มันเป็นเหตุและผลของกันและกันค่ะ
“ ชะตาชีวิตถูกลิขิตไว้อยู่แล้ว โดยตัวเราเอง “
พระท่านว่าไว้แบบนี้ค่ะ
เราสร้างกรรม
กรรมสร้างเรา
โลกมนุษย์ก็เท่านี้เอง
.
คนเรานั้นมีกรรมเป็นของตน
มีกรรมเป็นสมบัติที่แท้จริง
สิ่งทั้งหลายที่เรายึดครอง
ไม่ใช่สมบัติของเราจริง
เป็นของเราเพียงโดยสมมติ
แต่ที่จริงมันเป็นสมบัติของธรรมชาติ
อย่างที่กล่าวแล้ว
สมบัติแท้จริงของเราก็คือ..การกระทำของเรา
.
.... กรรมของเราที่เราทำนี่แหละเป็นทรัพย์สมบัติ
ที่แท้จริงของเรา ปฏิเสธไม่ได้ พอเราทำอะไรลงไป
มันก็เป็นเหตุปัจจัยที่จะมาสร้างสรรค์ชีวิตของเรา
ต่อไปทันที
.
เพราะฉะนั้น
พระพุทธเจ้าจึงตรัสว่า " กมฺมสฺสโก "
ที่ว่าเรามีกรรมเป็นของตนนี่เป็นคำที่สำคัญอย่างยิ่ง
พอเราสร้างการกระทำขึ้นมาแล้ว การกระทำนั้นก็
เป็นเหตุปัจจัยให้เกิดผลต่างๆ ซึ่งย้อนกลับมาส่งผล
แก่ชีวิตของเรา
.
ตอนนี้ก็มาถึงคำที่ว่า " กมฺมทายาโท "
เราก็กลายเป็นทายาทของกรรมไป
เราเป็นเจ้าของมันเสร็จแล้วเราก็เป็นทายาทของมัน
เราเป็นทายาทของกรรมก็รับผลของกรรมนั้นไป
.
กรรม คืออะไร?
.
กรรมก็คือ "การกระทำ"
.
แต่ไม่ใช่การกระทำที่เลื่อนลอย
.
การกระทำของมนุษย์
ทั้งที่แสดงออกทางกาย
ทั้งที่พูดออกมา และที่คิดอยู่ในใจ
.
ทั้งหมดนี้เป็นเรื่องของ"เจตจำนง"
.
การคิด การกระทำ การพูด ของมนุษย์นี้
เกิดจากเจตจำนง มีความจำนงจงใจ มีความตั้งจิต
คิดหมาย มีการเลือกตัดสินใจ
.
ทั้งหมดนี้ทางพระท่านเรียกว่า"เจตนา"
.
ตัวเจตนานี้แหละคือสิ่งที่เรียกว่า "กรรม"
.
เพราะฉะนั้น เจตนาหรือเจตจำนงจึงเป็นสาระของ
การกระทำของมนุษย์
.
ความเป็นไปในชีวิตของมนุษย์นั้น
เป็นเรื่องของเจตจำนง
ถูกเจตจำนงสร้างสรรค์ปรุงแต่งให้เป็นไป
.
คนเรานี้ คิด พูด ทำ ออกมาจากเจตนา
หรือความจำนงจงใจ
เราไปสัมพันธ์กับอะไร สิ่งนั้นๆ หรือสิ่งแวดล้อมนั้น
ก็เป็นเหตุปัจจัยแก่ชีวิตของเรา
.
แต่เราก็มีสิทธิหรือมีความสามารถที่จะทำต่อสิ่ง
แวดล้อมที่เป็นเหตุปัจจัยนั้นด้วย ให้มันเป็นเหตุ
ปัจจัยแก่เราในลักษณะใด โดยมีเจตนาต่อสิ่งนั้น
.
เช่น เลือกตอบสนอง จะยอมตามมันหรือพลิกผัน
เปลี่ยนเบน ตลอดจนมีท่าที่อย่างไร
.
การเลือกตอบสนองต่อสิ่งนั้นคือ"เจตนา"
นั่นคือ.."กรรม"
.
เพราะฉะนั้น
กรรมจึงเป็นตัวลิขิตชีวิตและสังคมมนุษย์
มันลิขิตตั้งแต่ความคิดนึกของเราเป็นต้นไป
เมื่อเราสัมพันธ์กับสิ่งแวดล้อม
เราก็มีการเลือกตอบสนอง
ถ้าเราใช้ปัญญา
เราก็เลือกตอบสนองได้ดี
ถ้าเราอยู่ใต้อำนาจของความโลภ ความโกรธ
ความหลง
เราก็ตอบสนองไม่ดี
เมื่อเลือกตอบสนองผิด
ก็เกิดโทษแก่ชีวิตของเรา
การกระทำต่างๆ เกิดจากเจตจำนงนี้ทั้งนั้น
แล้วจากการกระทำนั้น
ชีวิตและสังคมของมนุษย์ก็เป็นไป
.
การจงใจ
การตั้งจิตคิดหมาย
เลือกตัดสินใจ
เลือกตอบสนองต่อสิ่งต่างๆ
นี้เป็นสิทธิของมนุษย์แต่ละคน
และนี่แหละ
คือ"กรรม"ของแต่ละคน
ที่สร้างสรรค์ชีวิตให้เป็นไป
ไม่ใช่เฉพาะแต่ชีวิตเท่านั้น
แม้แต่สังคมของมนุษย์ หรือโลกมนุษย์ทั้งหมด
ก็เป็นโลกของเจตจำนงทั้งนั้น
เป็นโลกของกรรมสร้างสรรค์ปรุงแต่งทั้งสิ้น
.
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ ( ป. อ. ปยุตฺโต )
ที่มา : ธรรมนิพนธ์ "จะสุขแท้ต้องเป็นไท : ต้องสุขเองได้ จึงจะช่วยโลกให้เป็นสุข"
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
