Blue Color
เมื่อคุณลูกฝากให้ช่วยปริ้นซ์การบ้านให้ที
เลยถือโอกาสแอบดูแอบอ่านคร่าวๆ
ตอนแรกคิดว่าจะเป็นเรื่องทฤษฎีสี
เอ๊ะ! มันเป็นเรื่องราวประวัติศาสตร์ที่ถูกจริตเรา
และนี่คือเรื่องราวที่คุณลูกไปสืบค้นทำการบ้านมา…
ก่อนที่สีฟ้า-น้ำเงิน หรือ blue color จะถูกจัดอันดับให้เป็นสีที่มนุษย์โปรดปรานมากที่สุด มันกลับเป็นสีที่ถูก ‘รู้จัก’ เป็นสีท้ายๆ ของบรรดาสีสันหลักบนโลกใบนี้ วันนี้เราจึงมี 4 ข้อเท็จจริงที่น่าสนใจเกี่ยวกับสีน้ำเงินที่อยากบอกเล่าให้คุณได้รู้
1. เกือบทุกอารยธรรมโบราณไม่มีคำว่า ‘สีน้ำเงินมา
ในมหากาพย์ The Odyssey นักประพันธ์ชาวกรีกโบราณอย่างโฮเมอร์บรรยายท้องทะเลว่าเป็น ‘สีแดงก่ำราวกับไวน์’ (wine-red)
ทะเลยุคก่อนประวัติศาสตร์ก็ยังคงมีสีอย่างทุกวันนี้ ไม่ได้เป็นสีแดงก่ำ เพียงแต่ว่าอารยธรรมกรีกโบราณไม่มีคำว่า ‘สีน้ำเงิน’ อยู่ในพจนานุกรมต่างหาก
ในปี 1858 นักวิชาการชาวอังกฤษ William Gladstone เป็นคนแรกที่สังเกตว่าบทประพันธ์ของโฮเมอร์ไม่มีการกล่าวถึงสีน้ำเงินสักนิด จะมีก็แต่สีดำและสีขาวเป็นหลัก นานทีจึงจะมีสีอื่นๆ อย่างสีแดง เขียว และเหลืองแซมมาบ้างเล็กน้อย
เมื่อได้ยินดังนั้น Lazarus Geiger นักนิรุกติศาสตร์ (ผู้ศึกษาเรื่องการสื่อสารของมนุษย์ทั้งในอดีตและปัจจุบัน)ชาวเยอรมัน จึงไปศึกษาเท็กซ์โบราณในอารยธรรมอื่นๆ เช่น ฮิบรู จีน อิสลาม ฮินดู ไอซ์แลนด์ ก็พบว่าอารยธรรมเหล่านี้ไม่มีคำว่าสีน้ำเงินเช่นกัน เว้นเพียง อารยธรรมอียิปต์เจ้าเดียวที่มีคำว่าสีน้ำเงินและมีสีย้อมสีน้ำเงินใช้
2.สีน้ำเงินเป็นสีของราชวงศ์และชนชั้นสูงด้วยเหตุผลง่ายๆ—เพราะมันแพง!
ในช่วงปลายศตวรรษที่ 15 ชาวยุโรปใช้สีน้ำเงินที่สกัดจากต้นโวด (woad) ในการย้อมสีผ้า แต่การสกัดสีนั้นต้องใช้ต้นทุนการผลิตที่สูงมาก อีกทั้งสีย้อมจะอ่อนลงเรื่อยๆ ตามการใช้งาน สีน้ำเงินจากต้นโวดจึงกลายเป็นสีที่ใช้กันในหมู่คนรวยเท่านั้น
สีต้นโวดว่าแพงแล้ว สีคราม (indigo) แพงยิ่งกว่า เพราะต้องนำเข้ามาจากอินเดีย แต่ข้อดีคือสีครามให้สีน้ำเงินที่สดสวยกว่าสีต้นโวดมาก คนที่ใช้สีครามจึงจำกัดอยู่เพียงเหล่าชนชั้นสูงและราชนิกูลในรั้วรอบขอบวัง โดยในยุคสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 1 ถึงขั้นออกกฎหมายห้าม ไม่ให้บุคคลธรรมดาสวมเสื้อผ้าสีครามเด็ดขาด นับแต่นั้นสีน้ำเงินจึงกลายเป็นสีของชนชั้นสูงนั่นเอง
3.ไม่ใช่แค่สีย้อมผ้าเท่านั้นที่แพง เพราะสีน้ำเงินของศิลปินก็แพงเวอร์วังเหมือนกัน
ในยุค Renaissance ศิลปินนิยมใช้สีน้ำเงินสด (ultramarine) ซึ่งได้มาจากการบดอัญมณี Lapis Lazuli ที่มีราคาแพงมากๆ เพราะนอกจากจะเป็นหินมีค่าแล้ว ยังต้องนำเข้าจากเหมืองในประเทศอัฟกานิสถานเท่านั้นด้วย ว่ากันว่าศิลปินหลายคนไม่สามารถเพนต์รูปให้เสร็จได้เพราะไม่มีเงินซื้อสีน้ำเงินนี่เอง
4. กางเกงยีนส์ไม่ได้ถูกย้อมครามเพื่อความคูล แต่ย้อมเพื่อตอบโจทย์ฟังก์ชั่นต่างหาก
เริ่มจากจุดเริ่มต้นของกางเกงยีนส์ที่ว่าในยุคตื่นทองของอเมริกา นาย Levi Strauss ได้เปิดร้านขายของชำ (dry goods store) ในซานฟรานซิสโก โดยมีผ้าเดนิมเป็นหนึ่งในสินค้าของร้าน วันหนึ่งช่างเย็บผ้านามว่า Jacob Davis ได้รับโจทย์จากลูกค้าให้ตัดกางเกงใส่ทำงานที่แข็งแรง ไม่ขาดง่าย
เขาจึงเลือกใช้ผ้าเดนิดหน่อยมจากร้านของ Strauss มาตัดเป็นกางเกง แล้วตอกหมุดโลหะเพื่อเสริมความทนทาน และผลตอบรับก็ดีมากๆ
ผ้าเดนิมนั้นถือกำเนิดขึ้นที่เมือง Genoa ประเทศอีตาลี ความแข็งแรงทำให้มันเป็นที่นิยมมากๆ ในหมู่คนงาน จนช่างฝีมือในเมือง Nimes ประเทศฝรั่งเศส พยายามจะทอผ้าแบบเดียวกัน ซึ่งผลสุดท้ายก็ได้ผ้าเดนิมที่คล้ายๆ กัน คือเป็นเส้นใยคอตตอนย้อมสีครามที่สานกันแน่นหนา
แล้วทำไมต้องย้อมสีคราม? เพราะในขณะที่สีสังเคราะห์อื่นๆ สามารถย้อมถึงทุกส่วนของเส้นใย แต่ครามจะย้อมเพียงด้านนอกของเส้นใย เหมือนแค่เคลือบไว้ ดังนั้นทุกครั้งที่ซักสีครามบางส่วนจะหลุดออกมาพร้อมโมเลกุลเล็กๆ ของเส้นใยผ้า ผ้าจึงนุ่มขึ้น ทั้งยังกระชับเข้ากับร่างกายมากขึ้นด้วย
และแล้วการบ้านประวัติศาสตร์สีน้ำเงินก็มาจบลงดื้อๆ ณ จุดนี้ ไม่มีบทส่งท้ายใดๆ ซึ่งก็ทำให้คุณพ่อขี้สงสัยไปตามสืบต่อในจักวาลกู๋เกิ้น ก็พบว่ายังมีเรื่องราวอีกมากมายกับความเป็นมาเป็นไปของสีน้ำเงินให้ตามสืบค้น
แม้ความจริงจะมีหนึ่งเดียว แต่ประวัติศาสตร์เรื่องเดียวกันมักมีหลายที่มาเสมอ
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
