Calm&Wisdom EP13 : ปรับจิต (โชชิน): เฝ้ามองเมฆที่ลอยผ่าน
สวัสดีครับ... ขอต้อนรับกลับเข้าสู่ Calm & Wisdom: พบความสงบ ในความธรรมดา
ในสองตอนที่ผ่านมา เราได้ลงมือปฏิบัติซาเซ็นในสองขั้นตอนแรกกันไปแล้ว คือการปรับกายให้มั่นคง "ดั่งขุนเขา" และการปรับลมหายใจให้เป็นอิสระ "ดั่งสายน้ำไหล"
วันนี้ เราจะมาถึงหลักการข้อสุดท้ายและเป็นหัวใจที่มักจะถูกเข้าใจผิดมากที่สุดของการปฏิบัติซาเซ็น นั่นคือ โชชิน (調心) หรือ การปรับจิต
เมื่อเราพูดถึงการทำสมาธิ เป้าหมายแรกที่คนส่วนใหญ่นึกถึงคืออะไรครับ?... คือการพยายาม "หยุดคิด" หรือการทำให้จิต "ว่างเปล่า"... ใช่ไหมครับ? เรามักจะรู้สึกว่าความคิดคือศัตรูของความสงบ และเราต้องต่อสู้หรือกำจัดมันออกไป
แต่ในวิถีพุทธศาสนานิกายเซนนั้น เราจะเปลี่ยนจาก "การต่อสู้" มาเป็น "การเฝ้ามอง" ครับ
เป้าหมายของการปรับจิตในซาเซ็น ไม่ใช่การพยายามหยุดคิด แต่คือการเปลี่ยนทัศนคติที่เรามีต่อความคิดโดยสิ้นเชิง
ลองกลับไปที่ภาพเปรียบเทียบในตอนก่อนๆ ของเรานะครับ... หากจิตเดิมแท้ของเราคือ "ท้องฟ้า" ที่กว้างใหญ่และสดใส... ความคิดและอารมณ์ต่างๆ ก็คือ "ก้อนเมฆ" ที่ลอยผ่านไปมา
หน้าที่ของเราในขณะที่นั่งซาเซ็น ไม่ใช่การพยายามไล่เมฆ หรือภาวนาให้ท้องฟ้าไร้เมฆ... แต่คือการตระหนักรู้อยู่เสมอว่า "เราคือท้องฟ้า ไม่ใช่ก้อนเมฆ"
แล้วเราจะเฝ้ามองเมฆเหล่านั้นอย่างไร?
หนึ่ง... คือการเป็นผู้เฝ้ามองที่เป็นกลาง เมื่อคุณนั่งลงในท่าที่มั่นคง หายใจอย่างเป็นธรรมชาติ... ความคิดต่างๆ จะผุดขึ้นมาเอง...
นั่นเป็นเรื่องปกติอย่างยิ่งครับ หน้าที่ของเราคือการ "เพิกเฉยต่อความคิดทั้งปวง" ปล่อยให้มันเกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไปเองตามธรรมชาติ โดยที่เราไม่เข้าไปก้าวก่าย แทรกแซง หรือตัดสินมัน เหมือนการนั่งมองก้อนเมฆบนท้องฟ้า... เราเพียงแค่รับรู้ว่า "อ้อ... มีเมฆก้อนนั้นลอยมา" แต่เราไม่กระโดดขึ้นไปบนเมฆก้อนนั้นแล้วลอยตามมันไป เราไม่วิจารณ์ว่าเมฆก้อนนี้สวยหรือไม่สวย... เราแค่เฝ้าดูมัน... ด้วยใจที่เปิดกว้างและสงบนิ่ง
สอง... คือการกลับมาอย่างอ่อนโยน แน่นอนที่สุดว่า... จิตของเราจะล่องลอยไปกับความคิด เราจะเผลอกระโดดขึ้นไปบนก้อนเมฆครั้งแล้วครั้งเล่า... และนี่คือช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดครับ
เมื่อใดก็ตามที่คุณ "รู้ตัว" ว่าจิตได้ลอยไปกับความคิด... นั่นคือขณะแห่งความสำเร็จครับ เพราะ "การรู้ตัว" คือสติที่ตื่นขึ้นมาแล้ว เมื่อรู้ตัวแล้ว...
สิ่งที่เราต้องทำคือ ค่อยๆ นำความสนใจกลับมาที่สมอเรือของเราอย่างนุ่มนวล... อาจจะเป็นลมหายใจที่ปลายจมูก หรือความรู้สึกของร่างกายที่นั่งอยู่... โดยไม่ตำหนิหรือวิจารณ์ตัวเองว่า "แย่จัง... ฟุ้งซ่านอีกแล้ว"
หัวใจของการฝึกฝนที่แท้จริง ไม่ใช่การไม่คิดเลย... แต่คือการ "กลับมา" อยู่ตรงนี้ เดี๋ยวนี้... ซ้ำแล้วซ้ำเล่า... ด้วยความเมตตาต่อตนเอง
การปรับจิตในลักษณะนี้ คือการฝึกฝนที่จะไม่ยึดมั่นถือมั่นในความคิดและอารมณ์ที่ผ่านเข้ามา เมื่อเราทำเช่นนี้บ่อยๆ เราจะเริ่มเห็นช่องว่างระหว่าง "ตัวเราผู้รู้" กับ "ความคิดที่ถูกรู้" ได้ชัดเจนขึ้น และในช่องว่างนั้นเอง คือที่ที่ความสงบและความเป็นอิสระอาศัยอยู่
ดังนั้น หลักคิดประจำตอนสำหรับวันนี้ที่ผมอยากฝากไว้ คือ..."เราไม่ใช่ความคิดของเรา เราคือผู้ที่เฝ้ามองความคิด"
สำหรับการฝึกในสัปดาห์นี้ หลังจากที่คุณจัดกายและลมหายใจแล้ว ลองใช้เวลาสัก 5 นาที นั่งเฝ้ามองความคิดที่เกิดขึ้นดูนะครับ เมื่อมีความคิดผุดขึ้นมา ลองเพียงแค่รับรู้มัน... แล้วค่อยๆ ปล่อยมันผ่านไปเหมือนก้อนเมฆ... และเมื่อรู้ตัวว่าลอยตามเมฆไปแล้ว ก็แค่ค่อยๆ นำสติกลับมาที่ลมหายใจ... ทำซ้ำไปเรื่อยๆ ด้วยความอดทนและอ่อนโยน
เมื่อเราได้เรียนรู้หลักการทั้ง 3 ข้อ คือการปรับกาย ปรับลมหายใจ และปรับจิตแล้ว ในตอนต่อไป เราจะนำทุกอย่างมารวมกัน และผมจะนำทุกท่านเข้าสู่การปฏิบัติซาเซ็นแบบมีเสียงนำเป็นครั้งแรกครับ
สำหรับวันนี้... ขอให้คุณได้พบความสงบ ในความธรรมดาครับ
#calmwisdom #Zen #buddha #แก่นพระพุทธศาสนา #ธรรมะ
- 2
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
