กับคนที่พวกเขารับรู้ว่าเจ็บปวด
Carlo Vreden สรุปว่า “เด็กไม่ได้เรียนรู้เรื่องความเห็นใจแค่จากพ่อแม่หรือโรงเรียน… แต่เหมือนสมองพวกเขา ตั้งค่าไว้ล่วงหน้าแล้วว่าความรู้สึกของคนอื่นสำคัญ”
🌍 เด็กอังกฤษ เด็กยูกันดา — ต่างวัฒนธรรม แต่หัวใจคล้ายกัน
แม้พื้นเพต่างกันสุดขั้ว โดยพ่อแม่ในยูกันดาจะเน้นการเชื่อฟัง การเคารพคนอื่น ส่วนพ่อแม่ในอังกฤษเน้นความเป็นตัวของตัวเองและการแสดงออกทางอารมณ์
แต่เด็กในสองประเทศกลับ “ตอบสนองความเจ็บปวดของคนอื่น” ได้ใกล้เคียงกันอย่างน่าอัศจรรย์
Kristen Dunfield นักวิจัยด้านพัฒนาการเด็กจากมหาวิทยาลัยคองคอร์เดีย (Concordia University) ประเทศแคนาดา เสริมว่า “ผลวิจัยนี้บอกเราว่า ความเห็นอกเห็นใจไม่ใช่สิ่งที่วัฒนธรรมใดวัฒนธรรมหนึ่งสร้าง แต่มันคือกลไกพื้นฐานของมนุษย์ทุกคน”
🧬 Empathy คือดีเอ็นเอของเผ่าพันธุ์มนุษย์
นักวิทยาศาสตร์เคยเชื่อว่าเด็กจะแสดง “ความเห็นอกเห็นใจแบบชัดเจน” ได้หลังอายุ 1 ขวบขึ้นไป แต่การทดลองนี้กำลังย้อนความเชื่อนั้น
Carlo Vreden กล่าวว่า “สิ่งที่เราเห็น คือการทำงานร่วมกันของ ‘อิฐก้อนเล็กๆ’ ที่เรียกว่า empathy มันค่อยๆ ก่อตัวทีละชั้น ตั้งแต่ตอนที่เด็กยังไม่รู้ด้วยซ้ำว่าความรู้สึกนั้นคืออะไร”
และเมื่อเปรียบเทียบกับสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่นๆ มนุษย์เป็นสายพันธุ์เดียวที่มีระบบ “Mirror neurons” หรือ “เซลล์สมองกระจกเงา” ที่ซับซ้อนมากพอที่จะรู้สึกเจ็บ... แทนคนอื่นได้
🏠 แล้วประเทศไทยล่ะ? เราสร้างพื้นที่ให้เด็กเห็นใจกันได้ไหม
ในระบบการศึกษาของไทย ยังมีแนวโน้มที่มองพฤติกรรม “ขี้สงสาร” หรือ “ร้องไห้ตามเพื่อน” เป็นเรื่องต้องควบคุม มากกว่าที่จะส่งเสริม
แต่หากงานวิจัยนี้ถูกต้อง... แปลว่าเรากำลัง “ปิดกั้น” สัญชาตญาณที่งอกงามตามธรรมชาติ
เราอาจต้องกลับมาทบทวนกันใหม่ว่า “ความอ่อนโยน” ไม่ได้ทำให้คนอ่อนแอ แต่มันคือจุดเริ่มต้นของการอยู่ร่วมกันในสังคมที่ไม่ทอดทิ้งใครไว้ข้างหลัง
🧩 เรื่องนี้เกี่ยวอะไรกับเรา?
ลองคิดดูสิว่า... ถ้าเด็ก 9 เดือน “ปลอบใจ” ได้โดยไม่มีใครสอน ทำไมเราที่โตแล้ว ถึงยังทำร้ายกันง่ายดายขนาดนี้?
บางที empathy ไม่ได้หายไปไหน แต่มันแค่... ถูกทำให้เงียบลง โดยสิ่งแวดล้อมรอบตัว
ในวันที่โลกเต็มไปด้วยข่าวร้าย ความโกรธเกลียด และความไม่เข้าใจ บางทีคำตอบอาจไม่ได้อยู่ในเทคโนโลยี หรือกฎหมายใดๆ แต่อยู่ใน สัญชาตญาณแรกเริ่ม ที่เราทุกคนเคยมี — ตั้งแต่ยังพูดไม่ได้ด้วยซ้ำ
💖 ผู้เขียนทำงานคนเดียว ไม่มีทีมงานเบื้องหลัง ถ้าคุณชอบเนื้อหานี้ สามารถสนับสนุนค่ากาแฟได้นะครับ เพื่อให้บทความคุณภาพแบบนี้ดำรงอยู่ต่อไป 🙏
💬 แล้วคุณล่ะ... ยังจำครั้งสุดท้ายที่ “เข้าใจความรู้สึกคนอื่น” โดยไม่ต้องมีคำพูดได้ไหม?
💬 แชร์โพสต์นี้ถ้าคุณเคยรู้สึกว่า “การเข้าใจความรู้สึกคนอื่น” สำคัญกว่าคำพูด หรือคอมเมนต์ว่าคุณเคยเห็นเด็กเล็กแสดงความเห็นใจแบบไหน ที่ทำให้คุณต้องหยุดคิด
📌 สรุปสั้น ๆ
✅ เด็กอายุเพียง 9 เดือนเริ่มแสดงพฤติกรรมเห็นอกเห็นใจ เช่น กอดหรือลูบแม่เมื่อเห็นแม่แกล้งทำเป็นเจ็บ
✅ พฤติกรรมนี้พบทั้งในเด็กอังกฤษและยูกันดา แม้พื้นฐานวัฒนธรรมต่างกัน
✅ แสดงให้เห็นว่า empathy อาจฝังอยู่ในสมองมนุษย์ตั้งแต่แรกเกิด ไม่ใช่สิ่งที่เรียนรู้ทีหลัง
✅ ข้อมูลนี้สวนทางกับความเข้าใจเก่าว่า empathy เริ่มเมื่อเด็กอายุ 12 เดือนขึ้นไป
✅ ระบบการเลี้ยงดูและการศึกษาควรส่งเสริมความอ่อนโยนเป็นฐานของการอยู่ร่วมกันในสังคม
🔎 แหล่งอ้างอิงเพิ่มเติม
1. Vreden, C. et al. (2025). Early empathy development: Concern and comforting in 9- and 18-month-old infants from Uganda and the UK. PLoS ONE. https://doi.org/pnnt
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
