ประเด็นเรื่องสิทธิเสรีในการพูด(การเขียน) กำลังมาแรงมาก
ก็ขอถือโอกาสนำเรื่องนี้มาแทรกไว้ให้อ่านกัน อาจจะมีความเกี่ยวข้องกับคำถามเพียงแค่ส่วนหนึ่ง แต่มีประโยชน์มาก
*ถ้าเราแสดงออกในสิ่งที่
เป็นความจริง + มีประโยชน์ + ถูกกาล
เรามีเสรีภาพอย่างแน่นอนครับ
ในสมัยพุทธกาลมีคนกราบทูลถามพระพุทธเจ้าว่า "วาจาที่ไม่เป็นที่ชอบใจคนอื่น พระองค์จะตรัสไหม?"
พระองค์ตอบเรื่องนี้แบบ "วิภัชชวาท" ว่า
1.วาจาใดไม่จริง ไม่เป็นประโยชน์ ไม่ถูกใจผู้ฟัง
พระองค์ไม่ตรัส
2.วาจาใดไม่จริง ไม่เป็นประโยชน์ แต่ถูกใจผู้ฟัง
พระองค์ไม่ตรัส
3.วาจาใดจริง ไม่เป็นประโยชน์ ไม่ถูกใจผู้ฟัง พระองค์ไม่ตรัส
4.วาจาใดจริง ไม่เป็นประโยชน์ ถูกใจผู้ฟัง พระองค์ไม่ตรัส
5.วาจาใดจริง เป็นประโยชน์ ถูกใจผู้ฟัง พระองค์เลือกกาลที่จะตรัส
6.วาจาใดจริง เป็นประโยชน์ ไม่ถูกใจผู้ฟัง พระองค์เลือกกาลที่จะตรัส
*วิภัชชวาท คือการแสดงความจริงโดยแยกแยะ ไม่มองความจริงเพียงด้านเดียว แต่มองความจริงแบบจำแนกครบทุกด้าน ไม่ดิ่งไปทางใดทางหนึ่ง
(วิภัชช เป็นคำบาลีแปลว่า แยก หรือแบ่ง)
พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์
สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต)
พระธรรมปิฎก (ประยุทธ์ ปยุตฺโต)
"วิภัชชวาที"
วิภัชชวาที "ผู้กล่าวจำแนก", "ผู้แยกแยะพูด"
เป็นคุณบทคือคำแสดงคุณลักษณะอย่างหนึ่งของพระพุทธเจ้า
หมายความว่า ทรงแสดงธรรมแยกแยะแจกแจงออกไปให้เห็นว่า สิ่งทั้งหลายเกิดจากส่วนประกอบย่อยๆ มาประชุมกันเข้าอย่างไร เช่น แยกแยะกระจายนามรูปออกเป็นขันธ์ ๕ อายตนะ ๑๒ เป็นต้น
ว่า....สิ่งทั้งหลายมีด้านที่เป็นคุณและด้านที่เป็นโทษอย่างไร เรื่องนั้นๆ มีข้อจริงข้อเท็จอะไรบ้าง การกระทำอย่างนั้นๆ มีแง่ถูกแง่ผิดแง่ที่ดีและแง่ไม่ดีประการใด เป็นต้น
เพื่อให้ผู้ฟังเข้าใจสิ่งนั้นเรื่องนั้นอย่างชัดเจน มองเห็นสิ่งทั้งหลายตามที่เป็นจริง เช่นมองเห็นความเป็นอนัตตา เป็นต้น ไม่มองอย่างตีคลุมหรือเห็นแต่ด้านเดียวแล้วยึดติดในทิฏฐิต่างๆ อันทำให้ไม่เข้าใจถึงความจริงแท้ตามสภาวะ
อ้างอิง
พระไตรปิฎก เล่มที่ ๑๓ พระสุตตันตปิฎก เล่มที่ ๕ มัชฌิมนิกาย มัชฌิมปัณณาสก์
"วาจาที่ประกอบด้วยประโยชน์"
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
