พลังนวัตกรรมจากชุมชนสู่สังคม
อ่านบทความเต็มได้ที่ >>> https://go.up.ac.th/ZCcCpe
ผู้เขียน
สามโมเดลจากพะเยา ที่เริ่มจากภูมิปัญญา…สู่รางวัลเวทีโลก
ในหุบเขาเงียบสงบของจังหวัดพะเยา
เรื่องราวของการเปลี่ยนแปลงได้เริ่มขึ้น…
ไม่ใช่เพราะทุนใหญ่ ไม่ใช่เพราะโรงงาน แต่เพราะ พลังของชุมชน
และการจับมือกันระหว่าง ภูมิปัญญาดั้งเดิม กับ วิทยาศาสตร์สมัยใหม่
จากหมู่บ้านเล็ก ๆ ที่คนส่วนใหญ่ไม่เคยได้ยินชื่อ
จนกลายเป็นโมเดลที่มีคนยกย่องในระดับนานาชาติ
นี่คือการเดินทางของ 3 โมเดลชุมชน
ทุ่งมอกโมเดล – ทุ่งมอกเชียงม่วนโมเดล – แม่อิงชิโบริโมเดล
🌱 จุดเริ่ม: ทุ่งมอกโมเดล (2555–2559)
ผาช้างน้อย อำเภอปง จังหวัดพะเยา
ปี 2555 หมู่บ้านทุ่งมอก อ.เชียงคำ ได้เริ่มทดลองนำ สีย้อมธรรมชาติจากพืชท้องถิ่น มาผสมกับภูมิปัญญาการทอผ้าไทลื้อเดิม ภายใต้โครงการมหาวิทยาลัยพะเยาและกระทรวงวิทย์ฯ
ตอนแรก…ไม่ง่ายเลย
แต่ด้วยความตั้งใจของนักวิจัยและการเปิดใจของชาวบ้าน ทุกอย่างก็เริ่มลงตัว
ผลลัพธ์น่าทึ่ง — B/C Ratio สูงถึง 20.89 เท่า
และที่สำคัญกว่านั้น…ชาวบ้านกลายเป็น “วิทยากรชุมชน” ถ่ายทอดความรู้ต่อได้เอง
ไฮไลต์ที่ทำให้หลายคนจดจำ คือการนำ ลายต่ำก๊าว ลายโบราณของชาวไทลื้อ
มาตกแต่งบนชุดครุยมหาวิทยาลัยพะเยา
นั่นไม่ใช่แค่ลวดลายบนผ้า…แต่มันคือความภาคภูมิใจที่ได้เห็นภูมิปัญญาของตัวเอง
อยู่บนเวทีการศึกษา
ชุดครุยมหาวิทยาลัยพะเยา
📈 ขยายผล: ทุ่งมอกเชียงม่วนโมเดล (2561–2562)
เส้นด้ายจากการย้อมสีธรนรมชาติจากงานวิจัย
หลังจากความสำเร็จแรก โครงการได้ขยับไปที่ อ.เชียงม่วน
ยังคงใช้สีย้อมธรรมชาติ แต่พัฒนาผลิตภัณฑ์ให้หลากหลายและมีมูลค่ามากขึ้น
ผลที่เกิดขึ้นจริงในตัวเลข
• รายได้เฉลี่ยเพิ่มขึ้น 66.97%
• กำไรเฉลี่ยเพิ่ม 117.79%
• สีย้อมธรรมชาติขายได้แพงกว่าสีสังเคราะห์ 2-3 เท่า
นอกจากนี้ยังเกิด ศูนย์การเรียนรู้ผ้าทอไทลื้อบ้านทุ่งมอก
กลายเป็นพื้นที่เรียนรู้ทั้งในและนอกชุมชน พร้อมคู่มือย้อมผ้าธรรมชาติที่ชาวบ้านใช้ต่อได้จริง
🎨 จุดเปลี่ยน: แม่อิงชิโบริโมเดล (2563–2567)
สินค้าจากกลุ่มแม่อิงชิโบริ
ปี 2563 “แม่อิงชิโบริ” กำเนิดขึ้นภายใต้หน่วยนวัตกรรมเพื่อสังคม (SID)
คราวนี้เปลี่ยนจากผ้าทอ เป็น ผ้ามัดย้อมชิโบริสีย้อมธรรมชาติ
ผลลัพธ์เกินคาด
• รายได้เฉลี่ยสมาชิกเพิ่ม 55% (สูงกว่าเป้า 10%)
• SROI = 1.68 เท่า
• เกิดอาชีพใหม่ เช่น ปลูกคราม ทำสีย้อมคราม และใช้ดอกดาวเรืองตกเกรดในการย้อม
จากจุดเล็ก ๆ ขยายไป 6 กลุ่มในพะเยา และคว้ารางวัล GOLD MEDAL จากเวทีนานาชาติ KIDE 2024 ที่ไต้หวัน
GOLD MEDAL จากเวทีนานาชาติ KIDE 2024 ที่ไต้หวัน
💡 บทเรียนจากสิบกว่าปี
1. การมีส่วนร่วม ของชุมชนคือหัวใจ
2. เชื่อมภูมิปัญญาเดิมกับวิทยาศาสตร์ เพื่อยกระดับ ไม่ใช่แทนที่
3. ความรู้สึก “นี่คือของเรา” ทำให้ชุมชนรักษาและต่อยอดได้
4. เครือข่าย “แม่ข่าย–ลูกข่าย” ช่วยให้ความรู้เดินทางต่อไปไม่สิ้นสุด
ชุมชนทุ่งมอก
จากหมู่บ้านที่แทบไม่มีใครรู้จัก…
วันนี้ทั้งสามโมเดลได้พิสูจน์แล้วว่า
นวัตกรรมจากชุมชน ไม่ได้เป็นเพียงเรื่องในหนังสือ แต่สามารถเปลี่ยนชีวิตคนจริง ๆ ได้
ถ้าชอบเรื่องนี้ ฝากกดติดตาม เพราะเรื่องราวจากชุมชนเล็ก ๆ อาจเป็นแรงบันดาลใจให้คุณลุกขึ้นมาสร้างการเปลี่ยนแปลงในพื้นที่ของตัวเอง
- 4
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
