วัดเก่า 281 ปีที่ถูกลืม “วัดน้ำล้อม” ลำปาง ..ใครสร้าง?
หากกล่าวถึงวัดใน จ.ลำปางที่มีจุดขายด้านการท่องเที่ยว หลายคนคงนึกถึงวัดพม่า เช่น วัดศรีชุม วัดศรีรองเมือง ฯลฯ ซึ่งไม่มีใครปฏิเสธได้ว่านี่คือมรดกทางสถาปัตยกรรมที่ล้ำค่าอย่างยิ่ง
แต่ถ้าจะหาความเก่าแก่ของวัดภายในตัวเมืองลำปางเพื่อสร้างจุดขายทางประวัติศาสตร์ให้ย้อนไปไกลกว่า 200 ปี เชื่อว่าหลายคนตอบไม่ถูก หรือยังไม่แน่ใจ
เนื่องจากวัดพม่าลำปางที่เราคุ้นเคยนั้นมีอายุราวๆ 100-200 ปี หรือสร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5
วัดที่ LampangTimes กำลังจะกล่าวถึงคือ “วัดน้ำล้อม“ ต.สวนดอก ซึ่งเป็นวัดที่อยู่มาแล้ว 281 ปี หรือสร้างเมื่อ พ.ศ.2287
โดยเฉพาะคำว่า “น้ำล้อม” ชื่อของวัดมีประเด็นที่น่าสนใจเนื่องจากใน จ.ลำปาง พบว่ามีวัดน้ำล้อม 3 แห่ง ได้แก่
#วัดน้ำล้อมสิงห์ชัย หรือ วัดน้ำผึ้งชาวไร่อ้อย ต.เกาะคา อ.เกาะคา สร้างเมื่อ พ.ศ.2321 โดยเจ้ากอแก้ว ณ ลำปาง สร้างมา 247 ปี
#วัดน้ำล้อม ตั้งอยู่หมู่ที่ 3 ต.หลวงใต้ อ.งาว สร้างเมื่อ พ.ศ.2428 โดยพ่อเมืองแสนศรีสมบัติและครูบามหาวรรณ สร้างมานาน 140 ปี
นอกจาก จ.ลำปางแล้ว ยังพบว่า “วัดน้ำล้อม” ในภาคเหนือ ยังมีที่ ต.บวกค้าง อ.สันกำแพง จ.เชียงใหม่
#วัดน้ำล้อม ต.ตากออก อ.บ้านตาก จ.ตาก
#วัดน้ำล้อม ต.ในเวียง อ.เมือง จ.น่าน
#วัดน้ำล้อม บ้านป่าบง อ.ขุนตาล จ.เชียงราย
วัดแม่ทุเลา ต.ไทยชนะศึก อ.ทุ่งเสลี่ยม จ.สุโขทัย เดิมชาวบ้านเรียกวัดน้ำล้อม ก่อนจะเรียกตามชื่อหมู่บ้านแม่ทุเลา
ในขณะที่ชื่อวัดใกล้เคียงกับน้ำล้อม เช่น วัดน้ำลอม ต.นาบัว อ.นครไทย จ.พิษณุโลก
วัดศรีล้อม ต.เวียงเหนือ อ.เมือง จ.ลำปาง และวัดไผ่ล้อม จ.นครปฐม เป็นต้น
#ที่มาของชื่อวัดในไทย
การตั้งชื่อวัดในประเทศไทย หลักๆมักจะนิยมตั้งจากชื่อของท้องถิ่น ,ชื่อผู้สร้าง หรือพิกัดที่ตั้ง
ยกตัวอย่าง “วัดน้ำต้อง” ซึ่งตั้งอยู่ที่บ้านแม่หอย ต.บ้านหลวง อ.จอมทอง จ.เชียงใหม่ เนื่องจากตั้งอยู่บริเวณใกล้น้ำตกแม่กลาง ชื่อวัดน้ำต้องมาจากทางด้านตะวันตกของวัดติดอยู่กับลำน้ำแม่กลอง และมีต้นน้ำที่ไหลมาจากยอดดอยอินทนนท์ ทำให้กระแสแม่น้ำที่พัดเชี่ยวมากระทบฝั่งวัด จึงเป็นที่มาของชื่อว่า “วัดน้ำต้อง”
แล้ววัดน้ำล้อม ชื่อนี้ได้มาอย่างไร? ที่ตั้งของวัดมีแม่น้ำล้อมรอบหรือไม่ ?
#วัดน้ำล้อมพงศาวดารล้านนา
น่าเสียดายอย่างยิ่งที่อุปสรรคในการศึกษาประวัติศาสตร์ของลำปางคือไม่มีหลักฐานบันทึกอะไรมากพอที่จะปะติดปะต่อเรื่องราวเมื่อพันปีที่ผ่านมา และที่บันทึกไว้ก็เป็นตำนานที่ใส่อภินิหารลงไปจนกลายเป็นนิทานเชื่อถือไม่ได้ แม้กระทั่งพงศาวดารที่มีการจดเอาไว้ เรี่องเดียวกันแต่ปีที่เกิดเหตุอาจไม่ตรงกัน
ดังนั้นเมื่อย้อนไปใน ปี 2287 ซึ่งเป็นช่วงที่พญาสุลวฤาไชย หรือหนานทิพย์ช้างเป็นเจ้าเมืองครองนครลำปาง (ครองราชย์ พ.ศ.2275-2302)
หนานทิพย์ช้าง ปฐมราชวงศ์ทิพย์จักรมีบุตรชาย ชื่อนายชายแก้ว ภายหลังได้เป็นเจ้าฟ้าสิงหาราชธานีเจ้าฟ้าหลวงชายแก้ว หรือเจ้าฟ้าชายแก้ว (ประสูติ พ.ศ.2255) เจ้าผู้ครองนครลำปางพระองค์ที่ 2 ตั้งแต่พ.ศ. 2303 - 2317 มีพระราชโอรส 7 พระองค์ (บรรพบุรุษเจ้าเจ็ดตน) พระองค์ใหญ่คือพระเจ้ากาวิละ (ประสูติ พ.ศ.2285)
พระโอรสคนรองคือ พระยาคำโสม (ประสูติ พ.ศ.2287)
สำหรับวัดน้ำล้อม นอกจากสร้างเมื่อ พ.ศ.2287 แล้ว ในพงศาวดารพบบันทึกตอนหนึ่งที่กล่าวถึงเพียงสั้นๆว่า
“วิหารหลวงกลางเวียง ก่อองค์เจดีย์ และพระพุทธรูปองค์ใหญ่ สร้างพระอุโบสถ สร้างพระวิหารวัดหมื่นกาด วิหารวัดน้ำล้อม วิหารวัดป่าดั๊วะในฝั่งเมืองใหม่”
สันนิษฐานว่าสิ่งก่อสร้างที่ถูกบันทึกในพงศาวดารนี้เกิดขึ้นร่วมสมัยเดียวกัน
ดังนั้น วัดน้ำล้อมจึงสร้างขึ้นช่วงที่พญาสุลวฤาไชย เป็นปฐมกษัตริย์ครองเมืองลำปาง และเป็นปีเดียวกับที่พระยาคำโสมประสูติ
”วิหารหลวงกลางเวียง“ หมายถึง วัดกลางเมือง (ภาษาเหนือเรียกวัดกลางเวียง) ซึ่ง พ.ศ. 2347 พระยาคำโสม เป็นเจ้าผู้ครองนครลำปางได้รื้อวิหารหลังเก่าทรุดโทรมเพื่อสร้างใหม่ แล้วเปลี่ยนชื่อจากวัดกลางเวียง เป็นวัดหลวงไชยสัณฐาน
วัดหลวงไชยสัณฐาน คือชื่อที่ตั้งโดยพระยาคำโสม ก่อนเจ้าบุญวาทย์ฯ จะบูรณะปฏิสังขรณ์แล้วเปลี่ยนเป็นวัดบุญวาทย์บำรุง หรือ วัดบุญวาทย์วิหารในปัจจุบัน
จากบันทึกทึกที่กล่าวมาทั้งหมดสันนิษฐานว่าผู้สร้างวัดน้ำล้อมคือเจ้าฟ้าชายแก้ว ซึ่งขณะนั้นเป็นอุปราชนครลำปาง เนื่องจากการประสูติของพระยาคำโสม พระโอรสองค์ที่ 2
ทั้งนี้ วัดน้ำล้อม สร้างขึ้นในปีเดียวกับการรวมวัดคะตึกกับวัดเชียงมั่นเป็น “วัดคะตึกเชียงมั่น”
โดยมีวัดที่สร้างก่อนวัดน้ำล้อม เช่น วัดสวนดอก พ.ศ.2256 และวัดแสงเมืองมา พ.ศ.2200 เป็นต้น
และเป็นไปได้ที่ชื่อวัดน้ำล้อม มาจากการที่วัดตั้งอยู่ไม่ไกลจากแม่น้ำวัง และเมื่อพิจารณาจากภูมิศาสตร์โดยรอบวัดขณะนั้นจึงเหมือนตั้งตรงจุดศูนย์กลางที่มีแม่น้ำและคลองอยู่ล้อมรอบ
ปัจจุบัน วัดน้ำล้อมจึงเป็นวัดที่มีความเก่าแก่เป็นลำดับต้นๆในประวัติศาสตร์ที่อยู่ภายในตัวเมืองลำปาง
#วัดน้ำล้อมลำปาง
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
