## Episode122: Kinesiology of the Hip joint#5
Hip Flexors and Extensors ##
กล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่งอข้อสะโพก หรือ "hip flexors" ตัวที่ทำงานหลักคือ "iliopsoas" ประกอบด้วย "iliacus" และ "psoas major" เป็นกล้ามเนื้อที่มีการออกแรงได้ดีในการงอสะโพก เพราะอยู่ห่างจากแกนการเคลื่อนไหวประมาณ 3-4 cm และมีพื้นที่หน้าตัดค่อนข้างใหญ่
การที่ iliopsoas วางตัวอ้อมผ่านด้านหน้าของ hip joint ทำให้นอกจากจะทำหน้าที่งอสะโพกแล้ว ยังช่วย anterior stabilization ให้กับข้อสะโพกด้วย และด้วย line of pull ที่ค่อนไปทางด้านข้าง ทำให้มีส่วนช่วย hip abduction เล็กน้อยด้วย
ที่น่าสนใจคือตอนที่สะโพกอยู่ในท่างอ กล้ามเนื้อ iliopsoas จะถูกดึงให้แนบกับด้านหน้าของ hip joint capsule มากขึ้น ทำให้ความสามารถในการ stabilize ข้อเพิ่มขึ้น แต่ในขณะเดียวกันก็ทำให้แรงกดที่ข้อสะโพกเพิ่มขึ้นด้วย
นอกจาก iliopsoas แล้ว ยังมี "rectus femoris" ที่เป็นส่วนหนึ่งของ quadriceps เป็น two-joint muscle ที่น่าสนใจ เพราะนอกจากจะงอสะโพกแล้ว ยังเหยียดเข่าด้วย ทำให้ประสิทธิภาพในการทำงานขึ้นกับตำแหน่งของทั้งข้อสะโพกและข้อเข่า
เช่น ถ้าสะโพกอยู่ในท่าเหยียด rectus femoris จะมี mechanical advantage ในการงอสะโพกดี แต่ถ้าสะโพกงอมากๆ ประสิทธิภาพจะลดลง กลไกนี้เป็นสิ่งที่พบได้ในกล้ามเนื้อที่ผ่านหลายข้อ
กล้ามเนื้อ "tensor fasciae latae(TFL)" และ "sartorius" ก็เป็น hip flexors ด้วยเพราะด้วย line of pull ที่เฉียง ทำให้นอกจากงอสะโพกแล้ว ยังมีส่วนช่วยในการ stabilize hip joint ในแนว frontal plane และ transverse plane ด้วย
โดยเฉพาะ TFL ที่ต่อเนื่องกับ iliotibial band(ITB) ทำให้มีบทบาทสำคัญในการ stabilize hip และ knee ในท่ายืน เดิน โดยจะทำงานร่วมกับ gluteus maximus และ gluteus medius ในการควบคุม femur ไม่ให้ internal rotation มากเกินไป
ส่วนกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่เหยียดสะโพกหรือ "hip extensors" จะมีกลุ่ม "hamstrings" และ "gluteus maximus" เป็นตัวหลัก โดยแต่ละตัวจะมีบทบาทต่างกันตามท่าทางและกิจกรรม
hamstrings เป็น two-joint muscles ที่นอกจากจะเหยียดสะโพกแล้ว ยังงอเข่าด้วย ทำให้ประสิทธิภาพในการเหยียดสะโพกจะดีที่สุดเมื่อเข่าเหยียด และจะลดลงเมื่อเข่างอ เราจึงมักพบว่าคนที่ hamstrings หดสั้น จะมีลักษณะ posterior pelvic tilt ในท่านั่งงอเข่า
ส่วน gluteus maximus จะมี mechanical advantage ในการเหยียดสะโพกดีกว่า hamstrings เพราะมีระยะห่างจากแกนการเคลื่อนไหวมากกว่า และมีพื้นที่หน้าตัดใหญ่กว่า แต่เนื่องจากเป็น single-joint muscle ความสามารถในการออกแรงจึงไม่ขึ้นกับตำแหน่งของเข่า
gluteus maximus จะทำงานน้อยมากในการยืนปกติ แต่จะถูกกระตุ้นให้ทำงานมากขึ้นในกิจกรรมที่ต้องการแรงมาก เช่น การวิ่ง การกระโดด การเดินขึ้นบันได หรือการลุกขึ้นจากท่านั่ง
นอกจากนี้ด้วย line of pull ที่เฉียงลงด้านข้าง ทำให้ gluteus maximus ยังช่วย lateral rotation และ abduction ของสะโพกด้วย ซึ่งมีความสำคัญมากในการ stabilize pelvis
การทำงานร่วมกันของ hip flexors และ extensors จะมีความสัมพันธ์กันตามการเคลื่อนไหวของร่างกาย เช่น ในการเดิน hip flexors และ extensors จะทำงานสลับกันเป็นจังหวะในการควบคุมการเคลื่อนไหวของขา
ในช่วง terminal swing hip extensors จะทำงานเพื่อชะลอการงอสะโพก ต่อด้วยการควบคุม initial contact และ loading response เพื่อไม่ให้ล้มไปด้านหน้า จากนั้น hip flexors จะเริ่มทำงานในช่วง pre-swing และ initial swing เพื่อดึงขาไปด้านหน้า
ที่น่าสนใจคือในช่วง mid stance ถึง terminal stance กล้ามเนื้อทั้งสองกลุ่มจะทำงานพร้อมกัน(co-contraction) เพื่อ stabilize hip joint และ control trunk position เหนือขาข้างที่รับน้ำหนัก
ดังนั้นถ้ามีปัญหาที่กล้ามเนื้อกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นการอ่อนแรง หรือการหดสั้น ก็จะส่งผลต่อ biomechanics ของการเดิน และกิจกรรมอื่นๆ ตามมาครับ
ถ้าชอบเนื้อหาแบบนี้ผมฝากกด like กดแชร์ กดติดตามเพจphysioupskillด้วยนะครับ ส่วนถ้าใครมีข้อสงสัยอะไรก็commentไว้ด้านล่างได้เลยครับ
_PhysioUpskill_
#Physioupskill
⭐สำหรับใครที่อยากเรียนรู้เพิ่มเติม สามารถอ่านบทความอื่นๆได้ที่ https://physioupskill.com/บทความ/ หรือดูรายละเอียดคอร์สเรียนของเพจได้ที่ https://physioupskill.com/คอร์สเรียน/ ได้เลยครับ
Ref.
Neumann, D. A. (2017). Kinesiology of the musculoskeletal system: Foundations for Rehabilitation. Mosby.
Perry, J., & Burnfield, J. M. (2010). Gait Analysis: Normal and Pathological Function. SLACK Incorporated.
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
