ประกันสังคมคืออะไร และทำไมเด็กจบใหม่ถึงควรรู้?
ทันทีที่คุณเริ่มต้นชีวิตการทำงาน หนึ่งในสิ่งที่คุณอาจเห็นในสลิปเงินเดือนคือ “ถูกหักประกันสังคม” หลายคนอาจสงสัยว่าเราถูกหักไปทำไม? มันมีประโยชน์อะไร? แล้วถ้าไม่ได้เป็นพนักงานประจำล่ะ ยังมีสิทธิไหม?
ประกันสังคม คือระบบที่รัฐออกแบบมาเพื่อเป็น “ฟูกรอง” ให้แรงงานไทยในวันที่ชีวิตสะดุด เช่น เจ็บป่วย ตกงาน คลอดลูก หรือเข้าสู่วัยเกษียณ โดยมีการ “ส่งเงินสมทบ” รายเดือน แลกกับสิทธิประโยชน์ในอนาคต ซึ่งไม่ใช่แค่คนมีนายจ้างเท่านั้นที่เข้าร่วมได้ แต่แม้แต่ฟรีแลนซ์หรือคนทำอาชีพอิสระก็สามารถเลือกส่งได้เช่นกัน
ประกันสังคมมีแบบไหนบ้าง?
สำหรับคนทำงานประจำ คุณจะอยู่ภายใต้ระบบที่เรียกว่า “มาตรา 33” โดยบริษัทจะหักจากเงินเดือนคุณ 5% (แต่ไม่เกิน 750 บาท/เดือน) พร้อมกับที่นายจ้างและรัฐร่วมจ่ายเพิ่มให้ เมื่อคุณส่งครบตามเงื่อนไข จะได้สิทธิประโยชน์ เช่น เบิกค่ารักษาพยาบาลฟรีในโรงพยาบาลตามสิทธิ รับเงินทดแทนหากตกงาน มีเงินช่วยเมื่อคลอดบุตร หรือแม้แต่รับเงินบำนาญเมื่อแก่
ถ้าคุณลาออกจากงาน แต่ยังอยากรักษาสิทธิประกันสังคมไว้ คุณสามารถสมัคร “มาตรา 39” ซึ่งเป็นการต่ออายุสิทธิเองโดยจ่ายเงินรายเดือน 432 บาท (ไม่มีนายจ้างแล้ว) สิทธิที่ได้จะคล้ายกับมาตรา 33 แต่อาจไม่ครอบคลุมกรณีว่างงาน
และถ้าคุณเป็นฟรีแลนซ์ คนทำอาชีพอิสระ ขายของออนไลน์ หรือไม่มีนายจ้างประจำเลย คุณยังสามารถเลือกส่ง “มาตรา 40” ได้ด้วยตนเอง โดยมีแพ็กเกจให้เลือกตั้งแต่เดือนละ 70, 100 หรือ 300 บาท ตามระดับความคุ้มครอง ตั้งแต่เรื่องเจ็บป่วย ทุพพลภาพ การเสียชีวิต ไปจนถึงเงินชราภาพ
แล้วต้องจ่ายเมื่อไหร่?
ถ้าคุณเป็นพนักงานประจำ บริษัทจะจัดการส่งเงินสมทบให้คุณอัตโนมัติทุกเดือน โดยต้องส่งภายในวันที่ 15 ของเดือนถัดไป ส่วนถ้าคุณเป็นผู้ประกันตน มาตรา 39 หรือ 40 ต้องจ่ายเองภายในสิ้นเดือนนั้น ๆ หากขาดส่งหลายเดือน อาจเสียสิทธิหรือสมัครใหม่ได้ยาก
ประกันสังคมให้ประโยชน์อะไร?
หลายคนอาจคิดว่า “จ่ายทุกเดือน ทำไมไม่เห็นได้อะไรเลย” แต่ความจริงคือคุณกำลังสะสมสิทธิในหลายมิติ เช่น ถ้าไม่สบายสามารถใช้สิทธิรักษาโรคในโรงพยาบาลประจำได้ฟรีโดยไม่ต้องจ่ายเอง หากตกงานจากเหตุสุดวิสัย มีเงินทดแทนรายได้ให้ คลอดลูกมีเงินช่วยเหลือ ไปจนถึงรับเงินบำนาญเมื่อเข้าสู่วัยเกษียณ ซึ่งหลายคนมักเพิ่งมารู้คุณค่าก็ตอนต้องใช้จริง
แล้วฟรีแลนซ์ล่ะ? ไม่มีบริษัทจะทำยังไง?
อย่าเพิ่งหมดหวัง คนไม่มีบริษัทก็มีสิทธิส่งดงินประกันสังคมเช่นกัน มาตรา 40 คือประกันสังคมที่เปิดให้บุคคลทั่วไปสมัครได้ด้วยตนเอง เลือกได้ตามงบที่สะดวก และยังได้ความคุ้มครองพื้นฐาน โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับคนที่ทำอาชีพไม่แน่นอน หรือไม่มีประกันสุขภาพอื่น ๆ มาตรา 40 ถือว่าเป็นตัวเลือกที่ควรมีติดไว้
💡Tips
• อย่าเพิ่งบ่นตอนโดนหักเงินเดือน เพราะในวันที่คุณล้ม ประกันสังคมนี่แหละที่ยื่นมือมาพยุงก่อนใคร
• ฟรีแลนซ์ก็มีสิทธิถ้าเลือกที่จะ “ส่งเงินให้ตัวเอง” ทุกเดือนเหมือนเก็บเงินออมไว้แทนฝากประจำกับธนาคาร
• ถ้า HR ไม่รู้ว่าโรงพยาบาลไหนคือของคุณ ลองเช็กเองที่เว็บ www.sso.go.th แล้วจะพบว่า คุณเลือกไว้ตั้งแต่สมัครงานแรก
• รู้ไหม? ถ้าส่งครบ 180 เดือนเมื่อไหร่ คุณเริ่มมีสิทธิบำนาญตอนเกษียณแล้วนะ
• เลิกจ้างแบบไม่ทันตั้งตัว อย่าลืมลงทะเบียนขอรับเงินว่างงานทันทีนะ (เพราะสิทธิตรงนี้หมดอายุไว!)
สุดท้าย....
ประกันสังคมไม่ใช่แค่เงินที่โดนหักทุกเดือน แต่มันคือการวางแผนอนาคตเส้นทางหนึ่ง ยิ่งเริ่มไว ยิ่งมีหลักประกันไว ในโลกที่เราไม่อาจคาดเดาได้ว่าพรุ่งนี้จะเจออะไร มีประกันสังคมติดไว้ให้อุ่นใจ ก็ยังดีกว่าไม่มีอะไรเลย
แหล่งอ้างอิง:
• สำนักงานประกันสังคม www.sso.go.th
• ประกาศกฎกระทรวงแรงงาน / ข้อมูลจากราชกิจจานุเบกษา
• คู่มือประกันสังคมฉบับประชาชน (ปี 2567) โดยกรมแรงงาน
- 1
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
