ทำไมทะเลมันเค็ม แต่ทะเลสาบแม่งไม่เค็มวะ?
มีใครเคยถามตัวเองป่ะว่า...ทำไมทะเลมันเค็ม แต่ทะเลสาบแม่งไม่เค็มวะ? คือทุกคนฟังดูเหมือนคำถามชาวอนุบาลหมู่บ้านหรรษา แต่ถ้าเราเจาะลึกลงไปจริงๆ แล้วนะ มันคือคำถามระดับจักรวาลเลยนะเว้ย เพราะคำตอบมันโยงไปถึงเรื่องภูเขาไฟ, วิทยาศาสตร์ล้ำโลก, สิ่งมีชีวิตในทะเล และแม้แต่การออกแบบระบบนิเวศของโลกอย่างเหนือชั้น เหมือนจักรพรรดิ์เตียวหุยหั่นกลยุทธ์ของโจโฉอะ
น้ำทะเลเค็ม เพราะมันเก่าโคตรๆ แบบระดับยุคที่โลกยังไม่มี Wi-Fi แล้วมีภูเขาไฟระเบิดทั่วโลก เหมือนป๊อปคอร์นในไมโครเวฟ แล้วก๊าซจากภูเขาไฟก็ละลายน้ำทำให้กลายเป็นกรดอ่อนๆ (อย่าง carbonic acid = น้ำ+คาร์บอนไดออกไซด์จากอากาศ) แล้วกรดนั้นก็ไปกัดหิน กัดดิน ละลายแร่ธาตุออกมา แล้วแร่เหล่านั้นก็กลายร่างเป็น “ไอออน” ที่ทำให้น้ำเค็ม
ไอออนหลักๆ ที่เราพูดถึงนี่ก็พวก sodium (Na⁺), chloride (Cl⁻), magnesium (Mg²⁺), sulfate (SO₄²⁻) อะไรแบบนี้ คือถ้าทุกคนเอาน้ำทะเลทั้งหมดบนโลกไปกลั่น แล้วเอาเกลือออกมาหมด แล้วเอาเกลือมาโรยทั่วพื้นโลก มันจะหนาเท่าตึกสูง 50 ชั้นอะคิดดู
แล้วทำไมทะเลไม่เค็มขึ้นทุกปีล่ะ? คำตอบคือ...มันก็เค็มพอแล้ว! แล้วมันมีสิ่งมีชีวิตที่ดูดไอออนพวกนี้ไปใช้ไง เช่น แพลงตอน ปะการัง หรือแม้แต่ปลาหมึกที่ไม่ได้ทำแค่ปล่อยหมึกใส่เรา แต่มันก็ช่วยรักษาระดับไอออนในทะเลด้วย และยังมีบางไอออนถูกใช้สร้างแร่ใหม่ด้วย (mineral formation)
แล้วทะเลสาบล่ะ ทำไมไม่เค็มเหมือนกันหมด?
คำตอบคือ...น้ำมันไหลต่อไปทะเล! คือทะเลสาบส่วนใหญ่ไม่ใช่ที่ๆ น้ำไปจบ แต่น้ำในทะเลสาบจะไหลต่อไปหาแม่น้ำ แล้วไปจบที่ทะเล เพราะงั้นแร่ธาตุต่างๆ ยังไม่ทันจะสะสมตัวดี น้ำแม่งก็โดนฝนไล่ออกก่อน
แต่บางที่ที่ไม่มีทางออก เช่น Dead Sea หรือ Great Salt Lake พวกนี้แหละเค็ม เพราะน้ำเข้ามาแล้วไม่มีออก มีแต่น้ำระเหย ทิ้งเกลือไว้เหมือนร้านบุฟเฟ่ต์ทิ้งความพินาศไว้หลังปิดร้าน
ทะเลสาบที่เจือจางที่สุดในโลกชื่อว่า “Lae Notasha” อยู่ในรัฐโอเรกอน สหรัฐอเมริกา ความเค็มมันต่ำมาก เหมือนกินน้ำกลั่นอะ เพราะต้นน้ำมันมาจากฝน ไม่ค่อยมีหินหรือดินที่ละลายเกลือปนมาเท่าไหร่ ใช้ตรวจมลพิษในอากาศยังได้เลย
เรื่องนี้มันสอนเราว่าอะไรบ้างวะ?
ของบางอย่างมันต้องใช้ “เวลา” เพื่อจะมีค่า — น้ำทะเลเค็มได้ก็เพราะมันสะสมของสำคัญนานมาก เหมือนชีวิตคนอะ อยากจะเก่ง อยากจะมีค่า อยากจะ “เค็ม” แบบมีคุณภาพ ต้องผ่านการระเหยของน้ำตา การเจอภูเขาไฟ และแม่น้ำแห่งบทเรียนมาเยอะพอสมควร
สิ่งที่ดูธรรมดา อาจมีเบื้องหลังซับซ้อนมาก — คนมักมองทะเลว่าแค่น้ำเค็ม แต่ความจริงคือมันคือระบบนิเวศที่บาลานซ์โคตรๆ เหมือนเรามองใครสักคนแล้วคิดว่า “อือ ดูไม่เก่งหรอก” แต่ข้างในเค้าอาจจะเป็นคนที่แบกรับการเปลี่ยนแปลงทั้งโลกแบบที่เราไม่เคยเข้าใจ
“เกลือ” มันไม่ใช่แค่เรื่องของรสชาติ แต่มันคือ “สารตั้งต้นของชีวิต” — เซลล์ร่างกายทุกคนมีโซเดียมและคลอไรด์อยู่ แล้วมันต้องบาลานซ์แบบเป๊ะๆ เหมือนสูตรยาต้มของขงเบ้ง ถ้าขาดไป เราก็พังได้เหมือนเซิร์ฟเวอร์ล่ม เพราะฉะนั้นอย่าดูถูกสิ่งเล็กๆ แบบไอออนในน้ำทะเล
คำศัพท์น่าสนใจ
Salinity = ความเค็มของน้ำ
Ion = อนุภาคที่มีประจุ เช่น Na⁺ หรือ Cl⁻
Runoff = น้ำที่ไหลจากพื้นดินลงแม่น้ำหรือลำธาร
Evaporation = การระเหย
Closed Basin = แหล่งน้ำที่ไม่มีทางไหลออกไปทะเล
ใครเคยดูเรื่อง "Nausicaä of the Valley of the Wind" ของจิบลิบ้าง? ทะเลของมลพิษในเรื่องนั้นไม่ได้มีแค่ความอันตราย แต่มันมีบทเรียนเรื่องการรักษาสมดุลของธรรมชาติด้วย เหมือนกับน้ำทะเลในโลกจริงๆ นี่แหละ ที่มันพยายามเก็บไอออน พักไว้ให้ชีวิตในทะเลใช้ ไม่ใช่เพื่อความเค็มล้วนๆ
ทุกคน เวลาเจอเรื่องที่ดูไร้สาระ เช่น ทำไมน้ำเค็ม ก็อย่าเพิ่งหัวเราะหรือผ่านไปเฉยๆ เพราะบางทีคำถามที่ดูเล่นๆ อาจเป็นประตูเปิดไปสู่ความเข้าใจโลกที่ลึกกว่าเดิมหลายระดับ เหมือนเล่ม “Sapiens” ที่เล่าความเป็นมนุษย์จากมุมมองที่ไม่มีใครคาด
แล้วเราเชื่อว่า...ถ้าเราเข้าใจ “ทำไมน้ำทะเลถึงเค็ม” เราก็เข้าใจได้เหมือนกันว่า “ทำไมชีวิตเราต้องมีรสชาติ”
ใครอยากเค็ม ก็ไปใช้ชีวิตให้มีเกลือบ้าง ไม่ใช่แค่น้ำเปล่าแล้วบ่นว่าจืดจนไม่มีใครอยากชิมนะเว้ย.
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
