EP.4 Schrödinger: แมวในกล่อง กับความลับสองสถานะของจักรวาล
ชื่อนั้นสำคัญฉะนี้ EP.4 Schrödinger: แมวในกล่อง กับความลับสองสถานะของจักรวาล
สวัสดีท่านผู้อ่านทุกท่าน น้าไก่ขอเปิดรายการวันนี้ด้วยเรื่องราวของแมวที่ดังที่สุดในจักรวาล ไม่ใช่แมวเหมียวบ้านป้าแถวซอยนะ แต่เป็นแมวในกล่องของคุณลุง Schrödinger นักฟิสิกส์สายขบถที่ทำให้คนทั้งโลกต้องงงกับคำถามว่า “แมวอยู่หรือแมวตาย?” วันนี้น้าไก่จะพาไปขุด-แงะ-แซะทุกมุมของตำนานนี้ รับรองว่าท่านผู้อ่านจะต้องอึ้ง ทึ่ง และอาจจะขำจนลืมกล่องข้าวกลางวันไปเลย
เรื่องมันมีอยู่ว่า ย้อนกลับไปปี 1935 มีนักฟิสิกส์ออสเตรียชื่อเต็มยาวเฟื้อยว่า แอร์วิน รูด็อล์ฟ โยเซ็ฟ อเล็คซันเดอร์ ชเรอดิงเงอร์ หรือเรียกสั้นๆ ว่า Schrödinger แกเป็นคนคิดนอกกรอบ แต่ดันจับแมวใส่กล่อง! ไม่ใช่เพราะเกลียดแมว แต่เพราะอยากอธิบายความลึกลับของกลศาสตร์ควอนตัมให้คนเข้าใจง่ายขึ้น
Schrödinger เสนอการทดลองในจินตนาการ สมมุติว่าเอาแมวตัวหนึ่งใส่ในกล่องปิดสนิท ข้างในมีขวดไซยาไนด์ สารกัมมันตรังสี และเครื่องตรวจจับ ถ้าสารกัมมันตรังสีสลายตัว เครื่องจะทุบขวดยาพิษ แมวก็จะตาย แต่ถ้าไม่สลายตัว แมวก็รอด โอกาสเกิดแต่ละอย่าง 50-50 เป๊ะๆ
ประเด็นมันอยู่ตรงนี้ ท่านผู้อ่าน! ตราบใดที่กล่องยังปิดอยู่ ไม่มีใครรู้ว่าแมวเป็นหรือตาย นักฟิสิกส์บอกว่า แมวจะอยู่ในสถานะ “ทับซ้อน” คือทั้งเป็นและตายพร้อมกัน จนกว่าจะมีคนเปิดกล่องดู นี่แหละคือความลึกลับของควอนตัมที่ทำให้คนทั้งโลกปวดหัว
น้าไก่ขอแปลศัพท์ควอนตัมให้เข้าใจง่ายๆ “สถานะทับซ้อน” หรือ superposition คือการที่สิ่งหนึ่งสามารถอยู่ในหลายสถานะพร้อมกันได้ เหมือนเวลาเราเลือกกินข้าวหรือก๋วยเตี๋ยว ถ้ายังไม่ตัดสินใจ เราก็อยู่ในสถานะ “หิวแต่ยังไม่รู้จะกินอะไร” นั่นเอง
Schrödinger ไม่ได้คิดเรื่องนี้เล่นๆ แกต้องการแซะทฤษฎีของนักฟิสิกส์กลุ่มโคเปนเฮเกน ที่บอกว่าอะตอมจะมีสถานะชัดเจนก็ต่อเมื่อมีคนสังเกตการณ์เท่านั้น Schrödinger เลยบอก งั้นลองเอาแมวมาเป็นตัวอย่างสิ จะได้เห็นภาพชัดๆ ว่าทฤษฎีนี้มันแปลกแค่ไหน
แต่ท่านผู้อ่านรู้ไหมว่า Schrödinger ไม่ได้หยุดแค่แมวในกล่อง แกยังเป็นเจ้าของสมการ Schrödinger ที่เป็นรากฐานของกลศาสตร์ควอนตัม สมการนี้ทำให้แกได้รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ในปี 1933 ร่วมกับ Paul Dirac อีกด้วย
นอกจากจะเป็นนักฟิสิกส์ระดับโลก Schrödinger ยังเป็นสายปรัชญาตัวพ่อ สนใจทั้งปรัชญาตะวันออกและตะวันตก แถมยังเขียนหนังสือ “What Is Life?” ที่มีอิทธิพลต่อการค้นพบโครงสร้าง DNA ของ Watson กับ Crick อีกต่างหาก
เกร็ดที่น้าไก่ขุดมาได้อีกอย่างคือ Schrödinger เป็นคนรักอิสระ ไม่ชอบลัทธินาซี ถึงขั้นต้องหนีออกจากเยอรมันไปอยู่ไอร์แลนด์ และกลายเป็นผู้อำนวยการสถาบันวิจัยที่ดับลินอยู่ตั้ง 17 ปี แถมยังตีพิมพ์ผลงานวิจัยกว่า 50 ชิ้นในช่วงนั้น
พูดถึงแมวในกล่อง หลายคนอาจคิดว่าเป็นแค่เรื่องขำๆ แต่จริงๆ แล้วมันกลายเป็นสัญลักษณ์ของความไม่แน่นอนในโลกควอนตัม และยังถูกเอาไปใช้ในวงการเทคโนโลยี เช่น ควอนตัมคอมพิวเตอร์ ที่ใช้หลักการทับซ้อนสถานะในการประมวลผลข้อมูล
น้าไก่ขอแถมเกร็ดนอกเรื่องอีกนิด Schrödinger เป็นคนที่มีไลฟ์สไตล์ไม่เหมือนใคร มีข่าวลือว่าแกชอบใช้ชีวิตอิสระ มีเพื่อนเยอะ และชอบเดินป่า แถมยังมีความสนใจในศิลปะและวรรณกรรมอีกด้วย ไม่ใช่แค่นักวิทยาศาสตร์หัวแข็งอย่างที่หลายคนคิด
ท่านผู้อ่านรู้ไหมว่า แมวในกล่องของ Schrödinger ยังเป็นแรงบันดาลใจให้กับหนัง เพลง และมุกตลกมากมายทั่วโลก มีแม้กระทั่งวงดนตรีและร้านกาแฟที่ตั้งชื่อตามแมวในกล่องนี้ด้วย ใครจะคิดว่าแมวตัวเดียวจะดังขนาดนี้
ก่อนจะจบ น้าไก่ขอทิ้งท้ายให้คิดเล่นๆ ว่า ในชีวิตจริงของเราเอง บางทีเราก็เหมือนแมวในกล่องนะ อยู่ในสถานะ “ยังไม่รู้” จนกว่าจะมีใครมาเปิดกล่องชีวิตเรา แล้วเราจะเลือกเป็นแมวที่รอดหรือแมวที่ตายดีล่ะ?
วันนี้น้าไก่ขอขอบคุณท่านผู้อ่านที่อยู่ด้วยกันจนจบ ใครที่ยังงงกับควอนตัมหรืออยากรู้เรื่องราวแปลกๆ แบบนี้อีก อย่าลืมติดตาม “ชื่อนั้นสำคัญฉะนี้” ตอนต่อไปนะครับ สวัสดีจ้า!
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
