28 มิ.ย. เวลา 09:49 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี

the Cosmic Owl

ทีมนักดาราศาสตร์นานาชาติได้รายงานการค้นพบกาแลคซีวงแหวนสองแห่งที่คล้ายกันซึ่งกำลังจะควบรวมกันในแบบที่พิสดาร จนทำให้พวกมันดูคล้ายกับใบหน้าของนกฮูก การค้นพบกาแลคซีที่ควบรวมกันระบบนี้ซึ่งเรียกชื่อเล่นว่า Cosmic Owl นำเสนอในงานวิจัยที่เผยแพร่บนเวบ arXiv
การควบรวมของกาแลคซีมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อวิวัฒนาการกาแลคซี เหตุการณ์เหล่านี้ได้กระจายก๊าซรอบกาแลคซีเสียใหม่ ส่งผลต่อจลนศาสตร์ดาว(stellar kinematics), เปลี่ยนแปลงรูปพรรณสัณฐานของกาแลคซี และสุดท้ายก็นำไปสู่การสั่งสมมวลดาวอย่างมีประสิทธิผล การควบรวมกาแลคซีบางส่วนยังนำไปสู่การก่อตัวกาแลคซีวงแหวนจากการชน(collisional ring galaxies; CRGs) ซึ่งพบได้ค่อนข้างยากโดยพบเพียงไม่กี่ร้อยแห่งในเอกภพท้องถิ่น
วงแหวนในกาแลคซีลักษณะนั้นถูกสร้างขึ้นเมื่อกาแลคซีหนึ่งผ่านทะลุดิสก์ของกาแลคซีอีกแห่งโดยตรง ในการชนที่เกือบปะทะกันแบบจังๆ ทำให้ก๊าซและดาวถูกแรงกระแทกผลักออกไปเป็นรูปแบบวงกลมหรือเกือบกลม
ขณะนี้ กลุ่มนักดาราศาสตร์ที่นำโดย Mingyu Li จากมหาวิทยาลัยชิงฮวา ในเป่ยจิง ประเทศจีน ได้จำแนกสิ่งที่ดูเหมือนจะเป็นการควบรวมกาแลคซีอย่างเป็นอัตลักษณ์ จากกาแลคซีวงแหวนจากการชน 2 แห่ง การควบรวมกาแลคซีนี้ถูกพบโดยบังเอิญโดยใช้เครื่องมืออย่างกล้องโทรทรรศน์อวกาศเจมส์เวบบ์, เครือข่ายมิลลิเมตร/เสี้ยวมิลลิเมตรขนาดใหญ่อะตาคามา(ALMA) หรือเครือข่ายขนาดใหญ่มาก(VLA)
การถ่ายภาพห้วงลึกและตรวจสอบสเปคตรัมจาก JWST, ALMA และ VLA เผยให้เห็นระบบที่ซับซ้อนของกาแลคซีวงแหวนจากการชนฝาแฝดคู่หนึ่ง ที่แสดงสัณบานที่เหมือนกันเกือบทุกอย่าง นักวิจัยเขียนไว้ในรายงาน ระบบแห่งนี้ถูกพบที่เรดชิพท์ 1.14 ภาพที่ได้แสดงนกฮูกอวกาศประกอบด้วยกาแลคซีสองแห่งที่กำลังมีปฏิสัมพันธ์กัน ซึ่งมีโครงสร้างวงแหวน(จากการชน) ที่เหมือนกันเกือบทุกอย่าง แต่ละแห่งมีเส้นผ่าศุนย์กลางราว 26000 ปีแสง
นักดาราศาสตร์บอกว่าความสมมาตรของวงแหวนในนกฮูกอวกาศนี้บอกถึงการชนให้กำเนิดแบบจังๆ ระหว่างกาแลคซีสองแห่งที่มีโครงสร้างและมวลใกล้เคียงกัน พวกเขาประเมินว่ามวลดาวในระบบที่กำลังควบรวมกันนี้อยู่ที่ราว 3.2 แสนล้านเท่าดวงอาทิตย์ ในขณะที่หลุมดำในกาแลคซีทั้งสองมีมวลที่ราว 67 และ 26 ล้านเท่ามวลดวงอาทิตย์
ภาพได้เผยว่าแกนกลางขนาดกะทัดรัดของกาแลคซีแต่ละแห่งก่อตัวเป็นนัยน์ตาของนกฮูกอวกาศ ในขณะที่พื้นที่ส่วนกลางที่มีการก่อตัวดาวอย่างคึกคักเต็มไปด้วยประชากรดาวอายุน้อย และการเปล่งคลื่นจากเนบิวลา ปรากฏเป็นสีฟ้า ก็ดูคล้ายกับจงอยปากที่คั่นนัยน์ตาคู่นี้ไว้
ยิ่งกว่านั้น การศึกษายังพบว่ากาแลคซีที่กำลังมาควบรวมเองแต่ละแห่งก็มีนิวเคลียสกาแลคซีกัมมันต์(active galactic nuclei; AGN) และตาด้านตะวันตกเฉียงเหนือยังมีไอพ่นคลื่นวิทยุคู่หนึ่ง ดูเหมือนไอพ่นลำหนึ่งจะพุ่งมาทางจงอยปาก และเหนี่ยวนำการกระแทกเพิ่มเติมให้กับหน้าด่านการชนระหว่างกาแลคซีทั้งสอง
ตามที่ผู้เขียนรายงานสรุปไว้ถึงคุณสมบัติอันเป็นอัตลักษณ์ของนกฮูกอวกาศว่า การปรากฏขึ้นพร้อมๆ กันกับการชนแบบจังๆ, การก่อตัววงแหวนคู่, กิจกรรม AGN คู่ และการก่อตัวดาวอย่างบ้าคลั่งที่เหนี่ยวนำโดยไอพ่น ได้ให้ภาพรายละเอียดสู่กลไกที่สะสมมวลดาวและการเจริญเติบโตของหลุมดำมวลมหาศาลในเอกภพยุคต้น
แหล่งข่าว phys.org – the Cosmic Owl: astronomers discover a peculiar galaxy merger
โฆษณา