3I/Atlas วัตถุข้ามระบบดวงที่สามที่ได้พบ
นักดาราศาสตร์ได้ยืนยันการค้นพบวัตถุข้ามระบบ(interstellar object) ดวงหนึ่งที่วิ่งผ่านเข้ามาในระบบสุริยะของเรา เป็นเพียงดวงที่สามเท่านั้นที่เคยได้พบ แม้ว่านักวิทยาศาสตร์จะสงสัยว่าอาจจะมีอีกมากมายหลายดวงที่แอบดอดผ่านมาในอดีตโดยที่เราไม่รู้
ผู้มาเยือนจากระบบอื่นซึ่งได้ชื่อว่า 3I/Atlas โดยศูนย์ดาวเคราะห์ย่อย(Minor Planet Center) ซึ่งรับผิดชอบการยืนยันวัตถุฟากฟ้าอย่างเป็นทางการของสหพันธ์ดาราศาสตร์นานาชาติ น่าจะเป็นดวงใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยตรวจพบมา และถูกจำแนกเป็นดาวหาง Peter Veres นักดาราศาสตร์ที่ MPC กล่าวว่า มันดูเหมือนจะปุกปุยด้วย เหมือนจะมีก๊าซอยู่รอบๆ มัน และผมคิดว่ามีกล้องโทรทรรศน์หนึ่งหรือสองตัวที่รายงานหางสั้นมากๆ มาด้วย
ไดอะแกรมแสดงเส้นทางของผู้บุกรุกรายใหม่ที่วิ่งผ่านระบบสุริยะ มันน่าจะเข้าใกล้ดวงอาทิตย์มากที่สุดในเดือนตุลาคม ภาพปก ภาพค้นพบ A11pI3Z จากโครงการสำรวจแบบสุ่มห้วงลึก ในชิลี กล้องโทรทรรศน์นี้ตามรอยผู้บุกรุก ดังนั้นดาวจึงเคลื่อนที่และดูยืดยาวออกในภาพที่เปิดหน้ากล้อง 600 วินาทีนี้ image Credit: K Ly (astrafoxen)/Deep Random Survey
Jonathan McDowell นักดาราศาสตร์ที่ศูนย์ฮาร์วาร์ดสมิธโซเนียนเพื่อดาราศาสตร์ฟิสิกส์ กล่าวว่า ความจริงที่ว่าเรามองเห็นความปุกปุยบ้างได้บอกว่าวัตถุนี้เป็นน้ำแข็งเกือบทั้งหมดแทนที่จะเป็นหินเป็นทั้งหมด
เดิมทีเป็นที่รู้จักในชื่อว่า A11pl3Z ก่อนที่จะได้รับการยืนยันว่ามีกำเนิดจากนอกระบบ วัตถุนี้ไม่สร้างอันตรายให้กับโลก Richard Moissi หัวหน้าฝ่ายปกป้องดาวเคราะห์โลกที่องค์กรอวกาศยุโรป กล่าว มันจะวิ่งเข้ามาลึกในระบบสุริยะ ผ่านภายในวงโคจรของดาวอังคาร แต่จะไม่ชนกับดาวเคราะห์เพื่อนบ้านของเรา
แม้นักดาราศาสตร์ที่ตื่นเต้นเหล่านี้ก็ยังคงปรับปรุงการคำนวณวงโคจรอยู่ แต่วัตถุดูเหมือนจะวิ่งด้วยความเร็วมากกว่า 60 กิโลเมตรต่อวินาที นี่น่าจะหมายความว่ามันไม่ยึดเกาะกับวงโจรรอบดวงอาทิตย์ ไม่เหมือนกับดาวหางและดาวเคราะห์น้อยซึ่งทั้งหมดมีกำเนิดจากภายในระบบสุริยะของเรา เส้นทางของมันยังหมายความว่า มันไม่ได้โคจรรอบดาวฤกษ์ของเราอยู่ แต่เข้ามาจากห้วงอวกาศระหว่างระบบดาว และจะวิ่งออกไปอีกครั้ง Moissi กล่าว
A11pI3Z image credit: Filipp Romanov
เราคิดว่าบางทีก้อนน้ำแข็งเหล่านี้ก่อตัวขึ้นในระบบดาว McDowell กล่าว และจากนั้นเมื่อมีดาวอีกดวงเข้ามาใกล้ จะดึงก้อนน้ำแข็งปลดปล่อยมันให้เป็นอิสระ แล้วมันก็จะเริ่มพเนจรไปทั่วกาแลคซี และตอนนี้ดวงนี้ก็บังเอิญวิ่งผ่านเรา
โครงการสำรวจ ATLAS(Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) ในฮาวายซึ่งได้รับเงินทุนสนับสนุนจากนาซา เป็นหน่วยงานแรกที่พบวัตถุนี้เมื่อวันอังคาร โดย K. Ly นักศึกษาดาราศาสตร์ประกาศใน Bluesky วันที่ 1 กรกฎาคม โดยขณะนี้มีอันดับความสว่าง(magnitude) 18 เคลื่อนที่อย่างช้าๆ ตามแนวรอยต่อระหว่างหางงู(Serpens Cauda) ในกลุ่มดาวคนแบกงูและคนยิงธนู(Sagittarius) ใกล้กับระนาบกาแลคซี
David Rankin นักดาราศาสตร์ที่โครงการสำรวจท้องฟ้าคัตตารินา มหาวิทยาลัยอริโซนา เขียนไว้ในโซเชียลมีเดีย Bluesky ว่า เพิ่งได้เปิดหอสังเกตการณ์กลางกลุ่มเมฆบนท้องฟ้าครึ้มฤดูมรสุมเพื่อถ่ายภาพวัตถุข้ามระบบ A11pl3Z ดวงใหม่ ที่พบโดยทีม Atlas เป็นช่วงเวลาที่น่าตื่นเต้นในทางดาราศาสตร์ วัตถุที่มีความรีสูงบอกถึงวงโคจรไฮเปอร์โบลิกของวัตถุ
ภาพถ่าย A11pI3Z หรือที่มีชื่อทางการว่า 3I/Atlas ถ่ายโดย David Rankin หอสังเกตการณ์ซากัวโร ในวันที่ 2 กรกฎาคม 2025 โดย David Rankin วิศวกรที่โครงการสำรวจท้องฟ้าคัตตารินา มหาวิทยาลัยอริโซนา image credit: David Rankin
นักดาราศาสตร์ทั้งสมัครเล่นและอาชีพทั่วโลกก็เริ่มตรวจสอบข้อมูลเก่าจากกล้องโทรทรรศน์ ซึ่งกลายเป็นว่า ATLAS เองก็บันทึกได้ระหว่างวันที่ 25-28 มิถุนายน และ ZTF(Zwicky Transient Facility) ก็มีข้อมูลจากวันที่ 14-21 มิถุนายน และตามรอยเส้นทางของมันย้อนกลับไปช่วยให้วาดวงโคจรเบื้องต้นได้
สิ่งที่น่าสนใจก็คือ ความรี(eccentricity) ความรีวงโคจรมีค่าตั้งแต่ 0 ถึง 1.0 ซึ่งบอกถึงวัตถุที่ยึดเกาะด้วยแรงโน้มถ่วง(ในกรณีนี้คือดวงอาทิตย์) ความรีที่มากกว่า 1 หมายความว่าวัตถุนี้เป็นผู้มาเยือนเที่ยวเดียวสู่ระบบสุริยะและจะไม่ย้อนกลับมา วัตถุข้ามระบบดวงแรกที่สำรวจพบ ส่วนดวงนี้ที่ข้ามระบบมามีความรีเบื้องต้นที่ 6 ซึ่งมากกว่าสองดวงแรกอย่างมาก และยังมีวงโคจรที่มีความเอียง(inclination) 175 องศา บางทีอาจมีกำเนิดจากดิสก์บางในกาแลคซี(thin galactic disk)
ขณะนี้ วัตถุนี้มีความกว้างที่ราว 10 ถึง 20 กิโลเมตร Moissi กล่าว ซึ่งน่าจะทำให้มันเป็นผู้รุกล้ำข้ามระบบที่มีขนาดใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยตรวจพบมา แต่วัตถุก็อาจมีขนาดเล็กลงถ้ามันเป็นน้ำแข็งล้วนๆ ซึ่งสะท้อนแสงได้มากกว่า มันจะสว่างขึ้นและเข้าใกล้ดวงอาทิตย์มากขึ้นจนกระทั่งช่วงปลายเดือนตุลาคม และจากนั้นก็จะสำรวจได้อีกครั้ง(ด้วยกล้องโทรทรรศน์) ในปีหน้า
ภาพจากศิลปินแสดงโอมูอามูอา('Oumuamua) ผู้มาเยือนจากดาวอื่นดวงแรกที่พบและเส้นทางที่ผ่านเข้ามาในระบบสุริยะ
นี่เป็นเพียงครั้งที่สามเท่านั้นที่มนุษยชาติได้ตรวจพบวัตถุที่เข้ามาในระบบสุริยะจากดาวฤกษ์อื่น ดวงแรกคือ โอมูอามูอา('Oumuamua) ที่พบในปี 2017 มันมีความประหลาดอย่างมากจนอย่างน้อยนักวิทยาศาสตร์นามกระเดื่องคนหนึ่งเชื่อมั่นว่ามันเป็นยานอวกาศของเอเลี่ยน แม้ว่าต่อมาจะถูกปฏิเสธโดยงานวิจัยที่เพิ่มมากขึ้น ผู้มาเยือนจากนอกระบบดวงที่สอง คือดาวหางโบริซอฟ(2I/Borisov) ซึ่งถูกพบในปี 2019
Mark Norris นักดาราศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยเซนทรัลลังคาสไชร์ในสหราชอาณาจักร กล่าวกับสำนักข่าว AFP ว่า วัตถุใหม่ดูเหมือนจะกำลังเคลื่อนที่เร็วกว่าวัตถุนอกระบบอีกสองดวงที่เราได้พบก่อนหน้า วัตถุนี้กำลังอยู่ภายในวงโคจรดาวพฤหัสฯ แต่อยู่คนละด้านกับดาวเคราะห์ยักษ์จึงไม่ได้รับผลกระทบจากแรงโน้มถ่วงของดาวพฤหัสฯ เขาคร่ำครวญว่า ยังไม่มีโอกาสได้สำรวจวัตถุนี้ด้วยกล้องของตัวเองเลย เพราะตอนนี้จะมองเห็นมันได้จากซีกฟ้าใต้เท่านั้น
ภาพถ่ายวัตถุข้ามระบบดวงที่สองที่พบ ดาวหางโบริซอฟ(2I/Borisov) ที่ถ่ายในปี 2019 และเส้นทางที่ผ่านเข้ามาในระบบสุริยะ ขณะนี้นักดาราศาสตร์พบผู้มาเยือนดวงที่สามแล้ว
Norris บอกว่าแบบจำลองได้ประเมินว่าจะมีวัตถุข้ามระบบที่วิ่งผ่านระบบสุริยะของเรามากถึง 1 หมื่นดวงในช่วงเวลาจำเพาะหนึ่งๆ แต่เกือบทั้งหมดน่าจะมีขนาดเล็กกว่าวัตถุที่เพิ่งพบใหม่นี้ ถ้าเป็นจริง นี่ก็บอกว่าหอสังเกตการณ์รูบิน(Vera C. Rubin observatory) ในชิลีที่เพิ่งเริ่มเปิดตัวก็น่าจะพบผู้มาเยือนจากนอกระบบที่สลัวเหล่านี้ได้ไม่ช้าได้ทุกๆ เดือน เขากล่าว
Moissi บอกว่าไม่คุ้มที่จะส่งปฏิบัติการขึ้นสู่อวกาศเพื่อไปตัดหน้าวัตถุใหม่นี้ แต่กระนั้น ผู้มาเยือนเหล่านี้ก็ให้โอกาสอันหาได้ยากแก่นักวิทยาศาสตร์ในการศึกษาสิ่งอื่นที่อยู่นอกระบบสุริยะของเรา ยกตัวอย่างเช่น ถ้าเราตรวจสอบสารตั้งต้นของชีวิตเช่น กรดอะมิโนบนวัตถุเหล่านี้ได้สักดวง มันก็น่าจะสร้างความเชื่อมั่นแก่เราได้มากขึ้นว่าสภาวะที่เอื้อต่อสิ่งมีชีวิตก็มีอยู่ในระบบดาวแห่งอื่นๆ ด้วย Norris กล่าว
A11pI3Z จากโครงการสำรวจแบบสุ่มห้วงลึก ในชิลี กล้องโทรทรรศน์นี้ตามรอยผู้บุกรุก ดังนั้นดาวจึงเคลื่อนที่และดูยืดยาวออกในภาพที่เปิดหน้ากล้อง 600 วินาทีนี้ image Credit: K Ly (astrafoxen)/Deep Random Survey
แหล่งข่าว sciencealert.com – it’s official: NASA confirms new interstellar object is zooming through solar system
iflscience.com – we may have our third interstellar visitor and it’s nothing like the previous two
- 3
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
