Mr.LIM EP.5 ปัตตานี ดินแดนที่วุ่นวาย (ตอนที่ 3)
หลังจากที่สยามกับอังกฤษได้ทำสนธิสัญญาแองโกล-สยาม 1909 ดูเหมือนว่าเรื่องวุ่นวายจากการทำสงครามและการแย่งชิงครอบครองดินแดนจะจบลง เพราะหลังจากที่สนธิสัญญาดังกล่าวเกิดขึ้น ความเคลื่อนไหวแทบไม่ปรากฏให้เห็นเลย ยกเว้นกลุ่มนักการศาสนา แต่ผ่านไปเกือบ 30 ปี เรื่องวุ่นวายเกิดขึ้นอีกครั้ง
ในปี พ.ศ. 2475 กลุ่มคณะราษฏรได้ทำการยึดอำนาจการปกครองประเทศเพื่อเปลี่ยนแปลงการปกครองจากสมบูรณาญาสิทธิราชมาเป็นระบอบประชาธิปไตย โดยใช้รัฐธรรมนูญในการปกครองประเทศ ผู้ที่เข้ามามีอำนาจประกอบไปด้วยข้าราชการทหารบก ทหารเรือ พลเรือน และราษฎร
ยิ่งไปกว่านั้นรัฐบาลในสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ได้ออกนโยบายชาตินิยมขึ้นมา ซึ่งนโยบายนี้จะเน้นไปที่การนำเจแปนโมเดล หรือแบบของญี่ปุ่นไปประยุกต์ใช้ไม่ว่าจะเป็นการเปลี่ยนชื่อจากสยามเป็นประเทศไทย การส่งเสริมการซื้อสินค้าที่ผลิตโดยคนไทย การป้องกันภัยที่จะเกิดขึ้นในประเทศ การตั้งชื่อคนไทย การเปลี่ยนสัญชาติให้พลเมืองที่อยู่ในประเทศทุกคนให้เป็นสัญชาติไทย การปรับเปลี่ยนรูปแบบการแต่งกาย การส่งเสริมการใช้ภาษาไทย และอื่นๆ อีกมาก
จอมพล ป. พิบูลสงคราม (ภาพจาก Wikipedia)
นโยบายชาตินิยมดังกล่าวมีผลกระทบกับวัฒนธรรมของชาวมลายูเป็นอย่างมาก ทั้งในด้านการแต่งกาย ศาสนา และการใช้ภาษา ไม่ว่าจะเป็นการห้ามใส่ผ้าโสร่ง ห้ามสวมผ้าโพกศรีษะ ห้ามไม่ให้ผู้หญิงใส่ฮิญาบ รวมไปถึงการยกเลิกกฎหมายอิสลามเกี่ยวกับครอบครัวและมรดกสมทบ และให้บังคับใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 5 โดยคำสั่งของจอมพล ป. ในปี พ.ศ. 2486 จึงทำให้เกิดการต่อต้านนโยบายดังกล่าว
นโยบายชาตินิยมของจอมพล ป. (ภาพจาก https://board.postjung.com/1246553)
การต่อต้านที่เกิดขึ้นทำให้ในปี พ.ศ. 2489 นายปรีดี พนมยงค์ ที่ขึ้นดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีในขณะนั้น ก็ได้พยายามแก้ปัญหาความขัดแย้งในจังหวัดชายแดนภาคใต้ (พื้นที่มลายู) โดยการแต่งตั้งคณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัดชายแดนภาคใต้ และการออกกฎหมายพระราชบัญญัติที่เป็นประโยชน์ต่อชาวมุสลิม
หะยีสุหลง อับดุลกาเดร์ (ภาพจาก https://news.muslimthaipost.com/news/33029)
ต่อมา มีประธานคณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัดปัตตานีที่ชื่อ หะยีสุหลง อับดุลกาเดร์ ได้เรียกร้องให้รัฐบาลพิจารณาข้อมติจากการประชุมร่วมกันของชาวมุสลิม 7 ข้อด้วยกันคือ
1. ให้มีผู้มีอำนาจในการปกครอง 4 จังหวัดชายแดนภาคใต้ (ปัตตานี สตูล ยะลา นราธิวาส) ผู้ที่มีตำแหน่งสูงสุดใน 4 จังหวัดนี้ต้องเป็นชาวมุสลิม และจะต้องได้รับเลือกจากประชาชนที่พื้นที่นั้นๆ ด้วย
2. ภาษีรายได้ต่างๆ ให้ใช้ใน 4 จังหวัดนี้เท่านั้น
3. ให้มีการจัดสอนวิชาภาษามลายูในโรงเรียนประถม
4. 80% ของข้าราชการใน 4 จังหวัดนี้ต้องเป็นชาวมุสลิม
5. ให้ใช้ภาษามลายูเป็นภาษาราชการควบคู่ไปกับภาษาไทยด้วย
6. ให้สำนักงานคณะกรรมการอิสลามประจำจังหวัดมีสิทธิในการออกกฎหมายเกี่ยวกับศาสนาอิสลาม และ
7. ให้แยกศาลศาสนาออกจากศาลจังหวัด โดยให้มีโต๊ะกาลีที่มีเสรีภาพในการพิจารณาคดี
การยื่นข้อเรียกร้องที่ 7 ข้อที่กล่าวมาข้างต้นทำให้เมื่อวันที่ 16 มกราคม พ.ศ. 2491 หะยีสุหลง ถูกตำรวจจับกุมตัวในข้อหา “ตระเตรียมและสมคบคิดกันคิดการจะเปลี่ยนแปลงราชประเพณีการปกครอง และเพื่อให้เอกราชของรัฐเสื่อมเสียไป และเพื่อให้เกิดเหตุร้ายแก่ประเทศจากภายนอก”ซึ่งมาจากนโยบายที่ต้องการกำจัดผู้ที่จะแบ่งแยกดินแดนของรัฐบาลนายควง อภัยวงศ์
การถูกจับกุมของ หะยีสุหลง ได้นำไปสู่การจลาจลระหว่างกลุ่มชาวมุสลิมกับเจ้าหน้าที่รัฐ จนมีผู้เสียชีวิตทั้ง 2 ฝ่ายเป็นจำนวนมาก จนเรียกเหตุการณ์นี้ว่า “กบฏดุซงญอ”และยังมีการต่อตั้งสมาคมมลายูปัตตานีอันยิ่งใหญ่ (Gabungan Melayu Patank Raya - GAMPAR) ในช่วงปีเดียวกัน จุดประสงค์ของสมาคมนี้ก็คือเพื่อเรียกร้องให้ปล่อยตัวหะยีสุหลง และต่อสู้ให้ 4 จังหวัดชายแดนภาคใต้ได้รับการปลดปล่อยจากการเอาเปรียบของสยาม ทำให้ในปี พ.ศ. 2495 หะยีสุหลงได้รับการปล่อยตัวในที่สุด
กบฏดุซงญอ (ภาพจาก Wikipedia)
แต่แล้วอีก 2 ปีต่อมา หะยีสุหลง ได้ถูกทำให้กลายเป็นบุคคลสาบสูญ และพบว่าตน ลูกชายคนโต และพวกอีก 2 คนถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจฆ่าตายในบังกะโล ก่อนจะอำพรางศพด้วยการรัดคอตายแล้วนำร่างไปผ่าพร้อมผูกไว้กับเสาซีเมนต์และโยนไปทิ้งที่ทะเลสงขลา
หลังจากเหตุการณ์นั้น ก็มีขบวนการกลุ่มชาวมุสลิมเกิดขึ้น โดยในปี พ.ศ. 2502 ได้เกิดขบวนการแนวร่วมปลดแอกแห่งชาติปาตานี (Barisan Nasional Pembebasan Patani - BNPP) ภายหลังได้มีการเปลี่ยนชื่อเป็นขบวนการแนวร่วมอสลามเพื่อปลดปล่อยปาตานี (Barisan Islam Pembebasan Patani - BIPP) ในปี พ.ศ. 2506 ก็มีขบวนการแนวร่วมปฏิวัติแห่งชาติมลายูปาตานี (Barisan Revolusi Nasional - BRN) และในปี พ.ศ. 2511 ก็มีการก่อตั้งองค์กรปลดปล่อยสหปาตานี (Patani United Liberation Organization - PULO) ขึ้นมา
ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมากลุ่มชาวมุสลิมยังคงมีการเคลื่อนไหวอยู่เรื่อยๆ จนกระทั่งในปี พ.ศ. 2547 ก็เกิดเหตุการณ์ความไม่สงบในพื้นที่ 3 จังหวัดชายแดนภาคใต้ หรือที่เรียกว่า “ไฟใต้” เริ่มจากการปล้นอาวุธที่ค่ายกองพันทหารพัฒนา อำเภอเจาะไอร้อง จังหวัดนราธิวาส ตามมาด้วยเหตุการณ์ความรุนแรงที่มัสยิดกรือเซะ จังหวัดปัตตานี ที่ทำให้มีผู้เสียชีวิต 108 ราย และเหตุการณ์สลายการชุมนุมหน้า สภ.อ. ตากใบ จังหวัดนราธิวาส ที่มีผู้เสียชีวิต 84 ราย และยังคงมีการกราดยิงอย่างต่อเนื่อง
เหตุการณ์ดังกล่าวยังคงทวีความรุนแรงมากขึ้นเรื่อยๆ อย่างยืดเยื้อ ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2556 เป็นต้นมา สถิติเหตุการณ์ความไม่สงบได้ลดลง เนื่องมาจากการเจรจาสันติภาพ ถึงอย่างนั้นรัฐบาลกลับไม่ค่อยให้ความสำคัญกับเรื่องนี้มากนัก แม้จะมีการสั่งการหน่วยงานที่เกี่ยวข้องให้ดูแลรักษาความปลอดภัยใน 3 จังหวัดดังกล่าวอย่างจริงจังแล้วก็ตาม
ในปัจจุบันจังหวัดปัตตานีเป็น 1 ใน 77 จังหวัดของประเทศไทยที่มีเรื่องราวความเป็นมาที่วุ่นวายตั้งแต่การสถาปนาเมือง การทำสงคราม ไปจนถึงการก่อความไม่สงบ ถ้ารัฐบาลกับหน่วยงานจังหวัดร่วมมือหาทางออกอย่างจริงจัง ปัญหาความรุนแรงของ 3 จังหวัดชายแดนจะลดลงจนสถานการณ์บ้านเมืองดีกว่าแบบที่เป็นอยู่ครับ
บรรณานุกรม
ไทยอารยะ. (2567). 14 กรกฎาคมวันเกิดจอมพลปอ:14 นโยบายชาตินิยมนำไทยสู่อารยะ(?). สืบค้นจาก https://thaiarya.org/marshal-p-nationalism/
วันอิฮซาน ตูแวสิเดะ. (2567). ปาตานีฉบับชาติ(ไม่)นิยม สงครามช่วงชิงอำนาจก่อนปักปันเส้นเขตแดน. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มติชน.
ศิลปวัฒนธรรม. (2565). รัฐนิยม-คำสั่งอมตะ ของจอมพล ป. ที่ใครๆ ยังกล่าวถึง?!?. สืบค้นจาก https://www.silpa-mag.com/history/article_90310
_____. (2568). เหตุการณ์ความไม่สงบ ในจังหวัดชายแดนภาคใต้” กับ “ประวัติศาสตร์บาดแผล”. สืบค้นจาก https://www.silpa-mag.com/history/article_9119
สถาบันปรีดี พนมยงค์. (2566). ปรีดี พนมยงค์ และ หะยีสุหลง กับ สถานการณ์ความไม่สงบและสันติภาพในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้. สืบค้นจาก https://pridi.or.th/th/content/2023/08/1643
_____. (2566). “คณะราษฎร” ผู้ก่อการเปลี่ยนแปลงการปกครอง 24 มิถุนายน 2475. สืบค้นจาก https://pridi.or.th/th/content/2023/06/1563
Thai PBS Policy Watch. (2568). ไฟใต้ปะทุ ..เปิดทางเจรจารอบใหม่ “ดับไฟใต้”. สืบค้นจาก https://policywatch.thaipbs.or.th/article/government-164
โฆษณา
- ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน
- © 2025 Blockdit
