เมื่อวาน เวลา 10:00 • วิทยาศาสตร์ & เทคโนโลยี

🕳️ พบ "หลุมดำมวลยิ่งยวด" ใหญ่ที่สุดเท่าที่เคยวัดได้ ใหญ่กว่ากาแล็กซีเรา 10,000 เท่า

ใจกลางกาแล็กซีทางช้างเผือกของเรามีหลุมดำมวลยิ่งยวดที่ชื่อว่า Sagittarius A* ซึ่งมีมวลมากกว่าดวงอาทิตย์ถึง 4 ล้านเท่า... ฟังดูใหญ่โตมโหฬารใช่ไหมครับ?
แต่ถ้าเราบอกว่านักดาราศาสตร์เพิ่งจะวัดขนาดของหลุมดำอีกแห่งหนึ่งได้สำเร็จ และพบว่ามันใหญ่กว่าหลุมดำของเราถึง "หนึ่งหมื่นเท่า" ล่ะครับ?
นี่คือเรื่องราวของอสูรกายแห่งห้วงอวกาศที่ใหญ่ที่สุดเท่าที่เราเคยวัดได้
🌌 อสูรกายแห่งห้วงอวกาศ
หลุมดำขนาดมหึมาที่ซ่อนตัวอยู่ในกาแล็กซีที่อยู่ห่างออกไป 5 พันล้านปีแสง คือหลุมดำที่มีมวลมากที่สุดเท่าที่เราเคยวัดได้ มันมีมวลมากกว่าหลุมดำมวลยิ่งยวดที่ใจกลางทางช้างเผือกถึง 10,000 เท่า และมีมวลประมาณ 36,000 ล้านเท่าของมวลดวงอาทิตย์ ของเรา
หลุมดำมวลยิ่งยวด (ultramassive black hole) นี้อยู่ห่างออกไปประมาณ 5 พันล้านปีแสงใน "จักรวาลเกือกม้า" (Cosmic Horseshoe) ซึ่งเป็นหนึ่งในกาแล็กซีที่มีมวลมากที่สุดเท่าที่รู้จักกัน The Cosmic Horseshoe ยังเป็น "เลนส์กาแล็กซี" (galactic lens) ที่ใหญ่ที่สุดเท่าที่รู้จักด้วย ซึ่งหมายถึงกาแล็กซีที่สามารถขยายแสงที่อยู่ด้านหลังได้เนื่องจากแรงโน้มถ่วงมหาศาลของมัน
ในขณะที่การศึกษาก่อนหน้านี้ได้ชี้ให้เห็นว่าอาจมีหลุมดำมวลยิ่งยวดอยู่ที่ใจกลางของกาแล็กซีนี้ แต่นักวิจัยก็ประสบปัญหาในการระบุตัวเลขที่แน่นอนของมัน
📏 การวัดขนาดอสูรกาย
เพื่อที่จะระบุค่ามวลของหลุมดำให้แม่นยำยิ่งขึ้น โทมัส คอลเลตต์ (Thomas Collett) จาก University of Portsmouth ในสหราชอาณาจักร และทีมงานของเขา ได้ทำการวัดว่าดาวฤกษ์ต่างๆ โคจรวนรอบมันเร็วเพียงใด เนื่องจากความเร็วของพวกมันขึ้นอยู่กับมวลของหลุมดำ
และเพื่อจำกัดขอบเขตของมวลที่เป็นไปได้ พวกเขายังได้วัดปริมาณแสงที่ถูกบิดเบือนโดยแรงโน้มถ่วงของหลุมดำ ซึ่งเป็นปรากฏการณ์ที่เรียกว่า "เลนส์ความโน้มถ่วง" (gravitational lensing)
📚 หลักฐานที่สนับสนุน
แม้ว่ามวลของวัตถุนี้จะใหญ่ผิดปกติ แต่มันก็สอดคล้องกับงานวิจัยก่อนหน้านี้ของคอลเลตต์และทีมของเขา ซึ่งเกี่ยวข้องกับการศึกษาว่าสสารมืด (dark matter) กระจายตัวอย่างไรทั่วทั้งกาแล็กซีบ้านเกิดของมัน โดยการสร้างแบบจำลองให้ตรงกับข้อมูลจากแสงที่พวกเขาสังเกตได้ พวกเขาไม่สามารถหาแบบจำลองที่เข้ากันได้เลย – เว้นแต่ว่า Cosmic Horseshoe จะมีหลุมดำมวลยิ่งยวดอยู่ที่ใจกลางของมัน
🕵️‍♂️ ปริศนาที่ยังคงอยู่
อย่างไรก็ตาม ยังคงมีคุณสมบัติที่น่าพิศวงหนึ่งอย่างเหลืออยู่: หลุมดำนี้ได้หยุดการเจริญเติบโตและอยู่ในสภาวะสงบนิ่ง (dormant) ไปแล้ว
"การที่มันจะใหญ่ได้ขนาดนี้ มันจะต้องทำการสะสมมวลพื้นฐานมาตลอดทั้งอายุของจักรวาล มันแปลกที่ตอนนี้มันกลับหยุดทำงาน" คอลเลตต์กล่าว
🏡 แล้วเรื่องนี้เกี่ยวข้องกับเราอย่างไร?
การค้นพบหลุมดำที่อยู่ไกลถึง 5 พันล้านปีแสงนี้ เป็นไปได้ด้วยความร่วมมือของเครือข่ายกล้องโทรทรรศน์ระดับโลก มันคือข้อพิสูจน์ว่าการไขปริศนาที่ยิ่งใหญ่ที่สุดของจักรวาลนั้นเป็นความพยายามร่วมกันของมนุษยชาติ
สำหรับประเทศไทย การที่เรามี สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ (องค์การมหาชน) หรือ NARIT และมีส่วนร่วมในโครงการดาราศาสตร์นานาชาติ คือการทำให้แน่ใจว่าเราจะเป็นส่วนหนึ่งของการเดินทางเพื่อค้นหาคำตอบเหล่านี้ และสร้างแรงบันดาลใจให้คนรุ่นใหม่ของเรากล้าที่จะตั้งคำถามที่ยิ่งใหญ่ต่อไป
🎯 สรุปประเด็นสำคัญ
✅ ทุบสถิติ: นักดาราศาสตร์ได้ทำการ "วัด" และยืนยันการมีอยู่ของหลุมดำที่มีมวลมากที่สุดเท่าที่เคยพบมา
✅ ใหญ่กว่า 10,000 เท่า: หลุมดำนี้มีมวลประมาณ 36,000 ล้านเท่าของดวงอาทิตย์ ซึ่งใหญ่กว่าหลุมดำใจกลางกาแล็กซีทางช้างเผือกของเราถึง 10,000 เท่า
✅ เทคนิคการวัดสองชั้น: การวัดขนาดทำได้โดยการวิเคราะห์ "ความเร็วของดาวฤกษ์ที่โคจรรอบ" ควบคู่ไปกับการวัด "การบิดเบือนของแสง" (gravitational lensing)
✅ ปริศนาที่ยังไม่จบ: ที่น่าพิศวงที่สุดคือ หลุมดำขนาดยักษ์ที่น่าจะเติบโตมาเกือบตลอดอายุของจักรวาลนี้ กลับ "หยุดการเจริญเติบโต" และอยู่ในสภาวะสงบนิ่งในปัจจุบัน
✅ หลักฐานที่สอดคล้องกัน: การมีอยู่ของหลุมดำขนาดมหึมานี้ยังช่วยอธิบายการกระจายตัวของสสารมืดในกาแล็กซีแม่ของมันได้อีกด้วย
💬 แล้วคุณล่ะครับ...
การค้นพบ "อสูรกาย" แห่งห้วงอวกาศนี้ ทำให้คุณรู้สึกทึ่งในความยิ่งใหญ่ของจักรวาลมากแค่ไหน? แล้วคุณคิดว่าทำไมหลุมดำที่เติบโตมาเกือบตลอดกาล ถึงได้ "หยุดโต" ลงอย่างกะทันหัน?
มาแบ่งปันจินตนาการกันในคอมเมนต์... และถ้าเรื่องนี้น่าทึ่ง 🌌 อย่าลืมกดบันทึกไว้ หรือแชร์ให้เพื่อนๆ ได้ร่วมทึ่งไปกับความมหึมาของจักรวาลด้วยกันนะครับ!
🔎 แหล่งอ้างอิง
1. Melo-Carneiro, C. R., et al. (2025). Unveiling a 36 billion solar mass black hole at the centre of the Cosmic Horseshoe gravitational lens. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. http://doi.org/g9wgq9
💖 มาช่วยกันขับเคลื่อน "Witly" กันครับ!
จักรวาลเต็มไปด้วย "อสูรกาย" และ "ปริศนา" ที่ยิ่งใหญ่เกินจินตนาการ การพยายามทำความเข้าใจมันคือการเดินทางสู่ขอบเขตของความรู้...
เป้าหมายของ Witly ก็เช่นกัน คือการทำหน้าที่เป็น "นักผจญภัย" ที่จะเดินทางเข้าไปในโลกวิทยาศาสตร์ที่ซับซ้อน แล้วนำเรื่องราวการค้นพบที่น่าทึ่งและยิ่งใหญ่กลับมาเล่าให้คุณฟัง
ทุกการสนับสนุนผ่าน "ค่ากาแฟ" ของคุณ คือพลังที่ช่วยให้การผจญภัยของเราดำเนินต่อไปได้ครับ

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา