Blockdit Logo (Mobile)
Dr. Jintana (Jinny) l CFO Mindset
•
10 ก.ย. เวลา 01:00 • ธุรกิจ
ประเทศไทย

The Timeless CFO: จากสมุดบัญชีโบราณสู่กลยุทธ์ชาติ

บทที่ 1 นักบัญชีผู้พลิกชะตาอาณาจักร
📝 ตอนที่ 4: บัญชีหรือบันทึก? จากพระสังฆราชฝรั่งเศสถึงนักบัญชีแห่งเวนิส
(เมื่อสมุดบัญชีของโบสถ์สร้างนักบัญชีแห่งเวนิส)
โดย ดร. จินนี่
⛪ เมื่อศาสนา การค้า และการเงินมาบรรจบกัน
หลายคนอาจคิดว่าบัญชีเกิดจากพ่อค้าเพียงอย่างเดียว
แต่จริง ๆ แล้ว…
นักบัญชียุคแรกของยุโรปกลับเป็น "นักบวชในโบสถ์"
ที่คอยจดบันทึกทรัพย์สินและรายจ่ายของโบสถ์
นักบัญชียุคแรกของยุโรป
ในยุโรปยุคกลาง โบสถ์ไม่ได้เป็นเพียงศูนย์กลางทางศาสนาเท่านั้น แต่ยังเป็นศูนย์กลางทางการเงิน พระบางรูปมีหน้าที่จัดการทรัพย์สินและบัญชีของโบสถ์ จนบางครั้ง "อิทธิพลทางการเงินของพวกท่านมากกว่าผู้ปกครองบ้านเมือง"
หากเราย้อนเวลากลับไป ท่ามกลางเสียงระฆังในโบสถ์ยุคกลาง จะพบว่า "สมุดบัญชีของโบสถ์" ไม่ได้เป็นแค่บันทึกธรรมดา แต่คือจุดเริ่มต้นของ "นักบัญชียุคกลางในเวนิส" และกลายเป็นรากฐานของ "ระบบบัญชีคู่" ที่ยังคงขับเคลื่อนโลกธุรกิจมาจนถึงวันนี้
📜 พระในโบสถ์ฝรั่งเศสและอิตาลี เริ่มจดบันทึกบัญชีครั้งแรก
  • ●
    วันนี้ได้รับบริจาคอะไรบ้าง
  • ●
    ได้จ่ายค่าใช้จ่ายของโบสถ์ไปกับเรื่องใด
  • ●
    เงินที่เก็บไว้ต้องใช้ทำอะไร
  • ●
    มีใครเบิกเงินเกินงบหรือไม่
🕰️ ประวัติศาสตร์ที่หลายคนอาจไม่รู้...
  • ●
    พระสังฆราช กำกับดูแลบัญชีรายรับรายจ่ายของโบสถ์
  • ●
    บันทึกสมัยนั้นเขียนด้วยมือ บนหนังแกะ (vellum) หรือสมุดโบราณ (codex)
  • ●
    ใช้ "รหัสลับและสัญลักษณ์" เพื่อปกป้องความลับทางการเงิน
  • ●
    มีบันทึกว่าบางโบสถ์เก็บสมุดบัญชีบริจาคไว้นานกว่า 500 ปี แทบไม่มีร่องรอยการแก้ไข และยังคงสภาพสมบูรณ์ให้ศึกษาจนถึงทุกวันนี้
…สมุดเหล่านี้ไม่ใช่แค่กระดาษเก่า ๆ แต่คือ “สมุดชีวิต” ที่บันทึกการให้ การใช้ และการบริหารจัดการของคนในยุคนั้นได้อย่างละเอียด นักวิชาการสมัยใหม่ยังนำมาศึกษาเพื่อเข้าใจโครงสร้างเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรมของยุโรปยุคกลางได้อย่างลึกซึ้ง
🤭 แซวนิด:
พระยุโรปยุคกลางอาจ “บรรลุบัญชี” ก่อน “บรรลุธรรม”
เพราะจดบัญชีได้ "โปร่งใสจริง ๆ" ไม่ต้องพึ่งโชคชะตา
ไม่เหมือนข่าวดังบ้านเราในช่วงนี้
ที่ทำเอาญาติโยมต้องสวดมนต์ขอพร…
“โปร่งใส” มากกว่าขอหวยเสียอีก 🙏🏻
🔄 จากสมุดบัญชีธรรมดา… สู่ระบบบัญชีคู่ในเวนิส
สมุดบัญชีของโบสถ์เหล่านี้…ไม่ได้หยุดแค่การบันทึกตัวเลข
แต่ค่อย ๆ กลายเป็น “เชื้อไฟแห่งปัญญา” จุดประกายให้เวนิสในศตวรรษที่ 13–14 คิดค้นสิ่งใหม่ที่โลกไม่เคยมีมาก่อน
นั่นคือ “บัญชีคู่”
ต่อมา ความรู้นี้ก็ถูกหล่อหลอมและยกระดับโดยชายคนหนึ่งชื่อ Luca Pacioli ในปี 1494 ผู้เขียน Summa de Arithmetica หนังสือที่ถูกขนานนามว่า “คัมภีร์บัญชีเล่มแรกของโลก”
…จุดกำเนิดของระบบบัญชีคู่สากล ที่เรายังใช้มาถึงวันนี้
และเมื่อแนวคิดบัญชีคู่เริ่มแพร่หลาย…
มันไม่ได้หยุดอยู่ในสมุดของพระเท่านั้น
แต่… ไหลเข้าสู่โลกการค้าในเวนิส
ท่ามกลางท่าเรือที่เต็มไปด้วยเรือสินค้าและเสียงเจรจาซื้อขาย สมุดบัญชีเล่มเล็ก ๆ กลายเป็นเครื่องมือวิเศษที่ช่วยให้พ่อค้าเห็นกำไร ขาดทุน และหนี้สินได้ชัดเจนขึ้น
นี่เองที่ทำให้คำถามใหม่ ๆ เกิดขึ้นทันทีว่า…
  • ●
    รายได้มากขึ้น แต่เงินหายไปไหน?
  • ●
    ลูกค้าจ่ายบางส่วน เป็นหนี้ส่วนที่เหลือ จะบันทึกอย่างไร?
  • ●
    เงินสดหมด แต่ของในสต๊อกเต็มโกดัง แบบนี้ถือว่า “รวย” ไหม?
หลักง่าย ๆ ของระบบบัญชีคู่:
ทุกครั้งที่มีเงินออกจากที่หนึ่ง ต้องมีเงินเข้าอีกที่หนึ่งในจำนวนเท่ากัน
หรือพูดง่าย ๆ: เงินออกที่หนึ่ง = เงินเข้าอีกที่หนึ่ง
👨‍💼 นักบัญชีคนแรกของโลก?
เมื่อแนวคิดบัญชีคู่กลายเป็นเครื่องมือสำคัญในเวนิส Luca Pacioli ชาวอิตาลี ปรับแนวคิดเหล่านี้เป็นตำราที่ชัดเจนที่สุดในปี 1494 ชื่อ Summa de Arithmetica ถือเป็นต้นฉบับของระบบบัญชีคู่สากล
ทำให้ได้รับการยกย่องว่าเป็น “นักบัญชีคนแรกของโลก”
Pacioli ยังเป็นเพื่อนกับ Leonardo da Vinci ในยุคเรเนซองส์ ซึ่งเป็นยุคทองที่วิทยาศาสตร์ ศิลปะ และบัญชีมาบรรจบกัน
💡 บทเรียนจากนักบัญชียุคกลาง ถึง CFO ไทย
บัญชีคือ "รากฐานของความโปร่งใสและความไว้ใจ" เป็นเกราะป้องกันความเสี่ยง และช่วยให้มองเห็นอนาคต
  • ●
    การจดบันทึกอย่างสม่ำเสมอ คือเกราะป้องกันความเสี่ยงในระยะยาว
  • ●
    คนที่ถือ “ปากกา” บางครั้งมีอำนาจมากกว่า “ผู้ปกครอง”
  • ●
    ระบบบัญชีที่ดีช่วยให้มองเห็น "อนาคต" ไม่ใช่แค่มองย้อนหลัง"
🪞ข้อคิดส่งท้าย
ถ้าบัญชีคือ "กระจกสะท้อนองค์กร"
อย่าปล่อยให้มันมัวหมอง จนมองไม่เห็น "ตัวตนที่แท้จริง"
📌 บทเรียนสำหรับ CFO
  • 1.
    🪞 บัญชี = รากฐานความโปร่งใส
  • 2.
    🛡️ ระบบบัญชีที่ดี = เกราะป้องกันความเสี่ยง
  • 3.
    ✍️ คนดูแลบัญชีมีอำนาจมากกว่าที่คิด (เลือกให้ดีว่าจะให้ใครถือปากกา)
  • 4.
    💪 CFO แข็งแรง = ธุรกิจยั่งยืน
📌 หมายเหตุ:
เรื่องเล่านี้เน้นความสนุกและบทเรียนเชิงคิด ไม่ใช่ข้อสรุปทางวิชาการ
📝 โปรดติดตามตอนต่อไป
ตอนที่ 5: ยุคที่พระครองสมุดบัญชี… ใครปกครองเมืองด้วยตัวเลข
💬 คำถามถึงคุณผู้อ่าน
คุณมองบัญชีในองค์กรของคุณเป็น “ภาระ” หรือ “กระจกสะท้อนอนาคต”?
#TheTimelessCFO #บัญชีคู่คือชีวิต #CFOไทย #ประวัติศาสตร์การเงิน #รู้บัญชีก่อนมีกำไร #ย้อนประวัติศาสตร์บัญชี

ดูเพิ่มเติมในซีรีส์

โฆษณา