## Episode123: Kinesiology of the Hip Joint#6
Hip Abductors and Adductors##
บทความที่แล้วผมได้พูดถึงกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่งอและเหยียดสะโพกไปแล้ว บทความนี้เราจะมาดูกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่กางและหุบสะโพกกันบ้างครับ ซึ่งกล้ามเนื้อกลุ่มนี้มีความสำคัญมากในการควบคุมการทรงตัวในท่ายืนและการเดิน
กล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่กางสะโพกหรือ "hip abductors" ตัวที่สำคัญที่สุดคือ "gluteus medius" ทำหน้าที่เป็น primary hip abductor โดยจะทำงานร่วมกับ "gluteus minimus" และ "tensor fasciae latae(TFL)"
Gluteus medius และ minimus มีความน่าสนใจในแง่ของ functional anatomy คือแม้จะถูกจัดเป็น hip abductors แต่เส้นใยในแต่ละส่วนจะมี line of pull ที่ต่างกัน เส้นใยส่วนหน้าจะช่วย hip flexion และ internal rotation ส่วนเส้นใยส่วนหลังจะช่วย hip extension และ external rotation
ที่สำคัญคือกล้ามเนื้อกลุ่มนี้มีบทบาทสำคัญในการ stabilize pelvis ในท่ายืนขาเดียว เช่นในช่วง single leg stance ของการเดิน ถ้ากล้ามเนื้อกลุ่มนี้อ่อนแรง จะทำให้เกิดภาวะที่เราเรียกว่า "Trendelenburg gait" คือ pelvis จะตกลงทางด้านตรงข้ามกับขาที่รับน้ำหนัก
.
นอกจากนี้ด้วย line of pull ที่ค่อนข้างอยู่ในแนวราบ ทำให้กล้ามเนื้อกลุ่มนี้ยังทำหน้าที่ดึง femoral head เข้าหา acetabulum อีกด้วย เราเรียกแรงนี้ว่า "hip joint compression force" ซึ่งมีความสำคัญในการ stabilize hip joint
ส่วนกล้ามเนื้อที่ทำหน้าที่หุบสะโพกหรือ "hip adductors" จะมีด้วยกัน 5 มัดหลักคือ "adductor magnus", "adductor longus", "adductor brevis", "pectineus" และ "gracilis" โดยแต่ละมัดจะมีบทบาทที่แตกต่างกัน
adductor magnus เป็นกล้ามเนื้อที่ใหญ่และแข็งแรงที่สุดในกลุ่มนี้ มี 2 ส่วนที่ทำงานต่างกัน ส่วน adductor part จะช่วย hip adduction และ flexion ส่วน hamstring part จะช่วย hip extension ด้วย line of pull ที่ต่างกัน
adductor longus และ brevis จะทำงานคล้ายกับ adductor part ของ adductor magnus คือนอกจากจะหุบสะโพกแล้ว ยังช่วยงอสะโพกด้วย ในขณะที่ gracilis เป็น two-joint muscle ที่นอกจากจะหุบสะโพกแล้ว ยังช่วยงอเข่าและ medial rotate tibia ด้วย
ที่น่าสนใจคือ hip adductors จะทำงานมากในช่วง swing phase ของการเดิน เพื่อควบคุมไม่ให้ขาแกว่งออกด้านข้างมากเกินไป และยังทำงานในช่วง stance phase เพื่อช่วย stabilize pelvis ร่วมกับ hip abductors อีกด้วยครับ
การทำงานของ hip adductors ในการเดินจะมีลักษณะพิเศษคือจะทำงานเป็น 2 ช่วง(biphasic) คือช่วงแรกในต้น stance phase และช่วงที่ 2 ในช่วง terminal stance ถึง pre-swing เพื่อควบคุมการเคลื่อนไหวของขาในระนาบ frontal plane
ความสัมพันธ์ระหว่าง hip abductors และ adductors มีความน่าสนใจ เพราะในการเดินปกติ กล้ามเนื้อทั้ง 2 กลุ่มจะทำงานร่วมกัน(co-contraction) เพื่อ stabilize pelvis และควบคุมการเคลื่อนไหวของ femur
เช่นในช่วง loading response hip abductors จะทำงานเพื่อป้องกันไม่ให้ pelvis ตกลงทางด้านตรงข้าม แต่ hip adductors ก็จะทำงานด้วยเพื่อช่วยควบคุมการเคลื่อนไหวของ femur ไม่ให้ abduction มากเกินไป
นอกจากนี้กล้ามเนื้อทั้ง 2 กลุ่มยังมีส่วนช่วยในการ stabilize hip joint ด้วย compression force ที่เกิดจาก line of pull ในแนวราบของทั้ง 2 กลุ่ม ซึ่งมีความสำคัญมากในการป้องกันการเกิด excessive hip translation ในแนว medio-lateral
การทำงานร่วมกันของกล้ามเนื้อทั้ง 2 กลุ่มนี้ยังสำคัญในกิจกรรมอื่นๆด้วย เช่น ในการวิ่ง การกระโดด หรือการเตะในกีฬาต่างๆ ซึ่งต้องการทั้งความมั่นคงและการควบคุมการเคลื่อนไหวที่ดี
ดังนั้นถ้ามีปัญหาที่กล้ามเนื้อกลุ่มใดกลุ่มหนึ่ง ก็จะส่งผลต่อ biomechanics ของการเดินและการทรงตัว เช่น การอ่อนแรงของ hip abductors นอกจากจะทำให้เกิด Trendelenburg gait แล้ว ยังอาจทำให้เกิดการ compensate โดยการเอนลำตัวไปด้านข้างที่รับน้ำหนัก เพื่อลดแรงที่มากระทำต่อ hip abductors ครับ
ถ้าชอบเนื้อหาแบบนี้ผมฝากกด like กดแชร์ กดติดตามเพจphysioupskillด้วยนะครับ ส่วนถ้าใครมีข้อสงสัยอะไรก็commentไว้ด้านล่างได้เลยครับ
_PhysioUpskill_
#Physioupskill
⭐สำหรับใครที่อยากเรียนรู้เพิ่มเติม สามารถอ่านบทความอื่นๆได้ที่ https://physioupskill.com/บทความ/ หรือดูรายละเอียดคอร์สเรียนของเพจได้ที่ https://physioupskill.com/คอร์สเรียน/ ได้เลยครับ
Ref.
Neumann, D. A. (2017). Kinesiology of the musculoskeletal system: Foundations for Rehabilitation. Mosby.
Perry, J., & Burnfield, J. M. (2010). Gait Analysis: Normal and Pathological Function. SLACK Incorporated.
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
